شعار ممنوع!

«جمشیدیه» دومین ساخته ی یلدا جبلی فیلمی­ست که برای تشریح یک وضعیت انسانی ساخته شده است. مضمون فیلم نقد خشونت و مزمت فحاشی است. این که فیلمسازی در این آشفته بازار به سراغ چنین مقوله­ای برود قطعاً قابل احترام است اما این­که آیا جبلی موفق به خلق درست آنچه مد نظر داشته شده است یا نه خود جای سوال دارد.
وقتی فیلمی با تمِ قتل غیرعمد ساخته می­شود و عمده صحنه­هایش قرار است در دادگاه بگذرند القای حس "التهاب" و "تعلیق" از وظایف اصلی آن به­شمار می­رود، حال آن­که «جمشیدیه» بیش از تلاش برای خلق چنین فضایی بر شعاردهی و کشمکش احساسی زن با خود و همسرش در راستای رخداد به وقوع پیوسته مانور می­دهد و درنتیجه از دیگر ابعاد مهمی که فیلمی در این ژانر و با این تم باید داشته باشد بازمی ماند.
فیلمنامه­ی "جمشیدیه" در ارائه­ی مایه­های داستانی برای خلق درام ناچیز عمل می­کند؛ بیش­ از آن­که شاهد عناصر دراماتیک به­منظور پیشرفت داستان باشیم کنش و واکنش­هایی تکراری را از شخصیت­های قصه می­بینیم که درنهایت هیچ­گونه جذابیت نمایشی در داستان ایجاد نمی­کنند.
فیلمساز در بخش­هایی حساس و مهم از فیلم، با محافظه­کاری دست به خودسانسوری می­زند و همین امر به فیلمنامه لطمه وارد کرده است؛ مثلاً چرا صحبت­ مهمِ مادر خانواده­ی مقتول (پانته­آ پناهی­ها) در دادگاه که در نهایت منجر به نجات ترانه (سارا بهرامی) می­شود در لحظه­ای حساس قطع می­شود؟ آیا حذف چنین بخش مهمی از فیلم را می­توان توجیه کرد؟ یا مثلاً چرا در سراسر فیلم هرگز از امیر (حامد کمیلی) بازجویی نمی­کنند؟ مگر نه آن­که او نیز در روز حادثه به­عنوان شخصیتی کلیدی در صحنه­ی جرم حضور داشته است؟ چنین جزییاتی دیگر به انتخاب کارگردان مربوط نیستند بلکه به سبب ایجاد خلل در روند منطقی روایت قصه به ضعف­هایی در فیلمنامه بدل می­گردند.
درواقع «جمشیدیه» ایده­ی اولیه­ی درخشانی دارد که ظاهراً خود نویسنده نیز آن­قدر مجذوب آن شده­ که از گسترش خلاقانه­ی این ایده بازمی­ماند. لحن شعاری «جمشیدیه» از دیگر نقاط ضعف آن است که کار را بیش­تر به ملودرام­هایی از این جنس نزدیک می­کند. مونولوگ پایانیِ ترانه در دادگاه شاید اوج این گرایش به شعارزدگی باشد.
فیلم اما چند بازیگر فرعی درخشان دارد. پانته­آ پناهی­ها و ستاره پسیانی بازی­های قابل­توجهی دارند و اساساً گمان می­کنم جبلی در شخصیت­پردازی خانواده­ی مقتول عملکرد بهتری نسبت به دو شخصیت اصلی فیلم یعنی امیر و یلدا داشته است.
«جمشیدیه» به­رغم تلاش قابل­احترامش برای تشریح یک فاجعه­ی همه­گیر اجتماعی نتوانسته در ارائه­ی تأثیرگذار این مسئله موفقیت­آمیز پیش برود.