نقد و بررسی انیمیشن جریان، برنده گلدن گلوب و نامزد جایزه اسکار 2025

این اثر که منتخب جایزه اسکار در بخش بهترین پویانمایی سال شده، به کارگردانی گینتز زیلبالودیس و محصول سه کشور فرانسه، لتونی و بلژیک است. تماشای آن به دلیل وجود تصاویر دلهره‌آور برای رده ‌سنی کمتر از ۹ سال توصیه نمی‌شود.

قصه‌ای فراتر از کشتی نوح

در نخستین نمایش این انیمیشن در جشنواره کن، این کارگردان جوان اهل لتونی توضیح داد که چگونه بعد از سه‌ونیم سال کار انفرادی روی جریان، قصد داشته اتحاد و همبستگی میان حیوانات را در ابعاد مختلف به تصویر بکشد. قصه ابتدا یادآور کشتی نوح است اما خیلی زود مسیر مستقلی را در پیش می‌گیرد. مفهومی که بیش از هر چیز نشان می‌دهد، بقای گربه به گونه‌های دیگری که در سفر شگفت‌انگیزش با آن‌ها روبه‌رو می‌شود، بستگی دارد.

دنیایی بدون انسان، سرشار از همبستگی حیوانات

سفر این گربه در دنیایی اتفاق می‌افتد که ردپایی از انسان‌ها دیده می‌شود، اما تنها حیوانات در آن زنده مانده‌اند. گربه برای استراحت به مکانی می‌رود که ظاهراً خانه‌اش بوده است. این‌ها بخش‌هایی از داستان ابتدایی این انیمیشن هستند، اما از همان ابتدا مشخص است که قصه ما را به یک وضعیت هولناک و دلهره‌آور خواهد برد. در این انیمیشن، حیوانات نه انسان‌گونه رفتار می‌کنند و نه نشانی از انسان‌ها در دنیایشان وجود دارد.

ویران‌شهری که حیوانات را به هم نزدیک می‌کند

حیوانات در مسیر خود به یک ویران‌شهر می‌رسند، جایی که هیچ شباهتی با مکان‌های شناخته‌شده ندارد. اما آن‌ها برای بقا مجبور به همزیستی مسالمت‌آمیز هستند و از این مهم‌تر، باید با وجود تفاوت‌ها و دشمنی‌های غریزی، به یکدیگر کمک کنند تا زنده بمانند.

تمثیلی از جامعه انسانی در لباسی متفاوت

هرچند گربه سیاه انیمیشن جریان با چشم‌های درشت طلایی و حرکات منحصربه‌فردش شباهتی به انسان ندارد، اما مفهوم اصلی فیلم بازتابی از جامعه انسانی با تمام تفاوت‌های طبقاتی و دیدگاهی آن است. در واقع، حیوانات در این انیمیشن حرف نمی‌زنند، اما رفتارشان کاملاً هم حیوانی نیست.

بدون دیالوگ، اما پر از روایت و معنا

سکوت حیوانات، تفاوت مهمی میان این پروژه و سنت انسان‌نمایی در کارتون‌های آمریکایی ایجاد می‌کند. به نظر می‌رسد که کارگردان قصد دارد ما را به درک تمثیل‌های انسانی شخصیت‌هایش برساند، اما طراحی فیلم به گونه‌ای نیست که به‌طور مستقیم چنین مفهومی را القا کند.

راهی مستقل، خارج از انحصار استودیوهای آمریکایی

انیمیشن Away اولین تجربه این فیلمساز بود و حالا با جریان، او نشان داده که به قصه‌های آخرالزمانی و بی‌زمان و بی‌مکان علاقه‌مند است. زیلبالودیس، برخلاف استودیوهای بزرگ، بدون دیالوگ و با استفاده از المان‌های بصری و روایت‌های غیرکلامی داستان خود را تعریف می‌کند.

جریان؛ گام مهمی برای انیمیشن‌های غیرهالیوودی

جریان نه تولید پیکسار است و نه دیزنی، اما با حضور در جشنواره‌های معتبر بین‌المللی، جوایز بسیاری را از آن خود کرد و به یکی از مهم‌ترین آثار سال تبدیل شد. این انیمیشن، علاوه بر موفقیت، نمونه‌ای از پویانمایی‌هایی است که خارج از انحصار استودیوهای بزرگ آمریکایی تولید شده و درخشیده است.

با وجود سرمایه محدود، طراحی انیمیشن به‌گونه‌ای است که نشان می‌دهد کارگردان به دنبال رقابت با پیکسار یا دیگر استودیوهای آمریکایی نیست، بلکه مسیر خود را می‌رود. او با منابع محدودش، اثری خلق کرده که به‌خوبی توانسته مخاطب را در دنیای خود غرق کند و اثبات کند که برای خلق یک اثر درخشان، همیشه بودجه‌های کلان ضروری نیستند.

منبع: روزنامه سازندگی