نقد و بررسی فیلم صیاد به کارگردانی جواد افشار

فیلم صیاد به کارگردانی جواد افشار مقطعی کوتاه از زندگی علی صیاد شیرازی فرمانده ارتش ایران در سال‌های 1360-65 را به تصویر می‌کشد. برهه‌ای که در زمان ریاست جمهوری بنی‌صدر ارتش درگیر پاک‌‍سازی مناطق غربی ایران می‌شود. هر چند فیلم صیاد در ابتدا متفاوت از دیگر فیلم‌های ساخته شده در این ژانر به نظر نمی‌رسد اما به مرور وجوه متمایز خود را برملا می‌کند. 

فیلم صیاد به دو بخش تقسیم می‌شود که البته هر دو معطوف به اختلافات داخلی است و خبری از نیروهای بعثی و دشمن خارجی در آن نیست؛ آنچه که در بخش اول بیش از همه خودنمایی می‌کند قرار دادن نیروهای داخلی به عنوان ضد قهرمان در مقابل قهرمان داستان است. به ندرت در سینمای دفاع مقدس ایران به اختلافات داخلی پرداخته شده است و این رویارویی خود می‌تواند یک نقطه عطف محسوب شود. از طرفی در بخش دوم فیلم با برکنار شدن بنی‌صدر مسئله اختلافات میان ارتش و سپاه به موضوع اصلی فیلم تبدیل می‌شود. از این حیث مخاطب با تقابل‌های جدیدی در این ژانر سینمایی مواجه می‌شود. با این حال فیلمنامه نقطه ضعف اصلی این فیلم محسوب می‎‌شود. زیرا قادر به خلق یک موقعیت دراماتیک و ادامه دادن آن نیست و در نهایت تنها متکی بر شخصیت اصلی است. 

اما این بازی علی سرابی در نقش صیاد شیرازی است که به مرور تمام لحظه‌های فیلم را از آن خود می‌کند. هر چند در سکانس ابتدایی مخاطب ممکن است نسبت به بازی سرابی دو به شک شده و یا حتی آن را نپذیرد، اما چیزی نمی‌گذرد که این بازیگر مختصات اجرای خود را به مخاطب منتقل کرده و او را درگیر افکار و احوالات خود می‌کند. هر چند بسیاری در ابتدا بر این نظر بودند که گریم علی سرابی یادآور چهره صیاد شیرازی نیست اما این بازیگر در فیزیک و به خصوص در چهره خود موفق می‌شود تصویری باورپذیر از یک فرمانده ارتش ارائه دهد. هر چند صیاد شیرازی از نظر اخلاقی متمایز از دیگر فرماندهانی که در سینمای ایران تصویر شده نیست اما تردیدی که پیوسته در نگاه و بدن علی سرابی در جریان است تا حدی موفق می‌شود تصویری متفاوت از این اشخاص را در ذهن مخاطب بسازد. 

جواد افشار در کارگردانی صیاد فراتر از دیگر آثار خود عمل نکرده است. اجرای صحنه‌های نبرد و میدان‌های جنگی همچنان با استانداردهای جهانی فاصله دارند. با این حال افشار با توجه به شخصیت صیاد شیرازی تلاش داشته تا سکونی را در این فضای جنگی ایجاد کند. سکونی که به مخاطب فرصت دهد تا وارد لحظات پر از تردید این فرمانده ارتش شود. 
موسیقی مسعود سخاوت دوست که از لحاظ دراماتیک درست عمل می‌کند و همین‌طور بازی هومن برق‌نورد در نقش ابوالحسن بنی‌صدر از دیگر نقاط قابل توجه فیلم صیاد محسوب می‌شود. هر چند کاراکتر بنی‌صدر تک بعدی تصویر شده اما برق‌نورد در اجرای آن تا حد زیادی موفق عمل کرده است.