اختصاصی سلام سینما- ژانر کمدی یکی از محبوب‌ترین ژانرها نزد تماشاگران سینمای ایران است. ژانری که معمولا مخاطب بیشتری نسبت به دیگر انواع فیلم‌ها پیدا می‌کند. کمدی‌های ایرانی از همان سال‌های اول بعد از انقلاب یک الگوی مشخص را پیش گرفته‌اند. هرچند که در دهه اخیر این الگو تا حدی تغییر کرده و شوخی‌های رکیک جنسی و طنزی سخیف، جای کمدی‌های خانوادگی را گرفته اما کماکان ژانر کمدی را می‌توان از محبوب‌ترین ژانرهای سینمای ایران دانست و البته پولسازترین‌شان در گیشه.

در این یادداشت ده فیلم کمدی محبوب دهه هشتاد سینمای ایران را مرور کرده‌ایم.

۱- نان و عشق و موتور 1000

سال ساخت: ۱۳۸۰

کارگردان: ابوالحسن داوودی

بازیگران: اکبر عبدی,  بهاره رهنما,  گوهر خیراندیش,  سروش صحت,  آفرین عبیسی,  ریما رامین فر,  امیر جعفری,  ملکه رنجبر,  زیبا کاویانی,  قادر پزشکی,  حسام نواب صفوی

خلاصه داستان:

یارولی عموی باران که تنها نگهدارنده وی و قیم او نیز بشمار می آید، پس از تعلل باران در مورد ازدواج، او را موظف به تصمیم گیری و انتخاب همسر در مدتی معین می کند. باران که در مدت تعیین شده موفق به انتخاب همسر نشده است مورد توجه و علاقه برزو جوان تعمیرکار (سروش صحت) قرار می‌گیرد. یارولی از علاقه برزو نسبت به باران مطلع می‌شود و با به راه انداختن تعمیرگاهی کوچک در قسمتی از خانه وی را به ازدواج با باران ترغیب می‌کند. از سوی دیگر آریو شمس (حسام نواب صفوی) با فریب دادن باران و وعده خروج از کشور نظر باران را نسبت به خود جلب کرده و تصمیم به ازدواج با او می‌گیرد.

«نان عشق موتور هزار» فیلم کمدی بود که کسی انتظارش را نداشت و در جشنواره فیلم فجر درحالی به نمایش درآمد که تماشاگران و منتقدان را متعجب کرد. فیلم شبیه به عموم فیلم‌های کمدی یرانی حول یک رابطه عاشقانه نامتعادل می‌گذرد. «نان عشق موتور هزار» برای دهه هشتاد، خصوصا اوایل آن دهه، فیلمی به‌روز و روبه جلو به‌حساب می‌آمد. شوخی‌هایش جاندار و تازه بودند و مهم‌تر از آن شخصیت‌های اصلیش بامزه و به‌یادماندنی. استایل سروش صحت در هییت یک مکانیک لوطی هنوز هم بهترین تجربه کارنامه کاری او محسوب می‌شود.

۲-توکیو بدون توقف

سال ساخت:  ۱۳۸۱

کارگردان: سعید عالم زاده

بازیگران: مهران مدیری,  پانته آ بهرام,  حسن شکوهی عارف,  گوهر خیراندیش,  الیزابت امینی,  سعید پیردوست,  حمیده خیرآبادی,  ابراهیم آبادی,  ساعد هدایتی,  یوسف پشندی,  امیر محمدزاده

خلاصه داستان:

برادری دیوانه، خواهری معصوم، عمه ای عجیب، پسری عاشق پرور و بلیطی برای توکیو…

فیلمی که یک مهران مدیری درجه اول داشته باشد، حتی اگر ضعیف هم باشد، باز تماشاگر را انقدر می‌خنداند که با دل‌درد از سالن سینما بیرون برود. «توکیو بدون توقف» یک کمدی اسلپ استیک (بزن درویی) است که به‌واسطه دست و پاچلفتی بودن قهرمانش موقعیت‌های کمیک بامزه‌ای را خلق می‌کند.

لحظه‌های پایانی فیلم در فرودگاه خصوصا خوب از کار درآمده‌اند و تماشاگر را از ته دل می‌خندانند.

۳-کما

سال ساخت:  ۱۳۸۲

کارگردان: آرش معیریان

بازیگران: امین حیایی,  محمدرضا گلزار,  حدیث فولادوند,  آتیلا پسیانی,  مهناز افشار,  بهناز حوری,  اصغر آشوری,  مجتبی بیطرفان,  ساناز شمس

خلاصه داستان:

امیر مرادیان تنها پسر یک خانواده ثروتمند در روابط اجتماعی و خانوادگی با مشکل روبه روست. او از زندگی در ایران خسته شده و از سویی نیز مادرش مقدمات تحصیل او را در آمریکا فراهم کرده و سعی دارد همراه با نامزدش سارا ایران را ترک کند. او از یک سو با مخالت پدرش روبه روست و از طرفی هم در روزهای آخر بر اثر یک اتفاق با پیرمردی تصادف می کند که پیرمرد به کما می رود...

«کما» را می‌توان یکی از محبوب‌ترین کمدی‌های دهه هشتاد دانست که با استقبالی فراتر از انتظار، از سوی تماشاگران روبه‌رو شد. زوج امین حیایی و محمدرضا گلزار که پول‌سازترین ستاره‌های سینما در آن سال بودند در کنار هم بازی بسیار خوبی داشتند و شیمی بینشان آنقدر قوی بود که تماشاگر را به دام خود می‌انداخت. ضمن اینکه حضور مهناز افشار هم اتفاقات بامزه فیلم را دوچندان می‌کرد.

«کما» هم فیلم جوانانه و به‌روزی بود و به فروش بسیار خوبی دست یافت. جالب ست بدانید فیلمنامه فیلم را پیمان معادی به نگارش درآورده است.

۴-مارمولک

سال ساخت:  ۱۳۸۲

کارگردان: کمال تبریزی

بازیگران: پرویز پرستویی,  بهرام ابراهیمی,  شاهرخ فروتنیان,  فریده سپاه منصور,  سهیلا رضوی,  مائده طهماسبی,  رعنا آزادی ور,  مهران رجبی,  رضا سعیدی,  سیروس همتی, 

خلاصه داستان:

رضا مثقالی معروف به رضا مارمولک دزد سابقه‌داری است که در زندان به سر می برد که با جا زدن خودش به عنوان یک آخوند موفق به فرار می شود اما برخلاف انتظارش باید مدت زمان زیادی نقش یک آخوند را بازی کند...

«مارمولک» را می‌توان مهم‌ترین و پرحاشیه‌ترین فیلم دهه هشتاد دانست. فیلمی که تیکه کلام‌های رضا مارمولک، قهرمانش را تا مدت‌ها بر سر زبان مردم انداخت. (مانند «به تعداد آدم‌ها راه است برای رسیدن به خدا» یا «عزیز دل برادر») و در هر مجلسی از آن صحبت می‌شد. موضوع ساختارشکنانه فیلم دلیل اصلی این حواشی بود. چراکه «مارمولک»‌ اولین فیلمی است که با لباس روحانیت شوخی می‌کند و آن‌را به تن یک خلافکار می‌پوشاند تا از تناقض میان جایگاه روحانیت در میان عموم مردم و زیست و شخصیت قهرمان خلافکارش، لحظات و موقعیت‌های بامزه و متنوعی خلق کند. ادبیات یک خلافکار که در جایگاه روحانی قرار گرفته و به‌زبان آن‌ها صحبت می‌کند بامزه‌ترین نکته فیلم است و بازی پرویز پرستویی حکم نگین درخشنده فیلم را دارد.

۵-مهمان مامان

سال ساخت:  ۱۳۸۲

کارگردان: داریوش مهرجویی

بازیگران: گلاب آدینه,  پارسا پیروزفر,  امین حیایی,  حسن پورشیرازی,  ژاله علو,  نسرین مقانلو,  فریده سپاه منصور,  ملیکا شریفی نیا,  علیرضا جعفری,  امیر حسینی,  رویا عالمی,  مهدی تقی نیا,  آفرین عبیسی,  فاطمه صفرطاهری اصفهانی

خلاصه داستان:

برای خانواده‌ای مهمان سرزده، تازه عروس و داماد، می‌آید چون وضع مالی خانواده خوب نیست، همسایگان دست به دست هم می‌دهند تا آبروی صاحبخانه را حفظ کنند...

«مهمان مامان» یکی از صاف و ساده‌ترین و دلی‌ترین فیلم‌های داریوش مهرجویی است. فیلمی که شرح حال همراهی و همزیستی و انسانیت در طبقات فرودست اجتماعی و در پایین شهر است. درحالیکه خانواده وضع مالی بسیار نابسامانی دارند، همه دست در دست هم می‌دهند تا شامی آبرومندانه جلوی تازه عروس و داماد بگذارند. جو خانوادگی فیلم بسیار دوست‌داشتنی است و البته شوخی‌هایش همانقدر که می‌خنداند، تلخی هم به‌بار می‌آورد.

۶-آتش بس

سال ساخت:  ۱۳۸۴

کارگردان: تهمینه میلانی

بازیگران: محمدرضا گلزار,  مهناز افشار,  آتیلا پسیانی,  کیکاوس یاکیده,  احمد مهران فر,  نیلوفر خوش خلق,  محبوبه بیات

خلاصه داستان:

سایه، مهندس آرشیتکت، برای طلاق از همسرش یوسف که مهندس راه و ساختمان است، نزد وکیل می رود اما تصادفاً گذارش به مطب یک روان شناس می افتد و طبق پیشنهاد روان شناس، نحوه آشنایی و مسائل مربوط به زندگی مشترکش با یوسف را که آکنده از لجاجت های متقابل است، برای دکتر تعریف می کند...

بهترین فیلم تهمینه میلانی یا به‌عبارت دیگر یکی از دو یا سه فیلم معدود خوب کارگردان. که احتمالا دلیل اصلی دلنشین بودنش در این است که قرار بوده یک کمدی رومانتیک ساده و بامزه باشد. فیلم خودش را مانند همیشه آثار کارگردان بیش از اندازه جدی نمی‌گیرد و این دقیقا کلید برتریش است.

هرچند آن مواضع  ظاهرا فمنیستی، در این‌جا هم حاضر است اما به‌خورد خود داستان رفته و در لوای گرگم به‌هوا بازی‌های زن و شوهر و لج و لجبازی‌های بامزه‌شان پنهان مانده و این دقیقا کلید ماجراست. تهمینه میلانی هرگز نتوانست موفقیت «آتش بس» را تکرار کند و فیلمی بسازد که تماشاگر مانند این از تماشایش لذت ببرد.

۷-اخراجیها

سال ساخت:  ۱۳۸۵

کارگردان: مسعود ده نمکی

بازیگران: اکبر عبدی,  کامبیز دیرباز,  محمدرضا شریفی‌ نیا,  قاسم زارع زاغه,  علیرضا اوسیوند,  مریلا زارعی,  نگار فروزنده,  لیلا بلوکات,  غلامرضا علی اکبری,  منوچهر آذر,  فخرالدین صدیق شریف,  سپند امیرسلیمانی، نیوشا ضیغمی

خلاصه داستان:

مجید از خلافکارهای یکی از محله های تهران، عاشق دختر میرزا (یک گیوه‌دوز عارف) است و شرط ازدواج او سربه راه شدن است. مجید برای رسیدن به نرگس دست به دروغ و کلک می زند اما نقشه اش افشا می شود. مجید در سرراه خود احساس می کند که رقیبی وجود دارد که از بچه های جبهه ای است و برای اینکه از او عقب نیفتد، با نوچه های خود راهی جبهه می شود تا اینکه...

«اخراجیها» هم از آن فیلم‌های پرحاشیه بود. از کارگردانی پرحاشیه که به مواضع سرسختانه و افراط‌گرایانه سنتی و مذهبی مشهور بود و کسی انتظار ساخت چنین فیلمی را از او نداشت. هرچند ساخت یک کمدی درباره دفاع مقدس پیش‌تر با «لیلی با من است» اتفاق افتاده بود اما فیلم ده نمکی تصویر متفاوتی از رزمندگانش در جبهه نشان می‌داد که از منظر بسیاری توهین‌آمیز تلقی می‌شد. قضیه خصوصا وقتی پرحاشیه‌تر شد که ده نمکی در نشست مطبوعاتی بعد از نمایش فیلم در جشنواره فیلم گفت که قهرمان فیلمش مجید سوزوکی، یک شخصیت واقعی و از هم‌رزمان او در جبهه بوده است.

فیلم به فروشی باورکردنی دست یافت و حتی موفق شد رکورد فروش سینمای ایران را بشکند.

۸-دایره زنگی

سال ساخت: ۱۳۸۶

کارگردان: پریسا بخت آور

بازیگران: مهران مدیری,  باران کوثری,  صابر ابر,  امین حیایی,  بهاره رهنما,  امید روحانی,  گوهر خیراندیش,  نیما شاهرخ شاهی,  نیلوفر خوش خلق,  اکرم محمدی,  محمدرضا شریفی‌ نیا,  شاهرخ سخایی، ملیکا شریفی‌نیا، سارینا فرهادی

خلاصه داستان:

تهران ـ جمعه؛ محمد و شیرین تنها تا بعدازظهر فرصت دارند هزینه صافکاری ماشین تصادفی را که سوار آن هستند تأمین کنند...

«دایره زنگی» فیلم همسر اصغر فرهادیست که فیلمنامه‌اش را هم فرهادی به نگارش درآورده و یک فیلم کمدی کاملا جدی محسوب می‌شود. یک فیلم پرنکته که همانقدر که تماشاگر را می‌خنداند، او را با واقعیت‌ها و معضلات اجتماعی جدی و تناقضات متعدد فرهنگی در زیست افراد در جامعه معاصر ایران، روبه‌رو می‌کند. اما با این‌حال شوخی و جدی همه‌جا در ترکیبی متعادل باهم قرار دارند و هرگز از یکدیگر سبقت نمی‌گیرند و این جالب‌ترین نکته درباره فیلم است.

۹-بی پولی

سال ساخت: ۱۳۸۶

کارگردان: حمید نعمت الله

بازیگران: بهرام رادان,  لیلا حاتمی,  حبیب رضایی,  امیر جعفری,  سیامک انصاری,  بابک حمیدیان,  نادر فلاح,  علی سلیمانی

خلاصه داستان:

زن و شوهري پس از ازدواج مشكل بي پولي پيدا مي كنند. بی‌پول شدن و زوال تدریجی اقتصادی، که یک خانواده طبقه متوسط را که درگیر مناسبات مصرف‌گرایی خانوادگی و چشم روی هم چشمی است به مرز نابودی می‌کشاند.

موضوعی جدی، تلخ و دردآور؛ زیردستان نعمت‌الله با بامزگی خاصی ترکیب شده تا با یک فیلم تلخ و معمولی سروکار نداشته باشیم و تلخ و شیرین را هم‌زمان و توأمان تجربه کنیم. نعمت‌الله، این داستان تلخ را، با زبانی شیرین و طنزی ظریف روایت می‌کند. «بی‌پولی» پر است از صحنه‌های ملودراماتیکی که تماشاگر نمی‌داند دقیقا باید به آن‌ها بخندد یا برایشان گریه کند. مثلا سکانسی را به یاد بیاورید که لیلا حاتمی دارد به فرزندشان پول انداختن در قلک یا پس‌انداز را یاد می‌دهد و رادان می‌آید قلک را خالی می‌کند و از میان همه کاغذها یک صدتومانی کهنه پیدا می‌کند و آن‌را در جیبش می‌گذارد.

لیلا حاتمی بامزه‌ترین عنصر فیلم است که این نمک خود را به همه فیلم می‌پاشاند.

۱۰-سن پترزبورگ

سال ساخت:  ۱۳۸۸

کارگردان: بهروز افخمی

بازیگران: امین حیایی,  محسن تنابنده,  بهاره رهنما,  اندیشه فولادوند,  امید روحانی,  پیمان قاسم خانی,  شیلا خداداد,  کیانوش گرامی,  سروش صحت,  سیامک انصاری,  نیما تبریزی,  نعیمه نظام دوست

خلاصه داستان:

داستان این فیلم کمدی پرحادثه در مورد رفاقت، بلوف، عشق و ... است و دو خلافکار خرده پا از وجود گنجی با کلید عقاب دو سر که میراث تزار روسیه است، با خبر می‌شوند. هر دو در تلاش برای به دست آوردن گنج با اتفاقاتی روبه رو می‌شوند.

یک فیلم کمدی از کارگردانی بسیار جدی که انتظارش را ندارید، چنین فیلمی از او ببینید. «سن پترزبورگ» نشاندهنده احاطه افخمی بر سینمای آمریکاست. اینکه اصلا کارگردانی که «شوکران»، «جهان پهلوان تختی» و «فرزند صبح» ساخته، ناگهان سراغ ساخت «سن پترزبورگ» برود، هیچ ارتباطی به سینمای ایران ندارد و برآمده از مناسبات فیلمسازی آمریکایی خصوصا در بخش مستقل است.

ترکیب پیمان قاسم خانی و محسن تنابنده بسیار خوب از آب درآمده و بار طنز فیلمنامه را دو چندان کرده است.

خبرهای مرتبط:

ویدیوی بهترین فیلم‌های کمدی تاریخ سینمای ایران از نگاه کاربران سایت سلام سینما در یوتیوب سلام سینما

ویدیوی «بهترین فیلم‌های کمدی ایرانی در سال 98» در کانال یوتیوب سلام سینما

بهترین فیلم‌های کمدی دهه هفتاد سینمای ایران

بهترین فیلم‌های کمدی و طنز ایرانی