راز جاودانگی | فیلم های مشترک مارتین اسکورسیزی و لئوناردو دیکاپریو
اختصاصی سلام سینما- «قاتلان ماه کامل» آخرین فیلم مارتین اسکورسیزی که در جشنواره کن با استقبال ویژه منتقدان و تماشاگران روبهرو شد، به تازگی به اکران عمومی درآمده است.
اسکورسیزی در این فیلم بار دیگر با لئوناردو دیکاپریو همکاری کرده. این هفتمین فیلم مشترک این دو هنرمند است. همکاریهای پیشین آنها همگی منجر به خلق فیلمها و کاراکترهایی شده که نمونههای ویژهی کارنامه کاریشان به حساب میآیند. به بهانه اکران «قاتلان ماه کامل» نگاهی انداختهایم به فیلمهای مشترک اسکورسیزی و دیکاپریو در کنار هم.
همه آنچه که باید درباره سینمای دیوید فینچر بدانید
دار و دسته نیویورکی
«دار و دسته نیویورکی» که از قضا یکی از بهترین فیلمهای اسکورسیزی هم هست، اولین تجربه حضور دیکاپریو جلوی دوربین این کارگردان بزرگ را رقم زد. کارگردانی که در دیکاپریو جوان سال ۲۰۰۲، پسرکی را دید که قرار بود فیلم به فیلم در آثار او بزرگتر شود و نقش کاراکترهای پیچیده در موقعیتهای بغرنجتری را به اجرا دربیاورد.
«دار و دسته نیویورکی» اتفاقا یکی از بهترین تجربیات کارنامه ليوناردو دیکاپریو هم هست. او در این فیلم نقش پسر جوانی را بازی میکند که در کودکی پدرش به دست اشرار شهر کشته شده و او در جوانی به آن شهر بازگشته تا انتقام پدرش را بگیرد.
او با ورود به تشکیلات بیل قصاب که دشمن دیرین پدرش بوده به او نزدیک میشود تا نقشهاش را عملی کند اما هرچه بیشتر به بیل نزدیک میشود رابطه عمیقتر پدر و پسری میان آندو شکل میگیرد. اسکورسیزی بزرگ در «دار و دسته نیویورکی» پسرک جوان پرداستانش را پیدا میکند. پسرکی که نقشهای بزرگ و مهم فیلمهایش را در ادامه به او خواهد سپرد. نقشهایی یک از یک پیچیدهتر که قلههای بازیگری دیکاپریو را برایش به ارمغان آوردند.
هوانورد
هاوارد هیوز اولین شاهنقشی است که دیکاپریو از اسکورسیزی میگیرد و البته در ایفای آن میدرخشد. این فیلم در پایان سال ۲۰۰۴ جزو ۱۰ فیلم برتر قرار گرفت و اسکورسیزی و دیکاپریو هر دو نامزد جایزهی اسکار شدند.
«هوانورد» در سالگرد صد سالگی هاوارد هیوز، درباره این خلبان برجسته و آمریکایی مشهور ساخته شد. این درحالی بود که تا پیش از این فیلم دیکاپریو به عنوان پسر خوشگل و کم سن و سال هالیوود شناخته میشد که نقش مردانهای بازی نکرده بود. انتخاب او برای ایفای نقش یکی از مشهورترین مردان آمریکایی قرن بیستم، در نگاه اول برای بسیاری از منتقدان و تماشاگران عجیب و نامانوس بود. کمتر کسی انتظارش را داشت که دیکاپریو از پس این نقش بربیاید. اما وقتی فیلم به نمایش درآمد همهی نگاهها به لئوناردو دیکاپریو را تغییر داد. این فیلم دروازهی ورود او به دوران جدیدی از بازیگری بود.
اسکورسیزی به خوبی آن شمه مردانه را در دیکاپریو تشخیص داد و در «هوانورد» شکوفایش کرد. این دو در کنار هم یک تصویر بیوگرافیک و سایکولوژیک ویژه از هاوارد هیوز ساختند؛ مردی که در اوج ثروت و محبوبیت، با پروژه کمالگرایانه شخصی خودش در ساخت بزرگترین هواپیما در آن زمان، یکی از بزرگترین شکستهای قرن بیستم را متحمل شد...شکستی که او را تا انتهای عمرش در افسردگی و انزوا اسیر کرد.
رفتگان
«رفتگان» یکی دیگر از همکاریهای درخشان اسکورسیزی و دیکاپریو است. هرچند این اولین باری نیست که اسکورسیزی دیکاپریو را برای بازی در نقش کاراکتری با اختلالات شخصیتی و روانی به کار می گیرد، اما برای اولینبار شمایل مردی شکننده و رنجور را در دیکاپریو بازتولید میکند.
تصور «رفتگان» بدون حضور موثر دیکاپریو ممکن نیست. بیاغراق او همدلیبرانگیزترین کاراکتر فیلم است و دیکاپریو به خوبی از پس اجرای نقش شخصیتی چنین متناقض برآمده است. او نقش مامور پلیسی را بازی میکند که به عنوان نفوذی در یکی از تشکیلات مافیایی قدرتمند، اطلاعات جمعآوری میکند. مردی که باید وانمود کند کس دیگری است و در این میان رابطه عاشقانهاش با روانشناسی که گمان میکند او یک خلافکار است، بر پیچیدگیهای این شخصیت میافزاید.
جزیره شاتر
«جزیره شاتر» یک همکاری دیگر بین اسکوسیزی و لئوناردو دی کاپریو با پایانی غیرمنتظره است. این فیلم داستان مارشال ایالتی تدی با بازی دیکاپریو و همکار جدیدش را روایت میکند که برای تحقیق دربارهی ناپدید شدن زنی که بهخاطر غرق کردن فرزندانش بستری بود، به تیمارستان زندانیان خطرناک میروند.
شاید «جزیره شاتر» بهترین اثر اسکورسیزی نباشد اما او با ساختن یک معمای درخشان، مخاطب را وارد مسیری تو در تو میکند و در نهایت با پایانی شوکهکننده روبرو میسازد. این درحالی است که با جلو رفتن تحقیقات، روایت فیلم در گذشته تدی و روان رنجورش هم دقیقتر میشود.
این هم یکی از نقشهای پیچیدهی دیکاپریو است. او در یک آسایشگاه روانی در حالی باید به دنبال سرنخ بگردد که گویی خودش هر لحظه بیشتر شبیه به یک بیمار روانی میشود. دیکاپریو در اینجا هم به خوبی موفق میشود در نقش شخصیتی پارانوییک و دوقطبی ظاهر شود.
گرگ وال استریت
دومین و بزرگترین شاه نقش دیکاپریو در میان فیلمهای عمو مارتی! همانطور که از نام فیلم پیداست، داستان «گرگ وال استریت» در والاستریت میگذرد و بر اساس زندگی جردن بلفورد یک کارگزار بورس ساخته شده است. کارگزار جوانی که در یکی از رکودهای اقتصادی بزرگ آمریکا کارش را از دست میدهد و این باعث تأسیس شرکتی میشود که به دلیل کلاهبرداری، جردن را به دام افبیآی میاندازد. همان نقشی که به دیکاپریو واگذار شده است و بیاغراق میتوان آن را از مهمترین فیلمهایش دانست.
اینکه اسکار همیشه نسبت به بعضی از کارگردانان مهم مانند مارتین اسکورسیزی و آلفرد هیچکاک، بیتوجه بوده، معروف است. اسکورسیزی با وجودی برای «جداافتاده» اسکار را به خانه برد که تا پیشازاین بارها فیلمهای مهمش نامزد شده؛ اما توفیقی نیافته بودند. فیلم «گرگ والاستریت» هرچند بعد از «جداافتاده» ساخته شد؛ اما در حالی مراسم را دستخالی ترک کرد که بهزعم بسیاری از تماشاگران و منتقدان بهترین فیلم سال بود. درباره دیکاپریو هم همین اتفاق افتاد بازی او در «گرگ وال استریت»به زعم اکثریت منتقدان شایستهی اسکار آن سال بود اما دیکاپریو هم در اسکار آن سال توفیقی نیافت.
«گرگ وال استریت» جدای از اینکه نمونه ویژهای از یک فیلم بیوگرافیک است، بهواسطه روحیه جسور و شوق جوانانهای که در ساخت آن به چشم میخورد هم فیلم مهمی محسوب میشود. فیلمی که گویی یک جوان امروزی مثلا سی ساله آن را ساخته اما حاصل تجربهی زیستهی اسکورسیزی هفتاد و چندساله بوده است.
تست بازیگری
تست بازیگری فیلم کوتاه ۷۰ میلیون دلاری است که اسکورسیزی در سال ۲۰۱۵ پشت دوربین آن ایستاد و دیکاپریو و دنیرو در آن به ایفای نقش پرداختند. فیلمی که احتمالا بسیاری از شما آنرا ندیدهاید اما در اینترنت به راحتی به آن دسترسی خواهید داشت و از دیدنش حسابی لذت خواهید برد. حضور دیکاپریو در این فیلم کوتاه هم بسیار خوب است و در فیلم جا افتاده.
بعد از همه فیلمهایی که به آنها پرداختیم، حالا گویی خود اسکورسیزی و دیکاپریو، رابطهای فراکاری پیدا کردهاند. چیزی شبیه به پدر و پسری که همدیگر را به خوبی میشناسند و ظرف یکدیگر را پر میکنند. حداقل درباره اسکورسیزی میتوانیم این را با قطعیت بیشتری بگوییم. او همواره نقشهایی از فیلمهایش را به دیکاپریو پیشنهاد داده که به کاراکترهایشان تعلق خاطری پدرانه داشته است.
قاتلان ماه کامل
همکاری آخر این دو ستارهی پرفروغ تاریخ سینما در جشنواره کن ۲۰۲۴ مورد استقبال ویژهای قرار گرفت. فیلم چهارساعته جدید استاد «قاتلان ماه کامل» درامی جنایی درباره کشته شدن اسرارامیز قبیله سرخپوست اوسیج در آمریکاست که به دلیل کشف نفت در سرزمین هایشان دچار مصیبت شده اند.
به نظر میرسد در این فیلم دیکاپریو حالا نقشی بالغانهتر از همکاریهای پیشینش را ایفا کرده باشد...کماکان با همان گیر و گرفتهای متناقض، آنطور که از تریلر و تعاریف حول فیلم برمیآید به عنوان سفیدپوستی که در زمین سرخپوستان بازی میکند و احتمالا رابطهی عاشقانهای دارد که در این جنگهای نژادی بر سر زمین، روایت و درام را اغنا میبخشد. باید کمی منتظر بمانیم تا فیلم بعد از انتشار اینترنتی به ما برسد و ببینیم این زوج بزرگ اینبار چه ضیافتی برایمان ترتیب دیدهاند.