مهم ترین کمپانی فیلمسازی مستقل هالیوود در این سال ها: a24
هرچند که وسعت و سرمایه آ۲۴ با کمپانی‌های بزرگ و قدیمی مانند برادران وارنر یا مترو گلدن مایر قابل مقایسه نیست، اما در این سال‌ها فیلم‌هایی تولید کرده که توانسته‌اند نظر ویژه تماشاگران، منتقدان و خوره فیلم‌ها را به‌خود جلب کنند.
این شرکت که در سال ۲۰۱۲ تأسیس شده و هرساله چیزی حدود ۱۸ تا ۲۰ فیلم تولید می‌کند، در محصولات خود به سراغ ژانرهای مختلف می‌رود و خصوصاً فیلم‌های ترسناک، درام‌های زنانه و نوجوانانه دربارهٔ بلوغ و آثار تجربی را عرصه می‌کند. در این یادداشت ده فیلم برتر این کمپانی در سال‌های اخیر را مرور خواهیم کرد.
زیرپوست/ ۲۰۱۳
«زیر پوست» یکی از اولین فیلم‌های مهم آ ۲۴ است. فیلمی به کارگردانی جاناتان گلیزر با بازی جالب‌توجه اسکارلت جوهانسون که تنها دو سال بعد از افتتاح کمپانی ساخته شد. فرم فیلم و داستان متفاوت آن باعث شد تماشاگران به وجه تمایز آ ۲۴ به‌عنوان یک کمپانی مستقل با دیگر شرکت‌های استودیویی/ صنعتی پی ببرند.
«زیر پوست» فیلمی آخرالزمانی بود که البته هیچ شباهتی نه در داستان و نه در اجرا به عموم فیلم‌های علمی/ تخیلی و آخرالزمانی نداشت. این فیلم اقتباسی آزاد از کتابی با همین نام است که قهرمانش یک زن فضایی با ظاهری دلرباست که توجه مردان را به خود جلب می‌کند و آن‌ها را به دام می‌اندازد. مردان در پی کامجویی از زن زیبا، وارد دنیایی خلاگونه و بدون زمان و مکان شده و به شکلی غریب و خلاقانه، نابود می‌شوند که قرار نیست در اینجا اسپویلش کنیم!
فضای مینیمال «زیر پوست» خصوصاً در لحظات اکشن و قربانی شدن انسان‌ها به دست این موجود غیربشری، شبیه به هیچ فیلم ساینس فیکشن دیگری نیست و بی‌اغراق یکی از منحصربه‌فردترین فیلم‌ها در گونه خود است.
لاک/ ۲۰۱۴
«لاک» یکی از آلترناتیو‌ترین فیلم‌های آ ۲۴ است. فیلمی که در زمان اکرانش سروصدای زیادی به پا کرد و فرم روایی خاصش، حیرت همه را برانگیخت. تمام فیلم در یک ماشین می‌گذرد، در حالیکه قهرمان فیلم با بازی تام هاردی در مسیر رسیدن به لندن درگیر اتفاقات عجیب کاری و خانوادگی می‌شود که در اتومبیل خود و با تلفن همراهش باید آن‌ها را سامان دهد.
«لاک» از آن فیلم‌های تعلیق‌آمیزی است که گلوی تماشاگر را سفت نگه داشته و لحظه‌ای او را رها نمی‌کند و اینکه استیون نایت چطور می‌تواند این بار تعلیق را در یک اتومبیل حفظ کند و به جان تماشاگر بیندازد، مهم‌ترین نکته فیلمی است که توجه ویژه منتقدان را به خود جلب کرد و شکل روایت و پرداخت داستانی آن مدت‌ها موردبحث بود.
جالب است بدانید «لاک» تنها در شش شب ساخته شده و مایه‌های روانکاوانه آن، عنصر اصلی در بیدار کردن حس سمپاتیک تماشاگران است.
مهتاب/ ۲۰۱۶
جریان ساخت فیلم‌هایی علیه نژادپرستی و پرداختن به زندگی سیاه‌پوستان با ساخته‌شدن «۱۲ سال بردگی» وارد فاز جدیدی شد و یک جریان حول محور ساخت فیلم‌هایی درباره مبارزه سیاه‌پوستان با نژادپرستی به راه انداخت. «مهتاب» هم متأثر از همین فضا ساخته شد و دقیقاً به دلیل پرداختش به داستانی درباره سیاهان و نژادپرستی موردپسند جشنواره‌ها و آکادمی اسکار قرار گرفت. فیلمی درباره سیر بلوغ و نمو قهرمان سیاه‌پوستش که با ۶۵ میلیون دلار فروش، سومین فیلم پرفروش آ ۲۴ لقب می‌گیرد.
«مهتاب»از حیث دریافت جایزه هم یکی از مهم‌ترین فیلم‌های کمپانی به‌حساب می‌آید که جوایز بهترین بازیگر نقش مکمل، بهترین فیلم و بهترین فیلمنامهٔ اسکار را از آن خود کرد. البته یکی از عجیب‌ترین اتفاقات تاریخ آکادمی در حین اعلام نام بهترین فیلم اسکار آن سال اتفاق افتاد. درحالی‌که «مهتاب» برای دریافت جایزه با «لالالند» رقابت می‌کرد، ابتدا نام «لالالند» به‌عنوان بهترین فیلم خوانده شد اما لحظاتی بعد آن را اصلاح کردند و جایزه به «مهتاب» تعلق گرفت.
«مهتاب» هم از جو همدلانه ساخت آثار ضدنژادپرستی و سیاه‌پوستی بهره می‌گیرد و در کنار آن هم‌جنس‌گرایی قهرمانش هم بدل به المان دیگری برای توجهات ویژه و محبوبیت یافتن فیلم می‌شود. بااین‌حال زندگی پرچالش قهرمان خصوصاً در دوران کودکی از جمله نکات قوی و به‌یادماندنی فیلم است.
پروژه فلوریدا/ ۲۰۱۷
فیلمی به کارگردانی شان بیکر که فیلم «نارنگی» را پیش از ساخت «پروژه فلوریدا» در کارنامه خود داشت. یک فیلمساز مستقل که با همان فیلم اولش نشان داد، مسیر خودش را خارج از جریان‌های اصلی صنعت هالیوود دنبال می‌کند. خب آ ۲۴ بهترین کمپانی برای فیلمسازان مستقلی مانند بیکر بود و همکاری آنان در سال ۲۰۱۷ منجر به ساخت فیلم ویژهٔ «پروژه فلوریدا» شد. فیلمی که بدون توجه به جریان‌های رایج و ترندهای هالیوودی، راه خودش را می‌رفت و مواجهه با آن در میان فیلم‌های همسان‌سازی شده صنعت سینمایی آمریکا، تماشاگران را غافلگیر می‌کرد.
فیلمی که قهرمانش را از میان کودکان برمی‌گزیند و در ماجراجویی‌های کودکانه آنان در دل طبیعت و دنیای فانتزی (پروژه دیزنی‌لند که در فیلم نقش پیش‌برنده‌ای ایفا می‌کند) همراه می‌شود. دوربین متواضع و سیال بیکر از رهگذر مونی (دختربچه شش‌ساله‌ای که شخصیت اصلی فیلم است) به دغدغه‌ها و مسائل آدم‌های نزدیکش یعنی مادر جوان و بابی یکی از همسایه‌های آنان می‌پردازد و لحظات انسانی نابی خلق می‌کند.
سپس در لایه‌ای درونی‌تر، در خلل تعریف داستان مونی و مادرش و بابی، به سویه‌های اجتماعی و جامعه‌شناسانه‌ای در میان طبقات فقیر فلوریدا می‌پردازد؛ در متلی ارزان‌قیمت در نزدیکی دیزنی‌لند، کسانی که استطاعت اجاره خانه را ندارند، به شکل ساکنین ثابت زندگی می‌کنند؛ قشر آسیب‌پذیری که عموماً با اعتیاد، فروش مواد، فاحشگی و البته مشکلات مالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و داستان‌های بغرنجی دارند. اما معجزهٔ «پروژهٔ فلوریدا» آنجا رقم می‌خورد که دوربین بیکر به مونی و رفقای شش‌ساله‌اش وفادار می‌ماند و جهانی کودکانه را به تصویر می‌کشد.
لیدی برد/ ۲۰۱۷
یک درام پر از رنگ و موسیقی، با حال و هوایی سرخوشانه که قهرمانش یک دختر نوجوان است که به خودش لقب لیدی برد داده. به شکل کلی توجه آ ۲۴ به روی داستان‌هایی که حول محور کودکان و نوجوانان می‌گذرند، نکته قابل‌توجهی است. «لیدی برد» هم در کنار «مهتاب»، «عسل آمریکایی»، «کلاس هشتم» و سریال «ایفوریا» از جمله آثار آ ۲۴ است که در زمرهٔ درام‌های بلوغ قرار می‌گیرند و نمایانگر سیر رشد و نمو قهرمانان خود در گذار به بلوغ جوانی هستند.
«لیدی برد» از سوی دیگر نه‌تنها یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های کمپانی با آمار ۷۹ میلیون دلار است که یکی از ستایش‌شده‌ترین فیلم‌های کمپانی از سوی منتقدان هم است، فیلمی که توانست در برهه‌ای امتیاز ۱۰۰ را هم در روتن تومیتوز از آن خود کند. گرتا گرویک کارگردان و نویسنده «لیدی برد» که او را با ایفای نقش به‌یادماندنی‌اش در فیلم «فرانسیس ها» به یاد می‌آوریم، یکی از زنان تأثیرگذار نسل جدید سینمای آمریکا بوده است.
او که نویسنده «فرانسیس ها» هم هست در تجربیات مختلفش به‌عنوان بازیگر، نویسنده و یا کارگردان شکل خاصی از زنانگی، فانتزی و بلوغ را دنبال کرده و موفق شده آن را به‌عنوان متد شخصی خودش پیش ببرد. البته نقش مؤثر نوا بامبک را در تکامل نگاه سینمایی گرویک نباید نادیده گرفت. نکات مشترک زیادی میان گرویک و بامبک (به‌عنوان پارتنر و همکار گرویک) وجود دارد.
کشتن گوزن مقدس/ ۲۰۱۷
«کشتن گوزن مقدس» یورگوس لانتیموس و «خرچنگ» فیلم دیگر او را می‌توان روشنفکرانه‌ترین فیلم‌های آ ۲۴ دانست. فیلم‌هایی با حال و هوای اروپایی که فیلمساز یونانی لانتیموس پشت دوربین آن‌ها ایستاده. لانتیموس با اولین فیلم مهم خود «دندان نیش» موردتوجه منتقدان و خصوصاً محافل روشنفکری و جشنواره‌های معتبر اروپایی قرار گرفت. فیلمی که مکث‌ها و روایت پر از سکونش نشان می‌داد فیلمساز متأثر از سینمای آنجلوپولوس است و بعد دهشتناک روانی و ترسناک آن تماشاگر را یاد سینمای کوبریک می‌انداخت. پس از آن، لانتیموس در دیده‌شده‌ترین فیلمش «خرچنگ»، یک بعد فانتزی هم به این جهان آنجلوپولوسی/ کوبریکی بخشید و همین باعث شد اولین همکاری کمپانی و لانتیموس به موفقیت ویژه‌ای در میان منتقدان دست یابد و موردبحث قرار بگیرد.
«کشتن گوزن مقدس» که یک سال بعد از «خرچنگ» ساخته شد اما الگویی شبیه به فیلم «دندان سگ» را اساس روایت خود قرار می‌دهد. یک درام خانوادگی و روان‌شناختی که خانواده را در یک موقعیت بغرنج و رودرروی یکدیگر می‌نشاند. وقتی که پدر خانواده به‌عنوان نمادی از قهاریت، بدل به دشمن اصلی می‌شود و باید به تقاص اشتباهی درگذشته، خانواده خود را قربانی کند. (پدر در مقابل خانواده الگوی ملهم از «درخشش» است.) از سوی دیگر تم انتقام در «کشتن گوزن مقدس»، الگویی مانند «بازی‌های خنده‌دار» هانکه را پیش می‌گیرد؛ پسر جوانی با ورود به کانون گرم یک خانواده، آنان را در تقلای زنده ماندن قرار می‌دهد.
فرست ریفورمد (نخستین اصلاح شده) / ۲۰۱۸
پل شریدر یکی از مهم‌ترین فیلمسازان کلاسیکی است که با آ ۲۴ همکاری کرده و این همکاری منجر به ساخت فیلمی شده که پس از سال‌ها نام پل شریدر را دوباره بر سر زبان‌ها انداخت. فیلمی به همان سبک استعلایی ناب و منحصربه‌فرد شریدر و با دغدغه‌هایی زیست‌محیطی و مدنی که جهان غریبی را خلق می‌کند. فیلمی که قهرمانش یک کشیش است که از عذابی درونی رنج می‌برد، عذابی که به تمثیلی از نقش مخرب بشر برای محیط‌زیست بدل می‌شود و قهرمان در روایتی عارفانه، زیر فشار همهٔ عذاب‌های درونی فرومی‌پاشد و مسیح‌وار خود را به سلابه می‌کشد.
فیلم در زبان فارسی به «نخستین اصلاح شده» ترجمه شده که کمی گمراه‌کننده است. درواقع نام فیلم اشاره به نام کلیسایی دارد که داستان فیلم در آنجا اتفاق می‌افتد؛ یکی از اولین کلیساهای پروتستان که این خودش بدل به تمثیل معنایی دیگری در این جهان استعلایی می‌شود. جهانی که در آن نزاع‌های معرفت‌شناختی و ذهنی بر سر ایمان، تمامیت قهرمان را درنوردیده. «فرست ریفورمد» اقتباسی آزاد از رمان خاطرات کشیش روستا است که روبر برسون، اسطورهٔ مکتب استعلایی هم فیلم «خاطرات کشیش روستا» را بر اساس آن ساخته است. از این نظر فیلم شریدر نه‌تنها ادای دینی به برسون بزرگ می‌کند که باظرافت ویژه‌ای در به‌کارگیری دغدغه‌های محیط‌زیستی، فیلم را بدل به «محصولی از زمانهٔ خود» می‌کند.
میدسامر/ ۲۰۱۹
«میدسامر» جز پرفروش‌ترین فیلم‌های آ ۲۴ و البته فیلم محبوب مارتین اسکورسیزی بزرگ در میان فیلم‌های سال ۲۰۱۹ است. فیلمی که داستان سفر چندروزه یک زوج جوان به همراه دوستانشان به یک جشنواره سنتی در روستایی دورافتاده در سوئد را تعریف می‌کند. آن‌ها برای تحقیق روی جشنواره که هر ۹۰ سال یکبار برگزار می‌شود به آنجا می‌روند. درحالی‌که رابطه زوج اصلی یعنی دنی و کریستین در شرایطی بحرانی قرار دارد، سفر آن‌ها ناگهان تبدیل به کابوسی از رنگ و نور و ضیافت برای دخترک ازهمه‌جابی‌خبر می‌شود.
آن‌ها در دل مراسمی شمنیک می‌افتند و در یک تجربه غیرعادی، چند روز را در میان روان‌گردان‌های مختلف و مراسمی آیینی و جادویی پشت سر می‌گذارند که در انتهایش قرار است به یک خودشناسی تازه برسند. فیلمی که برخلاف شروع رئالیستی‌اش ناگهان قراردادهای ذهنی تماشاگر را در هم می‌شکند و فضایی فولکلوریک و سحرآمیز خلق می‌کند و جلوتر آن را به جادو هم پیوند می‌زند، در پایان‌بندی هم به همین شکل آلترناتیو و غیرمنتظره ظاهر می‌شود و تماشاگر را مسحور خلاقیت آری استر کارگردان می‌کند.
جواهرات تراش نخورده/ ۲۰۱۹
برادران سفتی را هم می‌توان از مهم‌ترین استعدادهای نوظهور سینمای مستقل آمریکا دانست. آن‌ها با ساخت فیلم «جواهرات تراش نخورده» نام خود را در میان کارگردانان بزرگ مطرح کردند و فیلمی ساختند که توجه منتقدان را به شکل ویژه‌ای به خود جلب کرد. «جواهرات تراش نخورده» یکی از بهترین فیلم‌های جنایی کمپانی هم محسوب می‌شود که آمار فروش ۵۰ میلیون‌دلاری‌اش آن را تبدیل به یکی از نام‌های موفق در میان تولیدات آ ۲۴ کرده است.
سوغات/ ۲۰۱۹
«سوغات» می‌تواند عنوان محبوب‌ترین فیلم آ ۲۴ را از نظر خورهٔ فیلم‌ها از آن خود کند، چراکه رابطه ویژه‌ای با خود سینما می‌یابد و بدل به فیلمی می‌شود که در آن تماشاگر سینما را زندگی می‌کند. واقعاً زندگی‌اش می‌کند! درست همان‌طور که در فیلم‌هایی مثل «سینما پارادیزو» یا «درد و شکوه» آلمودوار، با مفهوم سینما مواجه می‌شود.
فیلم درباره دختری به نام جولی است که دانشجوی رشته سینما و درگیر پایان‌نامه‌اش است و هم‌زمان رابطه عاشقانه تازه‌ای را مزه می‌کند. جولی در سیر روایی باید با تردیدها و ابهامات شخصی‌اش روبه‌رو شود و در خلل گذر کردن از آنان جایگاه خودش را در سینما و زندگی شخصی، باز شناسد.
مدیسا مهراب پور