جستجو در سایت

1398/11/19 00:00

"ترس را تجربه کن!"

  «آن شب» نخستین فیلم بلند کوروش آهاری، فیلمی در ژانر وحشت است.
این­ که فیلمسازی در اولین ساخته­ی خود به سراغ یکی از ریسک ­پذیرترین ژانرهای سینمایی برود انتخاب جسورانه ­ای است که خوشبختانه کوروش آهاری از این تجربه­ گرایی نسبتاً سربلند بیرون آمده است.
«آن شب» شاید از آن جهت بسیار به چشم بیاید که در سینمای ایران کم­تر فیلمسازی ژانر وحشت را تجربه کرده است.
فیلم، حسن بزرگی دارد و آن فیلمنامه­اش است. «آن شب» شروع کنجکاوکننده ­ای دارد. چند زوج مشغول بازی مافیا هستند و در این میان کارگردان هوشمندانه برخی کدگذاری­ هایش را انجام می­ دهد. پس از جدایی زوج اصلی فیلم (با بازی شهاب حسینی و نیوشا جعفریان) فضای رعب ­آور فیلم به­ تدریج شکل می ­گیرد و نقاط درام هر یک در جای درست خود قرار می ­گیرند و نشانه ­های کاشته شده به تدریج به کار گرفته می­شوند و پرده از رازهای فیلمنامه برمی ­دارند.
در کنار متن، یکی از اصلی­ ترین دلایل تأثیرگذاری فیلم اجرای آن است. فیلمساز در خلق موقعیت­ های ترسناک فیلم ماهرانه عمل می­ کند. او میزانسنی را طرح کرده که تک ­تک جزئیات آن تنش جاری در محیط بسته ­ی هتل و التهاب شخصیت­ ها را متبلور ساخته است. زوایای دوربین و اندازه­ های درست قاب­ها بی­ تردید درخلق چنین فضایی به­شدت حائز اهمیت ­اند.
کوروش آهاری اما در طرح بسیاری از موقعیت­های قصه ارجاعاتی به آثار معروفِ ژانروحشت/معماییِ تاریخ سینما داشته است. برخی سکانس­های فیلم به لحاظ بصری و حتی محتوایی یادآور فیلم «تلالو» (استنلی کوبریک) هستند. مثلاً سکانس های آشپزخانه، حمام خون و هتل متروکه. این مسئله نه تنها به لحاظ بصری که حتی در ترسیم برخی موقعیت­های داستانی نیز به چشم می­خورند. «آن شب» شاید به واسطه­ی همین ارجاعات و الهامات تا حد زیادی منطبق بر الگوی فیلم­های ژانر وحشت هالیوودی شکل گرفته و از این حیث پیرو قواعد ژانری­اش می­باشد. همین باعث می­شود مخاطب هنگام تماشای فیلم حقیقتاً ترس را احساس کند.
تعلیق ترسناک و دلهره­ آمیز درام به تدریج به آستانه اوج می­ رسد و در هر مقطع از نقطه عطف روایت، غافلگیری درستی اتفاق می­افتد. همین ویژگی را می­توان یکی از امیتازات فیلم به شمار آورد. فیلمساز بنای فیلم خود را بر موقعیت­ ها و تبدیل آن­ها به داستان­ هایی درست گذاشته و به همین جهت است که برخلاف بسیاری از فیلم­های ترسناک متوسط و ضعیف، فیلم بی سکته و روان جلو می­ رود.
همچون بسیاری دیگر از فیلم ­های ژانر وحشت در «آن شب» نیز برخی اعمال و انتخاب ­های کاراکترها از منطق روایی و حتی عقلانی پیروی نمی­کند که البته با اندکی اغماض می­ توان این خصوصیت را به بیشتر فیلم­های ژانر وحشت نسبت داد. در این فیلم ممکن است این سوال چند باری برای مخاطب پیش بیاید که چرا زن و مرد پیش از بحرانی شدن شرایط اقامتگاه را ترک نمی­ کنند؟ چرا با آن­که یک بار فرصت خروج از هتل را پیدا می­ کنند اما زن بی­دلیل متوقف می­ شود؟ چرا درچند موقعیت مختلف زن می­پذیرد که تنها بماند تا همسرش بازگردد؟ چنین انتخاب­ ها و تصمیم­ هایی از سوی کاراکترها اگرچه منجربه بروز بحران­ هایی جدید می­ شوند که درنهایت به ترسناک­تر شدن فیلم انجامیده اما به لحاظ منطق علی چنین واکنش ­هایی شاید چندان باورپذیر به نظر نیایند.
مسئله­ دیگری که درباره این فیلم حائزاهمیت است، پیشینه­ ی کاراکترهاست. درواقع همین گذشته و خطاهای زن و مرد در گذشته منجر به وقوع این اتفاقات در زمان حال شده است. این­که فیلمنامه دلایل متقاعدکننده ­ای را برای رویدادهای درام تعریف می­کند و آن­ها را در طرح شخصیت­های داستان برجسته می­سازد از نقاط قوت کار به حساب می­ آید.
همان­طور که می­ دانیم نقش صدا و موسیقی در ژانر وحشت بسیار تعیین­ کننده است و موسیقی فیلم نیز کاملاً موثر و خوشایند است.
"آن شب" به ­رغم تمامی کاستی­ های یک فیلم اول، آن­قدری حُسن دارد که بتوان از نقص ­هایش چشم­ پوشی کرد. بازی­ های یکدست، کارگردانی معقول، فیلمبرداری سنجیده و موضوع کنجکاوی بر­انگیز قطعاً مخاطبان آن را در انتظار فیلم بعدی کارگردانش نگه خواهند داشت.