نگاهی به سریال گامبی وزیر
زمان زیادی لازم نبود تا مینی سریال ۷ قسمتی گامبی وزیر تبدیل به پربینندهترین سریال روز نتفلیکس شود. داستان سریال درباره زندگی یک نابغه شطرنج یتیم است به نام بث هارمن که در تلاش برای تبدیل شدن به بزرگترین شطرنجباز جهان است در حالی که با مشکلات عاطفی، اعتیاد به داروهای آرامبخش و الکل دست و پنجه نرم میکند.
شطرنج یک ورزش خاص است که شاید برای همه جذاب نباشد. پس این موضوع میتوانست مانع جذب مخاطب عام برای سریال شود اما نهتنها اینطور نشد بلکه سریال فراتر از جذب بیننده عمل کرد و شعاع تأثیرش تا به آن جا ادامه پیدا کرد که پس از پخش گامبی وزیر، متقاضیان آموزش شطرنج در جهان چند برابر شدند، فروش ست شطرنج بیش از پیش شد و البته رمانی که سریال از آن اقتباس شده نیز به جمع پرفروشهای نیویورک تایمز پیوست.
داستانهای ورزشی دو قلب تپنده دارند. یکی ورزش و دیگری ورزشکار یا ورزشکاران. سریال نتفلیکس از پس پرداخت هر دو به خوبی برمیآید. عدم آگاهی تماشاگر از شطرنج، مانعی برای لذت بردن او از سریال نیست و این یکی از مهمترین نقاط قوت سریال است. درامی که بیشترین اهمیت را دارد نه روی صفحه شطرنج بلکه روی صورت بث (شخصیت اصلی سریال) و زبان بدن و قلب او بازی میشود. بازی آنیا تیلور جوی در نقش بث، برگ برنده سریال است. بث دختری است که با مشکلات متعددی همچون تنهایی، اعتیاد و غرور بیش از حد دست به گریبان است. او علاوه بر اینکه باید با رقبای شطرنجباز خود روبهرو شود، مبارزهای مهمتر را نیز پیشرو دارد و آن خلاصی از اعتیاد به داروهای آرامبخش و الکل است که ترکیب سمی محبوب دهه 50 و 60 میلادی است یعنی جایی که داستان در آن جریان دارد.
آنچه وجه تمایز سریال با سایر آثار مشابه با موضوع اعتیاد است روندی است که بث برای رهایی از وابستگی و ازخودبیگانگی طی میکند. سریال روی کشمکشهای درونی و طولانی او برای خلاصی از اعتیاد نمیایستد تا تبدیل به کلیشه نشود. قرار نیست حضور روانکاو، یا بستری شدن در بیمارستان و ... را شاهد باشیم. تنها چیزی که میتواند بین او و الکل حائل شود، شطرنج و پیروزی در آن است. بث و حتی بیننده با این تصور به پیش میروند که آنچه سبب موفقیت و پیروزی او میشود مصرف دارو و الکل است. مسئلهای که خطا بودن آن با شکست بث برابر بورگوف روس آشکار میشود. بث پس از شکست خوردن و جریحه دار شدن غرورش، برابر دوگانهای قرار میگیرد که یک سمتش ادامه مصرف الکل و آرامبخش و غرق شدن در دنیایی دیگر است و سمت دیگر، دستیابی به بزرگترین پیروزی زندگیاش. باید توجه کرد که در اینجا زندگی ورزشی او از زندگی شخصیاش جدا نیست. بث زمانی به قهرمانی میرسد که به خودآگاهی رسیده است.
مسیری که شخصیت اصلی داستان طی میکند مسیر پر فراز و نشیبی است که کشش لازم برای همراه کردن مخاطب را دارد. در پایان داستان، قهرمانی برای ما ساخته میشود که توانسته بر نفس خودش غلبه کند و از الکل فاصله بگیرد، اسیر اهداف سیاسی نشود و در عین حال طعم شیرین زندگی واقعی را بچشد. پیروزی پایانی بث برابر بورگوف او را اشباع نمیکند بلکه نقطه آغازی است برای ورود او به یک زندگی جدید.
گامبی وزیر مثل هر اثر دیگری نقصهایی دارد که یافتن آن چندان دشوار نیست اما آنچه به سریال ارزش دیدن میدهد فراتر از کاستیهای آن است. مینی سریال 7 قسمتی نتفلیکس از دل سینمای قصهگوی هالیوود بیرون آمده و فضاسازی، طراحی صحنه و سایر عناصر آن این قابلیت را به اثر داده است تا بتواند رضایت مخاطب را جلب کند.