فیلم شعله در ۵۰ سالگی؛ چگونه نسل هزاره دوباره شیفته شاهکار جاودان بالیوود شد؟

ترجمه اختصاصی سلام سینما: فیلم کلاسیک «شعله» (Sholay) در سال ۱۹۷۵ با بازی آمیتاب باچان، دهرمنرا، سنجیو کومار، هما مالینی، جیا باچان و آموش پور، در آغاز با نقدهای تند و بازخورد سرد مواجه شد. یکی از منتقدان حتی نوشت: «این فیلم همه چیز دارد جز هوش، هنر و هدف.» اما تنها چند روز بعد، با دهانبهدهان شدن دیالوگهای ماندگار و ترانههای آر.دی. برمن، «شعله» به پدیدهای فرهنگی بدل شد؛ اثری که دیگر نه فقط یک فیلم، بلکه تجربهای نسلی به شمار میرفت.
بیشتر بخوانید:
9 حقیقت باورنکردنی درباره شعله؛ فیلمی که سینمای هند را متحول کرد!
از بالیوود تا جنوب و فراتر از آن | آشنایی بیشتر با صنعت سینمای هند
داستان درباره دو یاغی خردهپا، «جای» (باچان) و «ویرو» (دهرمنرا) است که به درخواست بازرس بازنشسته «تاکور بالدف سینگ» (کومار) مأمور میشوند تا راهزن افسانهای «گبّر سینگ» را دستگیر کنند. آنچه در ادامه رخ میدهد ترکیبی از اکشن پرهیجان، دوستی مردانه، عشق و تراژدی است که مرزهای ژانری سینمای هند را درهم شکست.
این فیلم با وجود طول سهونیم ساعته، به خاطر اقتصاد روایی و شخصیتپردازی ماندگارش همچنان تأثیرگذار است. رابطه عاطفی جای و ویرو ستون اصلی قصه است و در کنار آن شخصیتهایی چون «بسانتی» (هما مالینی) و «رادا» (جیا باچان) هرچند در حاشیه، اما با هوشمندی و عمق خاصی تصویر شدهاند.
نسلهای بعدی تماشاگران شاید نخستین مواجههشان با «شعله» از طریق نسخههای دیویدی، صحنههای حذفشده یا حتی بازخوانی طنزآمیز در برنامههایی نظیر (Drunk Bollywood) بوده باشد. با این حال، قدرت داستانگویی سیپی و نویسندگانش (سلیمـجاوید) به حدی است که حتی در تجربههای غیرسنتی نیز عظمت فیلم به مخاطب منتقل میشود.
این روزها، در آستانه پنجاهمین سالگرد اکران، اجراهای زنده و بازخوانیهای بیننسلی دوباره بر ماندگاری «شعله» تأکید میکنند. دیالوگهای آن همچنان در فرهنگ عامه زندهاند و شخصیت «سورما بهاپالی» آنقدر محبوب بود که حتی فیلم مستقل خود را به دست آورد.
بسیاری بر این باورند که «شعله» جایگاهی تکرارنشدنی در سینمای هند و حتی جهان دارد؛ فیلمی که هیچ معادل دقیقی در هالیوود ندارد. ۵۰ سال پس از نخستین نمایش، همچنان تازه، زنده و الهامبخش است و هر بار دیدنش کشفی دوباره به همراه دارد.