اختصاصی سلام سینما- آینده جهان چه می‌شود؟ سرنوشت انسان انقراض است یا خدای‌گونه؟ این‌ها سوال‌های امروز و دیروز نیست. شاید تاریخ دقیقش برگردد به زمانی که انسان احساس کرد ای بابا یک چیزی درون کله‌ام هی تکان می‌خورد و سوال می‌پرسد. درست همان لحظه‌ها بود که با مغز آشنا شد و با این سوال روبه‌ور شد که مغز چیست؟ و اینطوری فلسفه به‌دنیا آمد.

الان کار راحت‌تر شده است. انسان که اشرف‌مخلوقات است، مغز که در آن بالا است و فلسفه هم یک گوشه نشسته، می‌ماند همان سوال‌ها که هنوز جوابشان معلوم نیست. اینجاست که سینما کار ما را آسان کرده، برایمان تصور می‌کند. فیلم سینمایی «دون» یا «تل ماسه» (Dune) یکی از آن فیلم‌های سینمایی است که شمه‌ای از آن آینده نامعلوم را برایمان با رسم شکل توضیح می‌دهد.

اما این انسان پرسش‌گر که با یک مدل احتمالی راضی نمی‌شود. بعد دیدن فیلم اگر با فضای آن حال کرده باشد اولین سوالش این است که چه فیلم‌های دیگری شبیه به درام «دون» (Dune) می‌توانم ببینم؟ اگر هم حال نکرده و همان اول در لپ‌تاپ را بسته باشد می‌آید و کامنت می‌گذارد که این فیلم به غایت مزخرف، بد و مقوا بود.

حالا اگر شما جزو اهل حال‌ها هستید، این یادداشت را تا آخر بخوانید. تک‌تک این کلمات تقدیم به شما. در غیر اینصورت می‌توانید گشتی در باقی مطالب سایت بزنید، حتما خوشتان می‌آید. برای کسانی هم که اهل شنیدن و دیدن هستند، راه یوتیوب سلام سینما باز است. قدمتان روی چشم!

بهترین فیلم‌های شبیه به «تل ماسه» (Dune 2021)

۱- ارباب حلقه‌ها: یاران حلقه (The Lord Of The Rings: The Fellowship Of The Ring)

ژانر: درام، ماجراجویی، اکشن

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۸ (1,743,888)

امتیاز سلام سینما: ۸.۱ (۱۰۱۷۹)

سال پخش: ۲۰۰۱

نبرد خیر و شر؛ این فقط یک جمله ساده نیست، بلکه سرآغازی است بر بسیاری از ایده‌ها؛ از سینما تا دنیای کتاب‌ها. یکی از بهترین‌ نمونه‌های این رویارویی در درام ماجراجویانه «ارباب حلقه‌ها» (The Lord Of The Rings) شکل گرفته است. فیلم «تل ماسه» (Dune) از ظلم می‌گوید، از آدم‌هایی که به دنبال رهایی از ظلم‌اند، گروهی که چهره‌به‌‌چهره به دنبال موعود و لسان‌الغیب می‌گردند.

این نقطه اشتراکی است که در فیلم سینمایی «ارباب حلقه‌ها: یاران حلقه» (The Lord Of The Rings: The Fellowship Of The Ring) هم تکرار می‌شود. درامی که اقتباسی از رمان ارباب حلقه‌های جی.آر.آر تالکین است، رمانی حماسی همراه با خلق یک دنیای فانتزی. این فیلم سینمایی را پیتر جکسون کارگردانی کرده و عجب کارگردانی کرده است.

تا الان یک سه‌گانه از این فیلم ساخته شده است. استقبال‌ها که زیاد شد، سری چهارم را هم وارد گردونه ساخت و تولید کرد اما تاریخ انتشار آن هنوز معلوم نیست. داستان «ارباب حلقه‌ها: یاران حلقه» (The Lord Of The Rings: The Fellowship Of The Ring) درباره حلقه‌ای است که سال‌ها گمشده و الان دوباره پیدا شده است. حلقه‌ای که مربوط به ارباب تاریکی‌ها یعنی سائورون است. حالا یک هابیتی جوان به همراه هشت نفر دیگر راهی یک سفر می‌شوند؛ مسیری برای نجات سرزمین میانه از دست ارباب تاریکی‌ها.

***

۲- در میان ستارگان (Interstellar)

ژانر: درام، ماجراجویی، علمی – تخیلی

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۶ (1,639,312)

امتیاز سلام سینما: ۸ (۸۴۳۳)

سال پخش: ۲۰۱۴

بقای ژن انسان و راهی برای ماندگاری این موجود نازنین در جهان هستی دغدغه دانشمندان است و ایده فیلمسازان. راهی که به سفرهای فضایی می‌رسد و سر از سایر سیارات و ستارات در‌می‌آورد. این ایده نولان و ویلنوو را در دو فیلم «در میان ستارگان» (Interstellar) و «تل ماسه» (Dune) به هم می‌رساند. کارگردان‌هایی که ما را شگفت‌زده می‌کنند.

جهان علمی – تخیلی و حماسی کریستوفر نولان در «در میان ستارگان» (Interstellar)، آن تلاش‌‌های کاوشگران برای تضمین بقای بشر، آن قبول خطرها برای سفر از طریق کرم‌چاله‌‌ها فارغ از تصاویر دیدنی آن، شبیه گمانه‌زنی‌های ویلنو از آینده در فیلم «تل ماسه» (Dune) است. «در میان ستارگان» (Interstellar) ریتمش تند و نفس‌گیر است اما ویلنو در فیلم «دون» (Dune) جهانش را به آهستگی و با عمیق‌ترین مفاهیم ممکن به تصویر می‌کشد.  

***

۳-جنگ ستارگان: امید تازه (Star Wars: Episode IV - A New Hope)

ژانر: فانتزی، ماجراجویی، اکشن

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۶ (1,285,568)

امتیاز سلام سینما: امتیاز دهید

سال پخش: ۱۹۷۷

زمانی که جرج لوکاس فیلم «جنگ ستارگان» (Star Wars) را ساخت و آن را روانه سینماها کرد، فرانک هربرت خالق رمان تل ماسه او را به دزدی متهم کرد. هربرت عقیده داشت که «جنگ ستارگان» (Star Wars) از رمان او الهام گرفته است. شهرت و محبوبیت این فیلم علمی – تخیلی نشان می‌دهد این یکی از بهترین‌ الهامات تاریخ سینما است.

«تل ماسه» (Dune) ویلنوو به وضوح و نعل به نعل از رمان هربرت اقتباس شده است. اگر در «تل ماسه» (Dune) از آراکیس می‌شنویم، لوکاس در فیلمش سیاره تاتوئین را نمایش داده است. اسپایس هم در «تل ماسه» (Dune) وجود دارد و هم در «جنگ ستارگان» (Star Wars). دنیای این دو فیلم پر از شباهت است از کاراکترها تا کهکشان‌هایی که توسط امپراتور اداره می‌شوند.

داستان فیلم‌ «جنگ ستارگان: امید تازه» (Star Wars: Episode IV - A New Hope) درباره تلاش گروهی است که سعی می‌کنند تا کهکشان خود را از دست نیروهای ویرانگر نجات دهند.

***

۴-بیگانه (Alien)

ژانر: ترسناک، علمی - تخیلی

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۴ (830,390)

امتیاز سلام سینما: امتیاز دهید

سال پخش: ۱۹۷۹

درست است که ما آدم‌ها خیلی از اوقات سرمان پایین است، اما افکار فضایی و سفرهای بین سیاره‌ای از ذهنمان بیرون نمی‌رود. ریدلی اسکات کارگردان فیلم «بیگانه» (Alien) آمده و این افکار را برایمان مجسم کرده است. «بیگانه» (Alien) تنها یک فیلم ترسناک علمی – تخیلی نیست بلکه با یک دلهره هیچکاکی و یک طراحی بی‌نظیر فیلمی ساخته است که موجودات فرازمینی را نشانمان می‌دهد.

داستان این فیلم درباره مهاجمان خطرناک فرازمینی است که وارد یک کشتی تجاری فضایی شده و خدمه آن را از بین می‌برند. جدای از داستان فضایی فیلم «بیگانه» (Alien)، آن ریتم کند ابتدایی فیلم تا رسیدن به اصل ماجرا نیز شبیه به سینمایی «تل ماسه» (Dune) است.

***

۵- ۲۰۰۱: ادیسه فضایی (2001: A Space Odyssey)

ژانر: ماجراجویی، علمی - تخیلی

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۳ (634,559)

امتیاز سلام سینما: امتیاز دهید

سال پخش: ۱۹۶۸

کیست که شیفته ژانر علمی – تخیلی باشد اما «ادیسه فضایی» (A Space Odyssey) را ندیده باشد. مگر می‌شود آن شروع تماشایی را فراموش کرد یا ندید! شاهکاری که تقریبا ۵۰ سال پیش ساخته شده است. استنلی کوبریک در این فیلم ما را به یک سفر جذاب فضایی می‌برد، سفری که با یک سری سنگ‌های مرموز شروع می‌شود.

فیلمنامه فیلم «۲۰۰۱: ادیسه فضایی» (2001: A Space Odyssey) را کوبریک و آرتور سی کلارک با هم نوشتند. اما فکر اولیه این فیلم از داستان کوتاه نگهبان کلارک گرفته شده است. کوبریک بعد از خواندن کتاب مجذوب آن می‌شود و می‌گوید این بهترین داستان علمی – تخیلی است پس می‌خواهم بهترین فیلم علمی – تخیلی را از روی آن بسازم.

فیلم «۲۰۰۱: ادیسه فضایی» (2001: A Space Odyssey) یک قهرمان دارد درست مانند فیلم «تل ماسه» (Dune)، قهرمان‌هایی که سرنوشتشان به پیش‌گویی‌هایی ذهنشان گره خورده است. فیلم آنقدر محبوب بود که چند سال پیش با همکاری نولان نسخه 4k آن را منتشر کردند. شما آن شروع دیدنی فیلم کوبریک را یادتان هست؟

***

۶- ناوسیکا از دره باد (Nausicaä Of The Valley Of The Wind)

ژانر: انیمه، ماجراجویی، فانتزی

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۱ (161,329)

امتیاز سلام سینما: امتیاز دهید

سال پخش: ۱۹۸۴

حتی اگر از آن انیمه‌بازهای قهار هم نباشید، شاید بد نباشد این را ببینید. بسیاری این انیمه را نسخه‌ انیمیشنی «تل ماسه» (Dune) می‌دانند و می‌گویند تاثیر «دون» (Dune) در ساخت این انیمه انکارناپذیر است. دنیایی که هایائو میازاکی ریزبین در انیمه «نائوشیکا یا ناوسیکا از دره باد» (Nausicaä Of The Valley Of The Wind) خلق می‌کند، زمانی است از آینده‌ای آخرالزمانی، جایی که قهرمان داستان تلاش می‌کند تا از نابودی سیاره در حال مرگشان جلوگیری کند.

لطافت و تعادلی که مابین انسان و طبیعت در این انیمه نمایش داده می‌شود، سازمان جهانی حفاظت از محیط‌زیست را وادار کرد از تلاش‌های میازاکی تقدیر به عمل آورند.

***

۷-استاکر (Stalker)

ژانر: درام، علمی – تخیلی

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸.۱ (127,424)

امتیاز سلام سینما: امتیاز دهید

سال پخش: ۱۹۷۹

اسم آندری تارکوفسکی که به میان می‌آید حتی کلمه‌ها هم دقت می‌کنند که دقیق سرجایشان بنشینند مبادا خطایی رخ دهد، مبادا سهو قلم اتفاق بیفتد! فیلم «استاکر» (Stalker) درخشان و بسیار قابل احترام است. درخشان است چون درست همانطور که فلسفه و روانشناسی را با هم ترکیب می‌کند، روان ما را نیز با خود می‌برد. قابل احترام است چون تارکوفسکی تمام تلاشش را به کار می‌گیرد تا آنچه می‌سازد با آنچه می‌خواهد منطبق باشد، دقیقا منطبق!

زمانی که این فیلم یک‌بار فیلمبرداری شد، تارکوفسکی نتیجه آن را دید، ناراضی بود. شاید باورتان نشود اما دوباره از اول شروع به فیلمبرداری کرد. برخی می‌گویند همین باعث مرگ این کارگردان شد، چراکه محل فیلمبردای به تشعشعات مواد رادیواکتیو آلوده بوده و قرار گرفتن طولانی در معرض آن باعث سرطان شده است.

داستان فیلم «استاکر» (Stalker) درباره برآورده شدن آرزوهاست اما نه آرزوهایی که به زبان می‌آوریم بلکه درونی‌ترین آنها. آرزوهایی که در ناخودآگاه ما جا خوش کرده‌اند. فیلم درست مانند «تل ماسه» (Dune)  پر از نماد و مفهوم است. درام‌هایی که هردو در آینده‌های دور اتفاق می‌افتند.

***

۸- بلید رانر ۲۰۴۹ (Blade Runner 2049)

ژانر: درام، رازآلود، علمی -تخیلی

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۸ (513,227)

امتیاز سلام سینما: ۷.۲ (۳۴۳۸)

سال پخش: ۲۰۱۷

ظاهری‌ترین نقطه اشتراک «بلید رانر ۲۰۴۹» (Blade Runner 2049) با «تل ماسه» کارگردان آنهاست، دنیس ویلنوو. «بلید رانر ۲۰۴۹» (Blade Runner 2049) یک فیلم نئونوآر علمی – تخیلی است. داستان با یک راز شروع می‌شود؛ رازی که سی سال مدفون مانده است. فیلم ما را با یک آدم مصنوعی روبه‌رو می‌کند که مامور کشتن آدم‌های مصنوعی از رده خارج شده است.

ویلنوو در «تل ماسه» (Dune) سراغ دنباله‌ای بر «دون» (Dune) رفت که قبلا دیوید لینچ آن را ساخته بود. تجربه‌ای که قبلا در «بلید رانر» (Blade Runner) نیز به سراغ آن رفته بود. در واقع این درام دنباله‌ای است بر فیلم «بلید رانر» (Blade Runner) که ریدلی اسکات آن را در سال ۱۹۸۲ ساخته بود.

آینده دیستوپیایی «بلید رانر ۲۰۴۹» (Blade Runner 2049) یا به عبارتی مدینه ضاله‌ای که ترسیم می‌کند شبیه به جهان میان کهکشانی فیلم «تل ماسه» (Dune) است؛ ترسناک، دلهره‌آور و هیپنوتیزم‌کننده.

***

۹- ورود (Arrival)

ژانر: درام، علمی - تخیلی

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۷.۹ (646,114)

امتیاز سلام سینما: ۷.۳ (۴۱۳۹)

سال پخش: ۲۰۱۶

باز هم پای دنیس ویلنوو در میان است. داستان فیلم «ورود» (Arrival) درباره فضاپیماهای مرموزی است که در نقاط مختلف جهان فرود می‌آیند. در این میان یک زبانشناس تلاش می‌کند تا زبان این بیگانه‌ها را بشناسد تا بلکه این کلاف سردرگم، این ترس و وحشت را برطرف کند.

 قهرمان قصه «تل ماسه» (Dune) به دنبال یادگیری زبان فریمن‌هاست، به دنبال فهم قدرت صحرا. قهرمان درام علمی – تخیلی «ورود» (Arrival) با بازی ایمی آدامز نیز به دنبال زبان مشترک می‌گردد. قهرمان‌هایی که در نهایت هردو برای بقا انسان تلاش می‌کنند. انسان، ارتباط سیارات، فضا و آینده عناصر مشترک این دو فیلم دیدنی هستند.

اما «ورود» (Arrival) آنجا متفاوت است که ارتباط انسان و حیات بیگانه را نیز نشان می‌دهد. همین دقیقا چیزی است که باعث می‌شود فیلم را ببینیم و یادمان بماند.

***

۱۰- تل ماسه (Dune)

ژانر: ماجراجویی، اکشن، علمی - تخیلی

امتیاز آی‌ام‌دی‌بی: ۶.۴ (151,325)

سال پخش: ۱۹۸۴

سال ۱۹۶۵ فرانک هربرت رمان تل ماسه را نوشت و چاپ کرد. مردم آن را خوانند و خوششان آمد. کارگردان‌ها آمدند آن را بسازند ولی ترسیدند و رفتند. دیوید لینچ جسارت به خرج داد و آن را ساخت. سال ۱۹۸۴ فیلم «تل ماسه» (Dune) لینچ اکران شد. اما نتیجه خوب نبود. لینچ راضی نبود. همین الان هم می‌گوید آن فیلم من نیست.

فهم لینچ از رمان تل ماسه با نگاه ویلنوو کاملا منطبق نیست، برداشت‌ها گاهی متضاد است اما اصل داستان یکی است و می‌توان گفت این دو شبیه‌ترین فیلم‌های این لیست به هم هستند.

هرچند لینچ این فرزندش را انکار می‌کند، مخاطبان زیاد دوستش ندارند، اما تماشای آن و مقایسه‌‌اش با «تل ماسه» (Dune) ویلنوو خوب است. هم تفاوت نگاه‌ها جالب است و هم تفاوت چشمگیر فیلمسازی از گذشته تا الان.

***

فیلم «دون» یا «تل ماسه» (Dune) جدیدترین اثر ویلنوو است. ریشه اصلی داستان به رمان فرانک هربرت برمی‌گردد. بسیاری از طرفداران از این اقتباس راضی بوده و حالا منتظر قسمت دوم آن هستند. سری بعدی فیلم «تل ماسه» (Dune) قرار است در اکتبر ۲۰۲۳ اکران شود.

هرچند فیلم‌های کمی شبیه به این اثر وجود دارند و هیچکدام از آن‌ها دقیقا «تل ماسه» (Dune) نخواهند شد اما در میان آن‌ها جایگزین‌های بسیار خوبی می‌توان پیدا کرد؛ چه لذتی بالاتر از دیدن «ارباب حلقه‌ها» یا «میان ستاره‌ای» یا «ادیسه فضایی» عجیب کوبریک.

شما چه فکر می‌کنید؟ آینده جهان چه شکلی است؟ کدام یک از این فیلم‌ها را بیشتر دوست داشتید؟

منبع

/imdb.com/screenrant.com/