وداع با اسلحه

ایالت آزاد جونز، Free State of Jones

کارگردان: گری راس، فیلمنامه: گری راس، مدیر فیلمبرداری: بنوا دل هوم، تدوین: پاملا مارتین، ژولیت ول فلینگ، موسیقی: نیکلاس بریتل، بازیگران: متیو مک کانهی( نیوتن نایت)، گوگو امبیتا- را(ریچل نایت)، کری راسل(سرنا نایت)، ماهرشالا علی(موسی واشینگتن)، محصول: آمریکا، 2016، 140 دقیقه.

Director: Gary Ross, Screenplay: Gary Ross, cinematography: Benoît Delhomme, Edited: Pamela Martin, Juliette Welfling, Music: Nicholas Britell, Starring: Matthew McConaughey, Gugu Mbatha-Raw, Keri Russell, Mahershala Ali, Country: United States, 2016, 140 minutes. 

نیوتن نایت در زمان جنگ داخلی پس از خروج از ارتش کنفدارسیون جنوب با گروهی از شورشی ها و برده ها در منطقه ایی کنار می سی سی پی، ایالتی مستقل به نام ایالت آزاد جونز را تاسیس و اعلام استقلال کرد. این تصمیم نایت با مخاطرات زیادی مواجهه شد.

وداع با اسلحه

جنگ داخلیِ آمریکا و اتفاقات پیرامون آن یکی از الهامات نویسندگان و هنرمندان برای خلق اثر بوده، از «بر باد رفته» تا «لینکلن» همه درباره یکی از مهمترین حوادث تاریخ آمریکا در نبرد تاریخی شمال و جنوب بوده اند. «ایالت آزاد جونز» روایت زندگی «نیوتن نایت» در ایالت جنوبی می سی سی پی در همین برهه از تاریخ آمریکا است. می توان داستان را به سه بخش فرار نایت از جنگ، دوره مبارزه برای استقلال و دوران پس جنگ تقسیم کرد. مشورت «گری راس» از دو تاریخدان برجسته به خوبی او را با فضای تاریخی آن دوران آشنا کرد. برای همین روایت کارگردان از دوران جنگ های داخلی و پس از آن، روایتی خوب و کامل است. هر چند در برخی موارد تلاش کرده برخی دغدغه های امروز آمریکا را نیز در داستانش جای دهد، اما به طور کلی توانسته داستانی منطقی ترسیم کند. 

بخش اول فیلم درباره فرار نیوتن نایت از جنگ پس از کشته شدن یکی از نزدیکانش است. او در گفتگو با هم رزمانش می گوید: «در جنگ افراد فقیر برای پولدارشدن ثروتمندان می جنگند.... هیچ افتخاری در این مرگ نیست» برای همین فرار می کند. در اینجا شخصیت نایت شبیه شخصیت اصلی رمان «وداع با اسلحه» است که از دیدن کشته های بسیارِ جنگ و نبرد بی دلیل خسته شده و جنگ را رها می کند. نیوتن تحت تعقیب قرار می گیرد و با کمک چند برده به دل جنگل فرار می کند و سپس عاشق زنی برده که او را نجات داده می شود. بخش دوم فیلم درباره قیام نایت در برابرِ ظلم ارتشی ها و غارت اموال کشاورزان توسط آنها است، که به مرور او را تبدیل به مبارزی برای آزادی ایالتش می کند. تصمیمی که باعث کشته شدن برخی دوستانش می شود. بخش سوم به دوران پس از جنگ و زندگی همراه دوستان، خانواده اش و مشکلات پس از جنگ می پردازد. با اینکه هر سه بخش داستان زندگی یک نفر را روایت می کند، «گری راس» به خوبی مشکلات جامعه آمریکا را در دوران جنگ های داخلی ترسیم می کند. سه بخش داستانی فیلم متاثر از برخی شخصیت ها است. بخش اول تحت تاثیر رمان «وداع با اسحله»، بخش دوم تحت تاثیر شخصیت «رابین هود» و بخش سوم تحت تاثیر شخصیت «لینکلن» است. اینها بر نگاه راس برای پرداخت شخصیت نیوتن نایت تاثیر گذاشته اند. به گونه ایی که نایت به مثابه قهرمانی ملی همچون «لینکلن» ترسیم می شود. «گری راس» داستانی احساسی نسبت به نیوتن نایت نوشته و از او قهرمانی بی نقص ساخته، بازسازی و نمایش او از ویرانی های جنگ حقیقی و باور پذیر است و به خوبی فجایع جنگ را به تصویر می کشد. 

سکانس های ابتدای جنگ با بدن هایی متلاشی شده و سربازانی که با قدم گذاشتن روی هم قطاران خود پیشروی می کنند، گفتگوی نیوتن و هم رزمانش، ظلم نیروی های ارتش و غارت اموال مردم به نام کمک به سربازان بیشتر یادآور فیلم تحسین شده «کوهستان سرد» «آنتونی مینگلا» است. زنانی که همراه فرزندانشان در مزرعه زندگی می کنند باید به اجبار غارت اموالشان توسط سربازان را تحمل کنند. نماهای بلند، صحنه پردازی عالی و حرکت دوربین با میزانسن های عالی و بازی بازیگران به خصوص «متیو مک کانهی» که نقش انسانهای تنها و جدا افتاده از جامعه را به شکلی باور پذیر بازی به نمایش می گذارد. فیلمی قابل تحسین را به وجود آورده است.

شاید ضعف فیلم روایت احساسی و پر شور «گری راس» از شخصیت نیوتن نایت و شخصیت های زیادی باشد که نتوانسته روایت فرعی مناسبی برای آنها بنویسد. در بخش دوم فیلم که به حرکت انقلابی نیوتن و مبارزاتش تا پایان جنگ می پردازد روایت راس احساسی می شود و سعی کرده تمام اقدامات نایت را بی نقص نمایش دهد. 

بخش سوم فیلم درباره می سی سی پیِ بعد از جنگ است که هنوز تنفر ها نسبت به برده ها از بین نرفته و با وجود لغو قانون برده داری به دلیل فرهنگ و تفکر مردم نسبت به سیاهان همچنان نژاد پرستی ادامه دارد. یکی از سکانس های عالی فیلم نمای موسی بر طناب دار است که به دلیل حمایت او از رای دادن سیاهان به دار آویخته می شود. در اینجا راس در کنار روایت زندگی نایت، جامعه آمریکا را به خوبی می کاود و مشکلات و کاستی آن را نمایش می دهد. اما با سخنرانی های پر شور موسی که شخصیتی شبیه به «مارتین لوتر کینگ» دارد داستانش در دام شعار دادن می افتد.

راس از دو روایت موازی استفاده می کند و با تلفیق آنها سعی کرده بیشتر مخاطبش را درگیر بستر های اجتماعی جامعه آمریکا کند. تلفیقِ خطی زندگی نیوتون نایت و جلسه محاکمه فرزندش بخاطر ازدواج با یک سفید پوست، به این دلیل که از مادری سیاه است. 

صحنه دار زدن دو پسر بچه که از گروه نیوتن جدا شده و خود را تسلیم سربازان می کنند و یا سکانس محاکمه پسر موسی توسط افسری که در غارت اموال مردم در دوران جنگ نقش داشت و پس از جنگ دوباره در پستی دیگر بازگشته است. فارغ از پرداخت احساسی شخصیت نایت، «ایالت آزاد جونز» را به فیلمی عمیق درباره جنگ و فجایع آن، در زمان جنگ و پس از آن تبدیل کرده است.