روایتهایی از تعرض و تجاوز در دهه 80 و 90 که گیشه را فتح کردند
سلام سینما- این روزها فیلم سینمایی «استاد» با محوریت قرار دادن مسئله تعرض بر پرده سینماهای کشور است. هر چند این فیلم سینمایی نتوانسته مخاطبان را به تماشای خود ترغیب کند و از طرفی از جلب نظر منتقدان نیز عاجز مانده است، اما سینمای ایران در دهه 80 و 90 فیلمهایی را بر پردههای خود دید که با پرداختن به موضوع تجاوز، توانستند در گیشه به موفقیت برسند. در روزهایی که سینمای ایران تنها در سیطره آثار کمدی نبود. در این گزارش مروری بر این آثار سینمایی خواهیم داشت. (رقم فروش فیلمها به روز شده است.)
سگ کشی (1380) 45,805,434,782
«سگکشی» از جمله بهترین و شناختهشدهترین فیلمهای بهرام بیضایی است که در زمان اکران توانست توجهات بسیاری را به خود جلب کند. زمانی که فیلم در جشنواره فجر 1379 برای اولین بار به نمایش درآمد، بسیاری فروش بالای این فیلم را پیشبینی کردند. فروش «سگکشی» به حدی بود که این فیلم عنوان پرفروشترین فیلم سال 1380 را از آن خود کرد. «سگکشی» روایت زنی به نام گلرخ کمالی با بازی تحسینبرانگیز مژده شمسایی است که برای جلب طلبکاران و شاکیان همسرش مسیر پر از خفتی را آغاز میکند. او در این مسیر با انواع رذالتها مواجه میشود. از جمله اینکه مورد تجاوز یکی از همین شاکیان نیز قرار میگیرد. هر چند این فیلم به طور مشخص درباره تجاوز نیست اما با به تصویر کشیدن زنی که تحت انواع ظلمها قرار میگیرد فضا را برای مطرح کردن چنین آسیبهایی باز میکند.
زندان زنان (1381) 23,371,509,433
آمار دقیقی از کل فروش این ساخته منیژه حکمت در دسترس نیست. اما آنطور که در رسانههای آن روزها قید شده این فیلم جنجالبرانگیز توانست بعد از 31 روز نمايش در 18 سينما 194 ميليون تومان بفروشد. آن هم در روزهایی که فیلمهایی چون «ارتفاع پست» و «نان، عشق، موتور هزار» بر پرده سینماهای کشور بودند. «زندان زنان» در ابعاد مختلف فیلمی جسورانه در سینمای ایران است. به خصوص که در این فیلم موضوع سوءاستفاده جنسی یک زن از زنی دیگر مطرح میشود. تجاوزی که زندان را بهم میریزد و حوادثی دیگر را به دنبال خود میآورد. زندان زنان را میتوان بهترین فیلم منیژه حکمت با بازیهای تاثیرگذاری از بازیگرانی چون رویا نونهالی، رویا تیموریان و پگاه آهنگرانی قلمداد کرد.
من مادر هستم (1389) 79,871,987,577
فریدون جیرانی با این فیلم بسیاری از گروههای مذهبی حکومتی را عصبانی کرد. بارها علیه این فیلم در مقابل ساختمان وزارت ارشاد تظاهرات صورت گرفت و حتی جیرانی و تهیهکننده آن سید غلامرضا موسوی به دادسرای کارکنان دولت احضار شدند. حواشیای که در نهایت منجر شد فیلم در شهرهایی چون قم، مشهد و تبریز اکران نشود. با این حال داستان فیلم چنان بحثبرانگیز و قابل توجه بود که نظر مخاطبان بسیاری را به تماشای این فیلم جلب کرد. «من مادر هستم» روایتگر مورد تجاوز قرار گرفتن دختری جوان توسط دوست پدرش است. تجاوزی که در همین نقطه متوقف نشده و موجب میشود قربانی دست به قتل متجاوز بزند. اما اینجا موضوع بحرانی دیگری سر باز میکند؛ قصاص. که بسیاری از مخالفان به برداشت فیلم از این موضوع حملهور شده بودند. در نهایت با تمام ممیزیها فیلم روی پرده آمد و گروههای مختلف سنی به تماشای آن نشستند. «من مادر هستم» با بازی باران کوثری یکی از دلخراشترین فیلمهای ایرانی درباره تجاوز است که مصائب والدین قربانیان را نیز به تصویر میکشد.
هیس، دخترها فریاد نمیزنند (1392) 99,423,571,428
پوران درخشنده در سال 92 با موضوع حساس دیگری در رابطه با کودکان به سینما بازگشت. اینبار مسئله تجاوز به دختران محوریت اصلی فیلم او بود. روایت دختر جوانی که در شب عروسی با در معرض تعرض قرار گرفتن یک دختربچه، متعرض را به قتل میرساند. حادثهای که گذشته سر به مهر این دختر جوان را افشا میکند. به خاطر سهلانگاری والدین و تنها گذاشتن دختر در سنین کودکی با کارگر خانه موجبات مورد تعرض قرار گرفتن فرزند خود را فراهم میکنند. فاجعه بزرگتر زمانی رخ میدهد که دختر کوچک هیچ فرصت و فضایی برای آنچه بر او رفته پیدا نمیکند و مهر سکوت بر لبهای خود میزند. فیلم پوران درخشنده بسیاری را با خود همراه کرده و توانست همچون دیگر آثارش به آگاهیبخشی در این زمینه کمک کند.
فروشنده (1395) 215,209,501,643
دومین فیلم اسکاری اصغر فرهادی نیز از جمله فیلمهای سینمای ایران است که شکلی از تعرض را به تصویر میکشد. رخدادی که زندگی یک زوج را به طور کل تحت تاثیر خود قرار میدهد. اما برخلاف فیلمهای قبلی با یک متجاوز و یا متعرض روبهرو نیستیم. بلکه ماجرا از زاویه دیدی جدید مطرح میشود. این فیلم بیشتر چیستی انتقام را از جانب مردی که همسرش مورد تعرض قرار گرفته به چالش میکشد تا اینکه آنچه بر قربانی گذشته را موشکافی کند. با این حال «فروشنده» فیلم مهمی درباره مسئله تعرض است. این فیلم علاوه بر کسب عنوان پرفروشترین فیلم سال 1395، توانست به فروشی بالغ بر 2 و نیم میلیون دلار در امریکا و نزدیک به 2 میلیون یورو در فرانسه دست یابد.