امیر اسفندیاری که به عنوان سخنگوی هیات معرفی فیلم ایرانی به اسکار در زمینه حضور «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی در مراسم اسکار نقش داشت در مصاحبه‌ای که با خبرآنلاین داشته درباره موفقیت فیلم فروشنده توضیحات داده است. 

بعد از افتخارآفرینی فیلم «فروشنده» در مراسم اسکار، می خواستیم نظر شما را به عنوان سخنگوی هیات معرفی فیلم ایرانی بدانیم.

این موضوع مایه خوشحالی زائدالوصفی است برای کل هموطنان عزیز، تمامیت سینمای ایران و بالاخص اصغر فرهادی و همکاران گرانقدرش در فیلم «فروشنده».

من هم به نوبه خودم می خواهم این اتفاق فرخنده را تبریک بگویم. با این وجود، به خاطر می آورم در زمانی که هیات معرفی فیلم با مشورت و بررسی های همه جانبه به این تصمیم رسید، بسیاری سعی کردند کل فرآیندی که برای معرفی فیلم ایرانی به شکلی دموکراتیک و اصولی طی می شود و در قیاس با کشورهایی متعدد، نتایجی در خور توجه در بر داشته را زیر سوال ببرند. در طول سال های اخیر هم تلاش هایی شده بود که حتی برخی از دوستان خود ما هم لب به اعتراض بگشایند و برای انتخابی که در سیری مشخص و با اتکاء به رأی گروهی از صاحبنظران و متخصصان صورت پذیرفته، محکمه ای تشکیل بدهند و در نهایت، برای عدم دریافت اسکار کیفر خواست تنظیم کنند.

من و همکارانم بارها به این نکته اشاره کرده ایم که علیرغم سابقه کم در این آوردگاه بزرگ جهانی و تمام ناملایمات داخلی و بین المللی، سینمای ایران به دستاوردهای فوق العاده ای در این زمینه رسیده است.

برای مثال، سینمای هند که از سال 1957، به شکلی منظم و با چند مورد وقفه کوتاه مدت، با وجود سینماگرانی چون ساتیاجیت رای، مرینال سن و شیام بنگال، اقدام به معرفی فیلم خارجی زبان به اسکار کرده، در این بخش به سه نامزدی رسیده است، آن هم بدون دریافت هیچ جایزه ای، در حالی که ما که از سال 1992، به شکل منظم این امر را شروع کرده ایم، در این بخش به سه نامزدی رسیده ایم که در دو مورد هم به دریافت جایزه منجر شده است. به علاوه، زمانی که فیلم «جدایی...» را معرفی کردیم در رشته بهترین فیلمنامه هم نامزد دریافت جایزه شدیم. با این احتساب، می توانیم بگوییم که تا به حال چهار نامزدی داشته ایم. ثمرات معرفی حتی در برخی از سال هایی که نامزد اسکار نشده ایم هم مشخص بوده است: مثلا در سالی که «گذشته» معرفی شد، در نهایت نامزدی این فیلم در گلدن گلوب بی هیچ حرف و حدیثی به نام کشورمان ثبت شد که البته هیچکس توجهی به این موضوع نکرد.

در قیاس با سینماهای ملی و سینماگران مطرح جهان هم به دستاورد بزرگی رسیده ایم.

تردیدی نیست. همین که مایک لی در تایید فرهادی بزرگترین تحسین ها را نثارش می کند، موید همین جایگاه غیر قابل کتمان سینمای کشورمان در سراسر جهان است. فرهادی با دریافت دومین اسکار در این رشته کاری کرده است که از سال 1985 هیچ کارگردانی در بخش بهترین فیلم خارجی زبان قادر به انجام آن نبوده است.

اما باز اطلاعات نادرست در همه جا به چشم می خورد. در حقیقت، در سال 1947 بود که تصمیم گرفته شد جایزه ای ویژه و افتخاری به بهترین فیلم خارجی زبان اهداء شود، ولی چون رشته مشخصی برای این جایزه وجود نداشت، مقررات و راهکار مشخصی هم وجود نداشت. تا سال 1955، این جایزه ویژه در 8 مورد اهداء شد. در سال 1957، اسکار بهترین فیلم خارجی زبان به عنوان رشته ای مستقل و دائمی تثبیت شد. به این ترتیب، کارگردانانی چون فدریکو فللینی 4 اسکار، ویتوریو دسیکا 2 جایزه ویژه و 2 اسکار، اینگمار برگمان 3 اسکار، آکیرا کوروساوا 1 جایزه ویژه و 1 اسکار و  رنه کلمان 2 جایزه ویژه برده اند. اما کاری که فرهادی کرده به گواهی آمار هم در این سه دهه بی نظیر بوده است.

با این وجود هستند کسانی که این موفقیت را صرفا به دلایل سیاسی نسبت می دهند.

استقبال خوب از سوی مجامع سینمایی در آمریکای شمالی و راهیابی فیلم به عنوان یکی از دو بخت اصلی به فهرست کوتاه 9 فیلمی نشان می دهد برخی از دوستان کمی هم کم لطفی می کنند. شاید فضای موجود به «فروشنده» در رقابت دو بخت اصلی تا حدی کمک کرده باشد، ولی امیدوارم این اتفاق را دیگر به تئوری توطئه نسبت ندهند.

با توجه به وقت کمی که دارید، صحبت دیگری برای پایان گفتگو دارید؟

می خواستم از همکارانم در هیات معرفی خانم پوران درخشنده و آقایان محمد بزرگ نیا، محمد حیدری، سعید عقیقی، امیرحسین علم الهدی، شهرام مکری، تورج منصوری و اکبر نبوی که با همدلی و نگاه تخصصی در جلسات انتخاب فیلم ایرانی حضور داشتند و همچنین مدیریت خانه سینما و بنیاد سینمایی فارابی که در تعاملی شایان توجه، به شکلی جدی، حامی تشکیل هیات و پیگیری فرآیند معرفی بودند، تشکری ویژه بکنم.