نگاهی به ۱۰ نقش ماندگار مورگان فریمن

مورگان فریمن از آن دسته بازیگرانی‌ست که با بازی‌اش، نقش‌ها را از روی کاغذ به قلب مخاطب منتقل می‌کند. تولد ۸۸ سالگی او نه فقط جشن یک‌عمر بازیگری، بلکه جشن میراثی انسانی و فرهنگی است که سینما هرگز آن را فراموش نخواهد کرد. به همین مناسبت، نگاهی می‌اندازیم به ده نقش بی‌نظیر از کارنامه‌ پربار او که نه‌تنها بازی‌های فراموش‌نشدنی، بلکه فیلم‌هایی ماندگار را رقم زده‌اند.

1. رستگاری در شاوشنک (1994)

مورگان فریمن در نقش الیس "رِد" ردینگ، در فیلم «رستگاری در شاوشنک» (The Shawshank Redemption) با صدایی که حالا نمادین شده، راوی داستانی است درباره امید، وفاداری و آزادی. او از آن دسته شخصیت‌هایی است که هر بار بر پرده ظاهر می‌شود، انگار دانه‌ای از خرد و آرامش در دل مخاطب می‌کارد. شیمی میان او و تیم رابینز بی‌نقص است و نقش‌آفرینی‌اش تا امروز یکی از تحسین‌شده‌ترین اجراهای تاریخ سینما به شمار می‌رود.

اندی دوفرین، بانکداری آرام و باهوش، به جرم قتل همسرش به زندان شاوشنک فرستاده می‌شود. او در طول سال‌ها با صبر، تدبیر و روحیه‌ای خارق‌العاده، تغییرات بزرگی در زندان ایجاد می‌کند. دوستی او با رِد، قلب تپنده‌ داستان است.

2. عزیز میلیون دلاری (2004)

مورگان فریمن در کنار کلینت ایستوود و هیلاری سوانک، در «عزیز میلیون دلاری» (Million Dollar Baby)  نقش مردی خردمند و فروتن را بازی می‌کند که گذشته‌اش را در سایه نگه داشته، اما با نگاهی گرم و قضاوت‌نکردن، به اطرافیانش امید می‌دهد. مورگان فریمن برای این نقش، بالاخره اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل را دریافت کرد، جایزه‌ای که شاید باید سال‌ها زودتر نصیبش می‌شد.

مگی، دختر فقیری که رؤیای بوکس حرفه‌ای را در سر دارد، به باشگاه فرانکی دان وارد می‌شود. ادی (مورگان فریمن)، دستیار فرانکی و بوکسور سابق، در دل قصه، ناظر و راوی ماجرای دردناک و انسانی آن‌هاست.

3. هفت (1995)

مورگان فریمن در نقش کارآگاهی خسته از دنیا و متفکر، تعادلی زیبا میان خشونت نهفته در داستان و آرامش شخصیتی خود ایجاد می‌کند. بازی او در فیلم «هفت» (Seven) عمق روانی داستان را افزایش داده و پایان تلخ و تکان‌دهنده‌ فیلم را فراموش‌نشدنی می‌سازد.

دو کارآگاه با دو سبک متفاوت، سامِرست (مورگان فریمن) و میلز (برد پیت)، درگیر پرونده‌ پیچیده‌ یک قاتل زنجیره‌ای می‌شوند که قربانیان خود را بر اساس هفت گناه کبیره انتخاب می‌کند.

4. رانندگی برای خانم دیزی (1989) 

مورگان فریمن با بازی نرم و انسانی‌اش، شخصیتی پیچیده و دوست‌داشتنی را خلق می‌کند که فراتر از تبعیض نژادی، ارزش‌های انسانی را در مرکز قرار می‌دهد. فیلم «رانندگی برای خانم دیزی» (Driving Miss Daisy) تصویری دل‌نشین از بلوغ عاطفی و تغییرات اجتماعی در آمریکا را به نمایش می‌گذارد.

در دهه‌ ۵۰ میلادی، زنی یهودی و مسن در آتلانتا، با بی‌میلی راننده‌ای سیاه‌پوست به نام هوک (مورگان فریمن) را استخدام می‌کند. رابطه‌ آن‌ها در طول سال‌ها به دوستی‌ای عمیق بدل می‌شود.

5. شکست‌ناپذیر (2009) 

مورگان فریمن در یکی از تأثیرگذارترین نقش‌های زندگی‌اش در فیلم «شکست‌ناپذیر» (Invictus)، چنان باظرافت و احترام نقش ماندلا را اجرا می‌کند که بیننده گاهی مرز میان بازیگر و شخصیت واقعی را فراموش می‌کند. بازی او نه فقط تقلیدی از ظاهر، بلکه تبلوری از روحیه‌ آشتی‌جویانه‌ ماندلاست.

نلسون ماندلا به‌تازگی رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی شده و تلاش دارد تا از طریق تیم راگبی کشور، اتحاد ملی ایجاد کند.

6. سه‌گانه شوالیه تاریکی (2012 – 2005) 

در دنیای بتمن کریستوفر نولان، مورگان فریمن نقش لوشس فاکس را بازی می‌کند؛ نابغه‌ فناوری و مدیر صنایع وین که همواره با اخلاق و هوش، دستیار و کمک‌حال بتمن است.

در کنار هیاهوی شخصیت‌هایی مانند جوکر و بتمن، مورگان فریمن در «سه‌گانه شوالیه تاریکی» (The Dark Knight Trilogy) با وقار و حضورش تعادل را حفظ می‌کند. او نشان می‌دهد که حتی در یک فیلم ابرقهرمانی، عقل و انسانیت می‌تواند نقشی کلیدی بازی کند.

7. به من تکیه کن (1989)

جو کلارک، مدیر مدرسه‌ای در نیوجرسی است که باانضباط شدید و باور به توان دانش‌آموزان، مدرسه‌ای فروپاشیده را نجات می‌دهد.

مورگان فریمن در این نقش پرشور و الهام‌بخش، تلفیقی از خشونت آگاهانه و عشق عمیق به تعلیم‌وتربیت را به نمایش می‌گذارد. «به من تکیه کن» (Lean on Me) بر اساس داستانی واقعی ساخته شده، و اجرای این ستاره آن را به اثری تکان‌دهنده و آموزنده تبدیل کرده است.

8. افتخار (1989)

داستان اولین هنگ سیاه‌پوست ارتش اتحادیه در جنگ داخلی آمریکا، با فرماندهی افسری سفیدپوست و مقاومت سربازانی که برای برابری می‌جنگند.

مورگان فریمن در کنار دنزل واشینگتن و متیو برودریک، نقش یکی از سربازان را بازی می‌کند که باصلابت، عزت‌نفس و شجاعت، وجه انسانی نبرد را برجسته می‌سازد. فیلم «افتخار» (Glory) جلوه‌ای زیبا از تاریخ فراموش‌شده سیاه‌پوستان آمریکا را ارائه می‌دهد.

9. عزیز ازدست‌رفته (2007) 

کارآگاهی خصوصی مأمور پیداکردن دختربچه‌ای ربوده‌شده می‌شود، اما هر چه جلوتر می‌رود، پیچیدگی‌های اخلاقی بیشتری سر راه او قرار می‌گیرد.

مورگان فریمن در «عزیز ازدست‌رفته» (Gone Baby Gone) با حضور کوتاه اما مؤثر، نقش رئیس پلیس شهری را ایفا می‌کند که در مرز میان قانون و وجدان انسانی گرفتار شده. فیلمی تاریک، پیچیده و عمیق که بازی او وزنه‌ی اخلاقی روایت است.

10. لوسی (2014)

زنی به نام لوسی به طور تصادفی به ماده‌ای دست می‌یابد که باعث افزایش شدید ظرفیت مغزی‌اش می‌شود. مورگان فریمن نقش پروفسوری را دارد که درباره‌ قابلیت‌های مغز انسان تحقیق می‌کند.

اگرچه نقش مورگان فریمن در این فیلم فرعی است، اما با آن صدای پر طمأنینه و نگاه کنجکاوانه‌اش، نقش راهنمای خرد در قصه‌ای علمی– تخیلی را به‌خوبی ایفا می‌کند. در دنیایی پر از اغراق و جلوه‌های ویژه «لوسی» (Lucy)، حضور مورگان فریمن حس واقع‌گرایی و ثبات ایجاد می‌کند.

مترجم: نگار رعنایی