تصویر-مکان-فیلم(جلسه هشتم)
فصل سوم
مبحث امروز
فیلم-مکان-تصویر (جلسه هشتم)
منتقد و تحلیلگر:مهیار محمد ملکی
#مهیارمحمدملکی
نمای متحرک
در بحث نمای متحرک سه نوع حرکت را توسط دوربین شاهد میباشیم
حرکت اول :تیلت:زمانیست که تنها کلگی دوربین روی محور چرخش عمودی حرکت میکند (تیلت اپ .تیلت دان)
حرکت دوم:پان:زمانیست که کلگی دوربین روی محور چرخش افقی حرکت میکند (پان رایت .پان لفت .پان شلاقی)
در این حرکات احتمالا دوربین روی سه پایه سوار است
حرکت سوم:دوربین بر وسیله حملی مثل کرین .تراک.دالی یا وسایل طراحی شده خاص دیگری سوار است در این نوع حرکت جابه جایی به دلیل انکه دوربین فضای بیشتری را نشان میدهد کمک فراوانی به روایت و جلوه های بصری فیلم میکند همچنین حرکات پان و تیلت اطلاعات مارا از فضای فیلم بالا میبرد
اینگونه میتوان به عرض رساند که تمامی
حرکات ذکر شده دوربین از طریق کارگردان به دلیل منطق روایی و یا معنای نمادین ان سکانس صورت میپذیرد
برای مثال حرکت پان معمولا به تقلید از حرکت چشم میباشد (راست به چپ یا چپ به راست)
همچنین حرکت پان میتواند به تفسیر رویداد نیز بپردازد برای مثال مسافر (۱۹۷۵)جک نیکلسون در صحنه ای اتومبیلش در ماسه گیر میکند وی از سر یاس و درماندگی دهانش را به فریاد بی صدایی میگشاید دوربین با چرخش پان به بیابان خشک و بی اب و علف و در نهایت به او واکنش نشان میدهد
لازم به ذکر است نوع دیگری از پان تحت عنوان پان شلاقی وجود دارد که در ان شاهد حرکت سریع دوربین و در نتیجه نوار های مبهم و ناواضحی از سایه و نور تحت تاثیر تغییر ناگهانی میباشیم
اگر دوربین روی محور عمودی حرکت کند عمل انجام شده تیلت میباشد تیلت همانند پان از حرکت چشم انسان تقلید میکند (حرکت به سمت بالا .حرکت به سمت پایین)
تیلت همانند پان میتواند نشانگر حضور ناظری صامت باشد که تفسیر بصری از رویداد ارائه میکند
حرکت تیلت میتواند سر انجام واقعی یا بالقوه شخصیت ها را نیز نشان دهد
علاوه بر تمامی موارد ذکر شده در برخی فیلم ها در یک سکانس میتوان حرکت ترکیبی پان و تیلت را شاهد بود
چنان که دیدیم در حرکات پان و تیلت دوربین از محل استقرار خود حرکت نمیکند به بیان صریح تر ،یک نمای پان یا تیلت ،یک نمای متحرک نیست چون در این حرکات دوربین سوار بر سه پایه ثابت تنها حول محور میچرخد
در نمای متحرک دوربین به طرف موضوع نزدیک یا از ان دور میشود و یا در امتداد ان روی ریل تغییر مکان میدهد نماهای متحرک را بر حسب نحوه حرکت دوربین میتوان به انواعی تقسیم کرد
۱-نمای تراولینگ:دوربین متحرک روی ریل و صفحه متحرک سوار میباشد
۲-نمای دالی(نمای گردونه ای):دوربین روی یک گردونه سوار میباشد
۳-نمای کرین:دوربین روی جرثقیل نسبت به موضوع بالا و پایین میرود البته میتواند حرکت عرضی هم داشته باشد
برخی اصطلاحات را با هم مرور میکنیم
نمای حرکت رو به جلو (به طرف موضوع): دالی این یا تراک این
نمای حرکت به عقب (دالی اوت یا تراک اوت)
محاسن نمای تراولینگ:
۱-نمایش فضای بیشتر و جزییات ریز تر
۲-مظهر من دیگر شخصیت و یا موجودی نادیدنی
یکی از اساتید کاربرد نمای تراولینگ ماکس اوفولس میباشد وی از طریق نماسازی به دوربینش ماهیتی انسانی میبخشد برای مثال در فیلم نامه ای از یک زن ناشناس وقتی یک گروه موسیقی روستایی ،اهنگ ترانه ای برای ستاره ناهید واگنر را با اجرای بدشان خراب میکنند دوربین انگار تحمل صداهای گوشخراش را ندارد و با ناراحتی رو به بالا حرکت میکند و میدان را ترک میکند
دوربین متحرک میتواند تماشاگر را به درون رویداد یا به درون ضمیر خود آگاه یکی از شخصیت ها بکشاند
در پایان این بحث باید به عرض برسانم در سینمای امروز برای حرکت دوربین از استدی کم استفاده میکنند چون نیاز به تنظیم وقت گیر و پر هزینه استقرار ابزار های حرکتی سنتی ندارد
پایان بحث امروز
منتقد و تحلیلگر متن:مهیار محمد ملکی
#مهیارمحمدملکی