در سال 1384، سینمای ایران شاهد اکران آثاری بود که نه تنها در آن سال، بلکه در سال‌های بعد نیز در ذهن مخاطبان باقی ماندند. این فیلم‌ها در ژانرهای مختلفی از کمدی و درام گرفته تا اجتماعی قرار دارند و هر کدام به دلیلی مورد توجه قرار گرفتند. برخی از این فیلم‌ها به خاطر کارگردان‌های برجسته‌ای چون بهمن فرمان‌آرا، اصغر فرهادی و جعفر پناهی، و برخی دیگر به خاطر بازیگران معروف و ستاره‌ای که در آن‌ها حضور داشتند، به ماندگارترین آثار سینمای ایران تبدیل شدند.

اصغر فرهادی با «چهارشنبه‌سوری»، که در این سال اکران شد، به یکی از کارگردان‌های مطرح سینمای ایران تبدیل شد. همچنین، جعفر پناهی با فیلم «آفساید» توانست در جشنواره برلین موفق به دریافت خرس نقره‌ای شود. علاوه بر این‌ها، برخی فیلم‌ها به خاطر فضای خاص و متفاوتی که در آن زمان به نمایش گذاشتند، توانستند در تلویزیون بارها بازپخش شوند و مخاطبان زیادی را جذب کنند. در این لیست، از کارگردانان بزرگی چون فرهادی و پناهی گرفته تا کارگردانانی همچون مانی حقیقی و بهرام توکلی، شاهد فیلم‌هایی هستیم که هریک به نوعی بر سینمای ایران تأثیر گذاشته‌اند.

۱. یه بوس کوچولو | بهمن فرمان‌آرا

فیلمی که به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا ساخته شده، داستان دو نویسنده به نام‌های اسماعیل شبلی و محمدرضا سعدی را روایت می‌کند که پس از سال‌ها دوری از ایران، به سفر به چند شهر مختلف می‌روند. این سفر در نهایت به مرگ دو شخصیت می‌انجامد و در طول آن، فیلم به بررسی روابط و تجربیات آنها می‌پردازد. بسیاری از منتقدین این فیلم را به نوعی اشاره به دو نویسنده معاصر، اسماعیل فصیح و ابراهیم گلستان می‌دانند. برخی منتقدین معتقدند که شبلی در فیلم شباهت زیادی به شخصیت ابوالحسن نجفی دارد، به‌ویژه که اسم پسر نجفی هم شبلی است.

۲. وقتی همه خواب بودند | فریدون حسن‌پور

 وقتی همه خواب بودند، داستان بی‌بی سلیمه، مامای پیر و محبوب روستای تازه‌آباد را روایت می‌کند که پس از سال‌ها انتظار بالاخره نوبت سفرش به خانه خدا فرا می‌رسد. او در حال خداحافظی و حلالیت‌طلبی از اهالی ده است که ناگهان خبر می‌رسد اجازه سفر ندارد. این فیلم چندین بار از تلویزیون پخش شد و صحنه طواف بی‌بی به دور تخته سنگی بزرگ، که لحظه‌ای بسیار متاثرکننده است، در ذهن بسیاری از تماشاگران باقی ماند. فیلم همچنین در جشنواره‌های مختلف حضور داشته و در بیست و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بخش سینمای معناگرا را برای فرشته طائرپور به ارمغان آورد.

۳. کارگران مشغول کارند | مانی حقیقی

کارگران مشغول کارند دومین ساخته مانی حقیقی است که بر اساس طرحی از عباس کیارستمی ساخته شد. این فیلم یکی از آثار توقیف‌شده سینمای ایران است و داستان چهار دوست قدیمی را روایت می‌کند که پس از تعطیلات ناموفق اسکی خود، در حال بازگشت به خانه‌اند. این افراد که دکتر، مهندس و تاجر هستند، دوران بحرانی سنین میانه خود را پشت سر می‌گذارند. در توقفی کوتاه در کنار جاده‌ای کوهستانی، آنها به تخته سنگی عجیب برمی‌خورند و به‌طور بازیگوشانه تلاش می‌کنند که تخته سنگ را به قعر دره پرتاب کنند، کاری که هیچ نتیجه‌ای جز ناکامی ندارد. در نهایت، وقتی همه از تلاش دست می‌کشند، تخته سنگ خود به خود به دره پرتاب می‌شود.

۴. شاعر زباله‌ها | محمد احمدی

شاعر زباله‌ها فیلمی ایرانی محصول سال ۱۳۸۴ به کارگردانی محمد احمدی است. این فیلم بر اساس فیلمنامه‌ای از محسن مخملباف ساخته شده و داستان یک رفتگر جوان را روایت می‌کند که عاشق ادبیات است و آرزو دارد دانشجوی رشته ادبیات شود. او از طریق جمع‌آوری زباله‌ها از جلوی درب خانه‌ها، به اسرار و رازهای درون منازل پی می‌برد. به همین ترتیب، وارد ماجراهای عاطفی می‌شود که در ادامه او را در مسیرهای غیرمنتظره‌ای قرار می‌دهد.

۵. زیر درخت هلو | ایرج طهماسب

فیلم طنز زیر درخت هلو داستانی عجیب اما شیرین از خانواده‌ای غیرعادی را روایت می‌کند. در خانواده عارف‌پور، هر یک از اعضا شب پیش از مرگ خود، در خواب مطلع می‌شوند که فردا رأس ساعت ۵ عصر خواهند مرد. حالا نوبت به آقا علی‌اکبرخان رسیده که طبق رسم خانوادگی، دقیقاً ساعت پنج زیر درخت هلو بمیرد. او پیش از مرگ، وصیت‌نامه و کلید گاوصندوق را به نوکر وفادارش صفا (با بازی حمید جبلی) می‌سپارد و سفارش می‌کند که تا زمان ازدواج صفا، گاوصندوق باز نشود.

۶. چهارشنبه‌سوری | اصغر فرهادی

چهارشنبه‌سوری سومین ساخته اصغر فرهادی است و نقطه عطفی در مسیر کاری او محسوب می‌شود. داستان درباره روح‌انگیز (ترانه علیدوستی) است؛ دختر جوانی که در آستانه ازدواج قرار دارد و در یک شرکت خدمات نظافتی کار می‌کند. او در روز چهارشنبه‌سوری به خانه‌ای فرستاده می‌شود که تنش در آن موج می‌زند، و ماجراهایی را شاهد می‌شود که زندگی خودش را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.

۷. چه کسی امیر را کشت؟ | مهدی کرم‌پور

فیلم چه کسی امیر را کشت؟ با نگاهی خاص و ساختاری غیرخطی، روایتی تأمل‌برانگیز از مرگ ناگهانی شخصیتی به نام امیر ارائه می‌دهد. امیر می‌میرد و در ابتدا همه دوستان و نزدیکانش با احترام از او یاد می‌کنند، اما رفته‌رفته لایه‌های پنهان شخصیتش برای مخاطب آشکار می‌شود؛ آن‌قدر که حتی جسدش هم دیگر قابل شناسایی نیست. این فیلم با کنار گذاشتن روایت‌گری کلاسیک، تلاش می‌کند به شکل بی‌طرفانه واکنش اطرافیان نسبت به امیر را به تصویر بکشد. 

۸. چند می‌گیری گریه کنی؟ | شاهد احمدلو

فیلم کمدی چند می‌گیری گریه کنی؟ به نویسندگی محسن تنابنده و حسن وارسته، یکی از پربیننده‌ترین آثار طنز سال ۱۳۸۴ بود که با نگاهی طنازانه به دغدغه‌ای جدی پرداخت: ترس از فراموش شدن بعد از مرگ. رضا شایسته، شخصیت اصلی فیلم، پس از سال‌ها زندگی در خارج به ایران برمی‌گردد تا در وطن دفن شود، اما نگران است که کسی برای او گریه نکند! همین مسئله او را به فکر استخدام افراد برای برگزاری مراسم ختم و عزاداری می‌اندازد. این فیلم با حضور منوچهر نوذری در آخرین نقش‌آفرینی‌اش، حال و هوایی خاص پیدا کرد به نحوی که این بازیگر برای این نقش موفق به دریافت دیپلم افتخار هیئت داوران جشنواره فیلم فجر شد.

۹. تقاطع | ابوالحسن داوودی

فیلم تقاطع، روایتی است از برخوردهای سرنوشت‌ساز انسان‌ها با انتخاب‌های تلخ و گاه جبران‌ناپذیر. داستان فیلم با محوریت دکتر مینو رحمانی، متخصص زنان و زایمان، و پسر جوانش امیر شکل می‌گیرد؛ جایی که یک حادثه رانندگی همه چیز را به هم می‌ریزد. امیر و دوستش پدرام با یک تصمیم ناپخته باعث مرگ دو دختر جوان می‌شوند و همین حادثه به نقطه عطفی در زندگی چندین شخصیت تبدیل می‌شود.

10. پابرهنه در بهشت | بهرام توکلی

فیلم پابرهنه در بهشت نخستین تجربه کارگردانی بهرام توکلی است که توجه بسیاری از منتقدان را به خود جلب کرد. داستان درباره یحیی، یک روحانی جوان با بازی هومن سیدی است که برای خدمت، قرنطینه بیماران خاص و در حال مرگ را انتخاب می‌کند؛ جایی دور از هیاهوی معمول زندگی، اما مملو از پرسش‌های عمیق درباره مرگ، ایمان و معنای هستی. 

11. به نام پدر | ابراهیم حاتمی‌کیا

فیلم به نام پدر با نگاهی اجتماعی به پیامدهای جنگ ایران و عراق پرداخته. داستان درباره رابطه پرتنش و احساسی یک پدر بسیجی و دختر جوانش است که پس از انفجار یک مین باقی‌مانده از جنگ، دچار آسیب جسمی و روحی می‌شود. در این فیلم پرویز پرستویی و گلشیفته فراهانی نقش‌های اصلی را بازی می‌کنند و تقابل نسل پدران جنگ‌دیده با فرزندان نسل جدید را به به تصویر می‌کشند. «به نام پدر» در زمان خود بسیار مورد توجه قرار گرفت.

12. اسپاگتی در هشت دقیقه | رامبد جوان

کمدی خانوادگی «اسپاگتی در هشت دقیقه» دومین فیلم بلند رامبد جوان در مقام کارگردان است. فیلم داستان وکیلی شلخته و دختر کوچکش را روایت می‌کند که با ورود همسایه‌ای جدید و پسر کوچکش، درگیر ماجراهایی بامزه و احساسی می‌شوند. رضا شفیعی‌جم، بهاره رهنما، مریم کاویانی و شقایق دهقان در این فیلم نقش‌آفرینی کرده‌اند. این فیلم به‌واسطه فضای شاد و روایت ساده‌اش، بارها از تلویزیون پخش شد و برای بسیاری از مخاطبان دهه ۸۰، به یک خاطره جمعی تبدیل شد.

13. آفساید | جعفر پناهی

فیلم «آفساید» هرچند در بیست و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر به نمایش درآمد، اما به دلیل محتوای حساس نتوانست پروانه نمایش بگیرد و در ایران نمایش عمومی نشد. داستان فیلم درباره دخترانی است که برای تماشای بازی ایران-بحرین تلاش می‌کنند تا وارد ورزشگاه شوند و در این راه با مشکلاتی مواجه می‌شوند. این فیلم به‌دلیل پرداختن به محدودیت‌های حضور زنان در ورزشگاه‌ها، واکنش‌های زیادی را در داخل و خارج از ایران برانگیخت و در نهایت جوایز مختلفی را در جشنواره‌های بین‌المللی، از جمله خرس نقره‌ای جشنواره فیلم برلین، به‌دست آورد.

14. آتش‌بس | تهمینه میلانی

فیلم «آتش‌بس» یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران است که در آن مهناز افشار و محمدرضا گلزار به ایفای نقش پرداخته‌اند. این فیلم داستان زندگی زوجی را روایت می‌کند که به دلیل اختلافات فراوان تصمیم به طلاق می‌گیرند، اما ماجراهایی پیش می‌آید که آنها را در موقعیت‌های متفاوت و پیچیده‌ای قرار می‌دهد. حضور افشار و گلزار در این فیلم باعث شد تا این دو به یکی از زوج‌های محبوب سینمای ایران تبدیل شوند. 

15. آکواریوم | ایرج قادری

فیلم «آکواریوم» به کارگردانی ایرج قادری داستان جوانی است که به عنوان یک قهرمان اتومبیل‌رانی برای رفتن به آمریکا به ترکیه سفر می‌کند، اما در آنجا با مشکلات بسیاری روبه‌رو می‌شود. این فیلم همچنین حضور مجدد ایرج قادری را در عرصه بازیگری پس از ۲۳ سال به نمایش می‌گذارد. داستان جذاب و پرهیجان این فیلم باعث شد که توجه‌ها دوباره به این کارگردان و بازیگر محبوب جلب شود.