غیر منتظرهترین برندگان تاریخ «اسکار» / از ناکامی «پدر خوانده» تا شکست «نجات سرباز رایان»
امسال فیلم موزیکال «لالا لند» که در همه پیشبینیها شانس اول اسکار بهترین فیلم معرفی شده بود، در حالی رقابت را به «مهتاب» واگذار کرد که برای مدت یک دقیقه نیز برنده اسکار شناخته شد اما رویای «دیمین شزل» و عوامل این فیلم خیلی زود رنگ باخت و انها در کمال ناباوری ناگزیر شدند روی سن اسکار 2017 تندیس بهترین فیلم را به عوامل فیلم «مهتاب» تقدیم کنند.
نتایج شوکهکننده و دور از انتظار در تاریخ جوایز اسکار کم نبوده و از مهمترین آنها میتوان به این موارد اشاره کرد:
۱. ماریسا تومی و اسکار بازیگری
در سال ۱۹۹۳ بیشتر صاحبنظران فکر میکردند اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن به خاطر ایفای نقش در درام رمانتیکِ «Howard's End» به «ونسا ردگریو» خواهد رسید.
اما «ماریسا تومی» بازیگر کمدی «پسرعمو وینی» به طرزی غیرمنتظره این جایزه را به خانه برد. از دید بسیاری نقشآفرینی او حتی در حد کاندیداتوری برای این جایزه هم نبود چه برسد به کسب آن. حتی شایعه شد «جک پالانس»، مجری اسکار در آن سال در واقع نام برنده را اشتباه خوانده است.
۲. ناکامی «پدرخوانده» در مقابل «کاباره»
در سال ۱۹۷۳ «باب فاس» توانست با فیلم موزیکال «کاباره»، اسکار بهترین کارگردانی را از رقیبش «فرانسیس فورد کاپولا» -که بابت فیلم «پدرخوانده» نامزد شده بود- برباید. اگرچه رایدهندگان اسکار در آن سال رغبت چندانی نسبت به فیلمهای گنگستری نداشتند، اما در گذر زمان «پدرخوانده» به طرز قابل توجهی بالاتر از رقیبش ایستاد و نام خود را به عنوان یکی از مهمترین آثار کلاسیک سینما ثبت کرد.
«پدرخوانده» برای مدتی طولانی داغترین موضوع سینما بود اما در چهلوپنجمین دوره جوایز اسکار و در عین ناباوری فیلم «کاباره» هشت جایزه اسکار برد و تنها سه جایزه به «پدرخوانده» رسید. گرچه «پدرخوانده» جایزه بهترین فیلم را از آن خود کرد اما «فرانسیس فورد کاپولا» نیز شایسته اسکار کارگردانی بود اما جایزه به «باب فاسی» رسید. آکادمی که ظاهرا به اشتباه خود پی برده بود در جوایز اسکار دو سال بعد جایزه کارگردانی را برای «پدرخوانده 2» به «کاپولا» اعطاء کرد.
این فیلم در طول چند دهه اخیر، در بسیاری از لیستها، عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما را هم به خود اختصاص داده است.
۳. برتری «راکی» در مقابل «راننده تاکسی»
سال ۱۹۷۷ یکی از پررونقترین دورههای برگزاری اسکار بود. در بخش بهترین فیلم، آثاری از جمله «راننده تاکسی»، «شبکه» و «همه مردان رئیسجمهور» نامزد بودند اما در کمال حیرت فیلم «راکی» اسکار بهترین فیلم را از آن خود کرد. «سیلوستر استالونه»، بازیگر نقش «راکی بالبوا» در اسکار ۲۰۱۶ هم با فیلم جدیدی به نام «Creed» حضور داشت و جزو نامزدهای بهترین نقش مکمل مرد بود. او در این فیلم هم در نقش راکی بالبوا ظاهر شده بود که این بار در قامت یک مربی به شاگردش آموزش میدهد.
۴. مجسمه طلایی برای گروه رپ
گروه موسیقی رپ «Three 6 Mafia» یکی دیگر از کاندیداهایی بود که در سال ۲۰۰۶ بسیاری باور نمیکردند اعضای آن به عنوان برنده اسکار روی سن فراخوانده شوند. این گروه که تهیه موزیک متن فیلم «Hustle and Flow» را بر عهده داشت، علیرغم پیشبینیها توانست «دالی پاترون» و موزیک متن او برای فیلم «Transamerica» را پشت سر بگذارد. جان استوارت کمدین مشهور آمریکایی که اجرای مراسم اسکار آن سال را برعهده داشت روی سن به کنایه گفت: «میخواهم موضوعی را برای کسانی که در خانه نشستهاند و نتایج را میبینند روشن کنم: مارتین اسکورسیزی، صفر جایزه اسکار؛ Three 6 Mafia، یک جایزه اسکار.» در واقع اسکورسیزی یک سال بعد، برای نخستین بار مجسمه طلایی اسکار را به خانه برد.
۵. پل هگیس و اسکارِ «تصادف»
اسکار ۲۰۰۶ هنوز از یاد بسیاری از منتقدان نرفته است؛ خصوصا کسانی که معتقدند جایزه بهترین فیلم نه به فیلم «تصادف» به کارگردانی «پل هگیس»، که باید به «کوهستان بروکبک» ساخته «آنگ لی» تعلق میگرفت. «تصادف» در لوسآنجلس اتفاق میافتد و بیشتر بر مسئله نژاد و نژادپرستی متمرکز است؛ «کوهستان بروکبک» هنوز یکی از بهترین آثاری به شمار میآيد که رابطه عاشقانه دو مرد را به تصویر کشیده است. پل هگیس، کارگردان «تصادف» خود در مصاحبهای در سال ۲۰۱۵ در مورد این انتخاب آکادمی اسکار گفت: «آیا این فیلم واقعا بهترین فیلم سال بود؟ فکر نمیکنم.»
کوهستان بروکبک در 8 شاخه نامزد جایزه اسکار شد و سه جایزه از جمله بهترین کارگردانی را از آن خود کرد و فیلم «تصادف» فیلمی شایسته و در حد اسکار با نامزدی در شش شاخه بود. مجله «فیلم کامنت» در فهرست خود از بدترین فیلمهای برنده اسکار جایگاه نخست را به «برخورد» یا همان «تصادف» اختصاص داده است.
ده سال بعد اعضای آکادمی مجددا درباره نامزدهای اسکار 2005 رایگیری کردند و این بار «کوهستان بروکبک» برنده شناخته شد.
۶. اسکار بازیگریِ باربارا استریسند
در سال ۱۹۶۹ آکادمی اسکار دو نفر را برنده جایزه بهترین بازیگر زن معرفی کرد: «باربارا استریسند» برای نقشآفرینی در فیلم «Funny Girl» به کارگردانی ویلیام وایلر و «کاترین هپبورن» برای بازی در فیلم «شیر در زمستان» به کارگردانی آنتونی هاروی.
کاترین هپبورن در مراسم آن سال اسکار حاضر نشد، در نتیجه رقیب او، باربارا استریسند روی سن رفت و جایزه را دریافت کرد.
۷. اسکار بازیگری «گوینت پالترو»
خیلیها فکر میکنند حضور «کیت بلانشت» در فیلم «الیزابت» و در نقش ملکه الیزابت اول، بهترین نقشآفرینی این بازیگر بودهاست اما در سال ۱۹۹۹، «گوینت پالترو» بابت ایفای نقش در «شکسپیر عاشق» توانست اسکار بهترین بازیگر زن را از آن خود کند. شرکت تولیدکننده فیلم در کمپین تبلیغاتی که برای این فیلم به راه انداخته بود چنین استدلال کرد که پالترو در واقع چند نقش را در این فیلم به صورت همزمان ایفا میکند، زیرا پالترو در فیلم با تغییر قیافه خود را به شکل یک بازیگر مرد در میآورد تا بتواند روی سن تئاتر برود.
۸. پیروزی «شکسپیر عاشق» مقابل «سرباز رایان»
«شکسپیر عاشق» به کارگردانی جان مدن در سال ۱۹۹۸ در مقابل رقیب قدری مانند «نجات سرباز رایان» پیروز شد و توانست اسکار بهترین فیلم را از اثر درخشان استیون اسپیلبرگ برباید.
پس از گذشت چندین سال، «نجات سرباز رایان» اکنون یکی از بهترین فیلمهای جنگی تاریخ سینما به شمار میآید اما در مقابل، از اقبال اولیهای که به «شکسپیر عاشق» نشان داده شد دیگر خبری نیست. «نجات سرباز رایان» در آن سال ۵ جایزه اسکار، از جمله بهترین کارگردانی را دریافت کرد.
هنگامی که «هریسون فورد» پاکت حاوی نام برنده اسکار بهترین فیلم را باز کرد تعجب و شگفتی به خوبی در صورت او نمایان شد و در نهایت نام فیلم «شکسپیر عاشق» را به عنوان برنده مهمترین جایزه اعلام کرد. فیلم «نجات سرباز رایان» موفق به کسب پنج جایزه از جمله بهترین کارگردانی از 11 نامزدی شد.
۹. «سرخها» و ناکامی در تصاحب اسکار بهترین فیلم
معمولا در اسکار، فیلمی که جایزه بهترین کارگردانی را از آن خود میکند جایزه بهترین فیلم را هم میبرد.
اما در سال ۱۹۸۲ علیرغم اینکه اسکار کارگردانی بابت کارگردانی فیلم «سرخها» به «وارن بیتی» تعلق گرفت، فیلم بریتانیایی «ارابهها در آتش» به عنوان بهترین فیلم شناخته شد.
در آن سال فیلم «سرخها» توانست علاوه بر جایزه بهترین کارگردانی، اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن و فیلمبرداری را نیز دریافت کند.
۱۰. اسکار برای دختر ۱۱ ساله
در اسکار سال ۱۹۹۴، در میان نامزدهای جایزه بهترین بازیگر زن نام چهار بازیگر شناختهشده به چشم میخورد: «رُزی پرِز» برای فیلم «بیباک»، «وینونا رایدر» برای «عصر معصومیت»، «اما تامپسون» برای «به نام پدر» و «هالی هانتر» برای «شرکت». در کمال شگفتی «آنا پاکین» یازده ساله در نهایت توانست همه رقبا را از میدان به در کند و بابت نقشش در فیلم «پیانو» مجسمه طلایی اسکار را از آن خود کند.
۱۱. همشهری کینِ ناکام
خیلی از منتقدان «همشهری کین» اثر ماندگار «اورسن ولز» را بهترین فیلم تاریخ سینما میدانند. داوران اسکار در سال ۱۹۴۲ اما چندان با این عقیده همراه نبودند؛ آنها فیلم «دره من چه سبز بود» اثر «جان فورد» را به عنوان بهترین فیلم برگزیدند. درام خلاقانه اورسن ولز آن سال تنها توانست اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی را از خود کند.
پیروزی «فارست گامپ» بر «پالپ فیکشن»
فیلم «فارست گامپ» به کارگردانی «رابرت زمهکیس» و با بازی درخشان «تان هنکس» گرچه از سوی منتقدین تحسین شده بود اما پیروزی او بر فیلم «پالپ فیکشن» ساخته «کوئنتین تارانتینو» که به راحتی میتوانست برنده اسکار بهترین فیلم شود تعجب همگان را برانگیخت.
این انتخاب حواشی زیادی برای آکادمی اسکار به همراه داشت و بسیاری قابلیت آکادمی در تشخیص و درک یک فیلم خوب را زیر سوال بردند.
«پالپ فیکشن» که انقلابی بزرگ در روایت داستانهای غیرخطی در سینما ایجاد کرد و منبع الهام بسیاری از کارگردانان پس از خود شد هم اکنون به عنوان یکی از برترین آثار سینمایی تاریخ سینما شناخته میشود اما در جوایز اسکار سال 1995 از مجموع هفت نامزدی تنها جایزه فیلمنامه اصلی را به خود اختصاص داد.
«آرگو» برنده بهترین فیلم شد
فیلم «آرگو» به کارگردانی «بن افلک» که کم گاف ساختاری و اشتباهای تاریخی نداشت و در واقع در حضور فیلمهای قدرتمندی چون «عشق»، «لینکلن»، «زندگی پی» و «سی دقیقه بامداد» هیچ شانسی نداشت، بزرگترین شگفتی شب برگزاری هشتادوپنجمین دوره جوایز سینمایی اسکار را رقم زد و جایزه بهترین فیلم را برد.
نکتهای که شانس این فیلم را تقریبا به صفر رسانده بود عدم نامزد شدن «بن افلک» در شاخه کارگردانی بود و آکادمی اسکار بسیار به ندرت مهمترین جایزه را به فیلمی میدهد که کارگردانش جزو نامزدها نیست. البته در انتخاب این فیلم مسائل سیاسی تاثیر زیادی داشت و برنده اسکار نیز در یک تماس ویدئویی به صورت مستقیم از کاخ سفید اعلام شد.
اسکار بهترین بازیگر مرد برای «آنتونی هاپکینز»
فیلم «سکوت برهها» با داستانی مسحور کننده یکی از به یادماندنیترین قاتلان سریالی را به دنیای سینما معرفی کرد. این فیلم از نادر فیلمهایی هست که پنج جایزه اصلی جوایز اسکار را به خوداختصاص داده است: بهترین فیلم، کارگردانی، بازیگر مرد، بازیگرد زن و فیلمنامه. در حالی که این فیلم در واقع شایسته دریافت همه این جایزهها بود بحثهایی پیرامون اعطای جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد به «آنتونی هاپکینز» مطرح شد. البته این بحثها نه بدلیل انتقاد از بازی «هاپکینز» بود بلکه به سبب زمان بسیار کوتاه 15 دقیقهای حضور او در فیلم بود اما با این وجود 15 دقیقه نقشآفرینی درخشان «هاپکینز» برای آکادمی اسکار کافی بود تا او را برنده جایزه بهترین بازیگر نقش اصلی مرد معرفی کند.