جسارت در انتخاب موضوع ( شاکیومنتری یا مستندهای تکان دهنده یا شوک آور چیست؟)

شاید بسیاری از رفتارها در فرهنگ های گوناگون، امری عادی و روزمره تلقی شود، اما وقتی فیلمسازی با روحیه جستجوگر سراغ آنها می رود ، دیگر آن رفتارها و یا سنت ها از روال عادی و طبیعی خود خارج می شوند. سینمای داستانی، همواره خط قرمزهایی را رعایت کرده است و این خطوط و حدود به قواعدی اخلاقی برای فیلمسازان تبدیل شده است. مثلا در هیچ فیلم داستانی ، مرگ واقعی به تصویر درنیامده است، چون مرگ واقعی از سوی تماشاگران واقعیتی است غیر قابل دیدن و تحمل کردن. بنابر این همیشه ، مرگ در فیلم ها بازی شده است، اما آیا در زمینه مستند فیلمساز می تواند و مجاز هست تا این حد به واقعیت نزدیک شود؟مستند سازانی به چنین جسارتی نزدیک شده اند و به مرور بر تعدادشان افزوده شد تا جایی که از درون آنها شیوه سبکی بیرون آمد که به مستند های تکان دهنده یا shockumentary معروف شد. این شیوه در دهه 1980 شکل گرفت ، هرچند که پیش از آن همچنین مستند هایی ساخته شده و تا امروز نیز ادامه یافته است. این نوع مستندها، به مسائل اجتماعی، انسان شناسی و رفتارشناسی می پردازد و نتیجه گیری می کند که گاه رفتارهای انسان ، مشابهت هایی به جهت زیستی و تغذیه با حیوانات پیدا می کند.
مستند ساز ایتالیایی، گوالتیرو جاکوپتی که چند سال قبل در 2011 درگذشت ، در 1962، فیلمی با نام موندو کانه یا دنیای سگی ساخت که در آن سلسله ای از رفتارها و عادات بخشی از مردم در مکان ها و شهر های مختلف را به تصویر کشیده است. مجموعه ای از موضوعات عجیب و غیرمتعارف از دید عام. از آنجا که بسیاری از چیزها در فرهنگ عمومی خودشان جا افتاده و به نظر تغییر ناپذیر می رسند ، با دیدن این فیلم بیننده دچار ، بهت، شوک و حیرت می شود. در بخشی از این مستند، دوربین جاکوپتی وارد رستوارن گران قیمت طبقه اعیان و اشراف می شود که در آن آدم ها با ظاهری بسیار آراسته و پوشش هایی گران قیمت در حال صرف غذاهایی هستند که مردم شهر نشین و به اصطلاح متمدن ، هرگز سراغش نمی روند. دیدن میزهایی که روی آنها ظروف های گران قیمت است و درون‌شان انواع و اقسام حشرات، از مورچه تا سوسک و کرم های برشته شده آغشته به روغن و ادویه جات ، مشمئز کننده و تهوع آور است، اما آدم های واقعی و مستند فیلم ، چنین نظری ندارند و با اشتهای فراوان آنها را می بلعند!  در اپیزودی دیگر از فیلم ، به مکانی می رویم که مرده خانه نام دارد. مردم یکی از اعضای خانواده یا فامیل و غیره که رو به موت است و امیدی به زنده ماندنش نیست را به این مکان می آورند و آنجا می گذارند تا واپسین ساعت های زندگی اش را در آنجا سپری کند و بعد بمیرد. در جوار این مرده خانه، رستوران ها ، کافه ها و مکان های استراحتی ساخته اند که مردم بتوانند تا هنگام مرگ ، وقت خود را در آن جاها بگذرانند. اینها ، بخشی از رفتارهای مردمی است در جامعه مدرن امروز که در فیلم دیده می شود و مایه حیرت است.  فیلم موندو کانه در پی سرک کشیدن های کنجکاوانه جاکوپتی به هر سو و هر شهری ، سرانجام در دو قسمت ساخته شد که در نمونه های عجیب  دیگر نیز وجود دارد، در اپیزودی ، از ورزشی که در اسپانیا رواج دارد فیلمبرداری کرده است . در این ورزش سر حیوانات را با شمشیر می برند!  و فیلمساز با نمایش مستند آن نشان می دهد که جهان به چه سمت و سویی در حرکت است. ورزش که ظاهرا عاملی بوده در جهت تندرستی و نشاط انسان ها، به عاملی برای خشونت ورزی و تخلیه در آمده است. در اپیزودی دیگر ، بر اثر یک آزمایش اتمی در دریاچه ای ، تمام آبزیان  درون آن از بین رفته اند و تلف شده اند و نمونه های دیگر.
به لحاظ واکنش ها، دنیای سگی جاکوپتی باعث جنجال فراوان شد ، عده بسیاری از به تصویر کشیدن چنین واقعیت های غیر قابل تحمل و تابو داری به خشم آمدند، مثل انجمن های دفاع از حیوانات و یا مراکز مذهبی و مراجع دینی ایتالیا . اما در مقابل و در گروه فیلمسازان و مستند سازان ، از ساخت آن استقبال شد و آنها نیز با پیروی از شیوه بیان صریح و بی پروای جاکوپتی به ساخت چنین مستندهایی روی آوردند که همین امر موجب ظهور یک ژانر در سینمای مستند شد که به موندو کانه شهرت یافت. از بهترین نمونه ها و فیلمسازانی که به این شیوه روی آوردند می توان به این موارد اشاره کرد:
مکس استیل با دو فیلم mondo cane oggi و  mondo cane 2000، برادران کاستیلیانی با فیلم هایی نظیر  secret of Africa و  Africa uncensred  و  mondo mgico  و  the last savage و … آنتونیو کلیماتی که خودش دستیار جاکوپتی بود با ساخت  فیلم هایی چون  savage man, savage beast و  the violent world  و  sweet and savage  که به سه گانه توحش مشهورند . این مستند های تکان دهنده ، دیدن شان محتاج تحمل بالایی است و دیدنش برای همه توصیه نشده و نمی شود.