به شدت لذت‌بخش و سرگرم‌کننده

ترجمه اختصاصی سلام سینما

یکی از دوستانم با فیلم‌ رمزآلود «یادگاری» اثر «کریستوفر نولان» بازی ساخته بود به این صورت که اول هر سکانس فیلم را نگه می‌داشت و از دوستان خود (که قبلاً فیلم را ندیده بودند) میخواست دقیقاً بگویند در آن سکانس چه اتفاقی می‌افتد. هیچ‌کس دقیق حدس نمی‌زد اما هرکس که جواب نزدیک‌تر را می‌گفت برنده بود. این روش ایده‌آلی برای دیدن فیلم «اتاق فرار» بنظر می‌رسد. «اتاق فرار» فیلمی به شدت لذت‌بخش و سرگرم‌کننده دربارۀ چند نفر است که سعی دارند از چند اتاق فرار مرگبار خود را نجات دهند. این فیلم پر از معماهاییست که بینندگان می‌توانند در حین تماشا درموردشان حدس بزنند و گرچه ممکن است راه حلی پیدا نشود اما سر تا سر فیلم پر از سرنخ‌هایی است که باعث می‌شوند فرایند حدس زدن برای بیننده جذاب و سرگرم‌کننده باشد. از این رو انتظار می‌رود در فیلمی که به تازگی دنبالۀ آن اکران شده است یعنی «اتاق فرار: مسابقات قهرمانان»  شرکت‌کنندگانِ باهوش‌تر و تله‌های شیطانی‌تری دیده شود. اما حقیقت اینگونه نیست. این‌بار رمز و رازهای هوشمندانه جای خود را به صحنه‌های اکشن-ترسناک ساده‌تری داده‌اند و برخی از مواردی که قسمت اول را به فیلمی ویژه تبدیل کرده بود، از دست رفته‌اند. 

ستاره‌های اصلی فیلم، اتاق‌هایی هستند که کاراکترها در آنها گیر افتاده‌اند. در قسمت اول این مجموعه، آدام روبیتل کارگردان فیلم «توطئه‌آمیز: آخرین کلید»، که کارگردان این قسمت نیز هست، هر اتاق را به شکلی ویژه طراحی می‌کند. چیدمان کاراکترها با دقت انجام گرفته‌ است و به اين شكل توري جامع از تمام سرنخ‌ها ارائه مي‌شود، ‌و مخاطب مي‌تواند با بهم پیوستن تکه‌های این پازل هوشمندانه و پیچیده، روند تغییرات شرایط را مشاهده کند. هر سکانس جدید بیننده را برای حدس زدن اتفاق بعدی تحریک می‌کند.

در «مسابقات قهرمانان» خبری از این طراحی‌های ویژه نیست و به جای آن، سکانس‌های اکشنِ پایان هر اتاق بیشتر شده است. از حق نگذریم این سکانس‌ها واقعاً پر از هیجان‌اند. صحنه‌های اکشن قسمت اول خشک و عجیب بودند، اما قسمت دوم پر از سکانس‌های پر هیاهو و آتشین است؛ گویا صحنه‌هایی از نسخۀ اکشن-ترسناک فیلم «مقصد نهایی» هستند.

اما این سکانس‌ها عواقبی نیز داشته‌اند. از آنجایی که بیشتر زمان صرف قسمت‌های اکشن شده است، خود معماها سطحی بوده و پیشرفتی نداشته‌اند. وقتی نتوانی فضا را درک کنی و به سرنخ‌هایی که کاراکترها دنبالشان هستند دسترسی نداشته باشی، سخت می‌توانی مانند قسمت اول با حدس‌زدن سرگرم شوی. از همه بدتر، راه‌حل تمام معماها ساده‌ در نظر گرفته شده‌اند که وقت بیشتری برای سکانس‌های اکشن باقی بماند و وقتی کاراکترها به خاطر حل نکردن معماهای ساده می‌میرند، تمام ترس و تنشی که فیلم سعی در انتقالش داشت، دود می‌شود و به هوا می‌رود.

این معماهای سطحی و بی‌روح به کل فیلم ضرر زده‌اند. کاراکترها نجات‌یافتگان باهوش «بازی پیچیده مینو» هستند اما با وجود این معماهای خسته‌کننده، هوش آنها هم زیر سوال می‌رود. این دیگر اسمش معما نیست، فقط انجام یک کار سرگرم‌کننده تحت فشار بیشتر است.

در «مسابقات قهرمانان» روی هویت کاراکترها زیاد کار نشده است؛ از هر کدام فقط یک اسم می‌دانیم و گاهی هم حقیقتی کوچک درباره‌ زندگیشان. مشخص است فقط برای اینکه بمیرند ساخته شده‌اند در حالیکه حضور افراد محکوم به زندگی، بخشی از روندیست که به فیلم‌های ترسناک احساس خطر یا هیجان می‌بخشد. اگر «مسابقات قهرمانان» می‌خواهد ژانر ترسناک داشته باشد، باید تمام موارد را رعایت کند. تماشای مرگ کاراکتری که حتی به میزان کمی به آن اهمیت می‌دهیم، از لحاظ احساسی بسیار موثرتر از خط خوردن راحت اسمش از لیست کاراکترهاست.

این فقدان عجیب و غریب هویت کاراکترها حتی بهترین سکانس فیلم را هم خراب می‌کند. سکانس به این صورت است: اتاق فراری در لابی بانک که کف آن مانند یک صفحه شطرنج بزرگ طراحی شده است و در مقابل در ورودی یک گاو صندوق بزرگ وجود دارد. این صحنه‌پردازی برای دزدی یا اتاق فرار بسیار مناسب است، که البته هر دو مورد هم در آن روی می‌دهد. شخصیت‌ها باید از روی مربع‌های شطرنجِ روی زمین راه خود را پیدا کنند و یک قدم اشتباه کل اتاق را با لیزرهای کشنده پر می‌کند. برای یافتن مسیر، باید از سرنخ‌های موجود در صندوق امانات، کلیدهای پنهان، نقشه‌ها، قواعد شطرنج و معماهای پیچیدۀ بازی با کلمات استفاده کنند. این تنها سکانسیست که ترکیبی از اکشن و معماست، و همچنین سرگرم‌کننده‌ترین قسمت فیلم است.

در اواسط فیلم، کشیش نِیت (توماس کاکرل) تصمیم بر حل نکردن معما می‌گیرد و ترجیح می‌دهد به ایمان خود متکی باشد. از این جهت، بی‌توجه به خطر و عواقب کارش شروع به راه رفتن می‌کند. این لحظۀ عجیب و غریب و پرهیجانیست که اگر از قبل مشخص بود چرا او خطر را نادیده می‌گیرد و اصل و اساس فیلم را زیر پا می‌گذارد، می‌توانست بسیار تاثیرگذار باشد. آیا می‌خواهد خود را فدا کند؟ آیا بار اول اعتقاد کورکورانه باعث شد نجات یابد؟ فقط خدا می‌داند!

قسمت اول نوعی معجزه بود؛ پرتنش و مهیج و در عین حال احمقانه و جدی. حتی با وجود اینکه فیلم به وضوح از سریال طولانی «ارّه» الهام گرفته است، تحسینی از این سریال به حساب می‌آید نه کپی آن. اتاق فرار مانند کودکی دوست‌داشتنی است که از خواهر و برادر بزرگترش بت می‌سازد و همیشه تحسینشان می‌کند.

«مسابقات قهرمانان» چنین ویژگی ندارد و بیشتر شبیه تقلیدی از فیلم‌های ترسناک دیگر است. بنظر می‌رسد معماهای این فیلم بیش از آنکه کاراکترها را تحریک به محک استعدادشان کند، بر کشتنشان تمرکز دارد. مرگ اتفاقی و آشفته در یک فیلم ترسناک لزوماً چیز بدی نیست – اما این کاریست که صد فیلم دیگر، و به شکل بهتری، انجام داده‌اند، به ویژه با توجه به اینکه روش‌های مرگ در این فیلم به اندازۀ معماهای باعث و بانی آنها کسل‌کننده‌اند.

پس معنا و مفهوم این دو فیلم چیست؟ اگر مفهومی در کار باشد، احتمالاً ریشه در عملکرد راسل دارد، یا شاید هم در بلاتکلیفی زوئی نسبت به جایگاهش در جهان – اینکه چگونه تواناییش در شناسایی افراد حقه‌باز، حل مشکلات و پایبندی به اصول اخلاقی، او را بدون اینکه از سیستم خارج شود، از این شرایط خلاص می‌کند.

وجود ستارگان بیشمار در این فیلم، همانقدر که ممکن است شرایط را پیچیده کند، به فیلم اجازه می‌دهد از موانعی عبور کند که اغلب برای فیلم‌های ترسناک دیگر غیر قابل عبور هستند. به منظور ایجاد حداکثر درگیری، معمولاً نیروی محرکه شخصی دردسرساز و غیرقابل اعتماد یا شخصی با قوۀ تصمیم‌گیری بسیار بد است که باعث خون و خونریزی می‌شود. شرکت‌کنندگان ممکن است درست از همان ابتدا از وضع نامساعد خود عصبانی باشند اما آنها باانگیزه و باتجربه هستند و مشکلات را حل می‌کنند.

این فرمول مطمئناً تکراریست، اما هنوز هم خلاقیتی شیطانی وجود دارد که غالباً در فیلم‌های پرطرفدار وجود ندارد؛ هر اتاق، دنیایی جدید و جذاب با طراحی عالیست و در حالیکه رده سنی 13 در یک فیلم ترسناک سانسوری ناشیانه بنظر می‌رسد، صحنه‌های زننده‌ی این فیلم به اندازه‌ هستند و وارد پیچیدگی‌های رده سنی «ارّه» نمی‌شود. دنیای پر سر و صدا و مهیجی که «آدام روبیتل» و چهار نویسنده‌اش می‌سازند شاید مزخرف باشد، اما جاه‌طلبی که این میان وجود دارد قابل تحسین است و انرژی آن توسط مجموعه‌ای از بازیگران افزایش می‌یابد، به ویژه راسل، شخصیتی که با خود حساسیت و سرسختی به همراه می‌آورد، و بازیگر سریال «فیگور» یعنی «ایندیا مور» که به عنوان یکی از شرکت‌کنندگان مصمم بازی کاملاً سرحال است.

هر چه فیلم به خط پایان نزدیکتر می‌شود، بیشتر سقوط می‌کند و با تلاش‌های بزرگی که همه با شکست مواجه شده‌اند سعی در گسترش اتاق فرار دارد. البته وجود همین تلاش‌ها هستند که فیلم را دوست‌داشتنی می‌کنند. قوانین ممکن است اصلاً منطقی نباشند، اما در طول بازی از آن لذت خواهید برد.

منبع: گاردین

مترجم: وحید فیض خواه

اتاق فرار: مسابقات قهرمانان (Escape Room: Tournament of Champions (2021

تاریخ اکران: 16 جولای 2021

کارگردان: آدام روبیتل

نویسنده: ویل هانلی

توزیع‌کننده: سونی پیکچرز

بازیگران: هولند رودن، تیلور راسل، ایندیا مور، لوگان میلر، کارلیتو الیورو، توماس کوکرل، تایلر لابین، جی الیس، نیک دودانی، لوسی نیومن ویلیامز

فیلمبرداری: مارک اسپایسر

تدوین: استیون میرکوویچ، پیتر پاف

موسیقی: برایان تایلر، جان کنی

خلاصه داستان: 6 نفر ناخواسته درون یک سری دیگر از اتاق‌های فرار گرفتار می‌شوند و باید به هم کمک کنند تا زنده بمانند. آن‌ها با دو بازمانده‌ی اتاق فرار قبلی روبه‌رو می‌شوند و متوجه می‌شوند که این دو، مشابه این بازی‌های مرگبار را قبلا انجام داده‌اند.