عادت نکنیم!

نگاهی به «عادت نمی کنیم» ساخته ابراهیم ابراهیمیان

سیده فاطمه صادقی

با مرور فیلم های حاضر در جشنواره دو سال اخیر می توان دریافت اغلب فیلمسازان حاضر در آن، فیلم های خود را حول خیانت همسران به یکدیگر در فضایی تاریک، به تصویر کشیده اند. موضوع و قصه هایی که گاها از حوصله مخاطب خارج می شود و آن ها را  از تکراری بودن فضاها و روایت ها گلایه مند می کند. اما نمی توان صرف انتخاب یک موضوع تکراری را نقطه ی ضعف کارگردان تلقی کنیم. چه آنکه فیلمسازان بسیاری در تاریخ سینما، از گذشته تا کنون، حضور داشته اند که با روایت قوی و کارگردانی درست توانسته اند از دل یک داستان کلیشه ای، حرف، نگاه و مفهوم تازه ای را به مخاطب انتقال دهند.

پس مهم ترین نکته برای کارگردانی که می خواهد از نگاه خود روی موضوعی دست بگذارد که پیش از او بارها بیان شده، این است که با فیلمنامه ای منسجم و قابل دفاع وارد عرصه شود. اما در ساخته دوم سینمایی ابراهیم ابراهیمیان با روایتی غیر منسجم و پر از مجهول رو به رو می شویم. مثلا برای مخاطب این سوال ایجاد می شود که افسانه چه کسی بوده و اگر نقش او در پیش برد قصه از اهمیت چندانی برخوردار نیست، اصلا چرا حضور دارد؟ حتی علت سکوت کلافه کننده احمدرضا با نقش آفرینی محمدرضا فروتن، نمی تواند قانع کننده باشد. قصه از شاخه های مختلفی برخوردار است که ما ارتباط آن ها را با یکدیگر متوجه نمی شویم و این دقیقا گواه همان عدم انسجام و ارتباط میان اتفاقات داستان است.

البته «عادت نمی کنیم» نکات مثبتی هم در بر دارد که عدم اشاره به آن ها دور از انصاف است. شروع خوب که نقش های اصلی را به شکل مختصر به مخاطب معرفی می کند، بازی خوب و پرداخت مناسب نقش منصور با نقش آفرینی حمید آذرنگ از جمله موارد خوب فیلم به شمار می آیند.

نکته دیگری که می تواند به جذابیت روایت فیلم بیفزاید شخصیتی است که هدیه تهرانی آن را بازی می کند. زنی که تماما خود را وقف خانه، همسر و فرزندانش کرده و در پایان قربانی خیانت همین زن فداکار است! زنی که مثلا سیگار کشیدن را دوست دارد اما حس مادرانگی و یک همسر خوب بودنش او را وادار به پنهان کردن این موضوع می کند؛ اما در آخر فیلم، درست زمانی که خود را قربانی همین وفاداری ها و احساس مسوولیت ها می داند، از ارتکاب این عمل هیچ ابایی ندارد.

حالا باید منتظر نتیجه اختتامیه جشنواره سال جاری و نظر داوران بود. اما چه خوب است که به تکرار و کلیشه عادت نکنیم و متعاقبا مخاطبان را عادت ندهیم.