از لورنس عربستان تا تلماسه؛ سفر سینمایی اردن در قاب جهان

حضور سینمایی اردن با شاهکار دیوید لین «لورنس عربستان» (۱۹۶۲) آغاز شد؛ فیلمی که وادی رم را به چشماندازی جهانی بدل کرد. پس از آن، صحنه نمادین «ایندیانا جونز و آخرین جنگ صلیبی» (۱۹۸۹) در پترا، این مکان تاریخی را به یک آیکون فرهنگی در حافظه سینما بدل ساخت.
در دهههای اخیر، کارگردانانی چون ریدلی اسکات و دنی ویلنوو بارها به اردن بازگشتهاند. وادی رم در «پرومتئوس» (۲۰۱۲)، «مریخی» (۲۰۱۵) و «تلماسه» (۲۰۲۱ و ۲۰۲۴) به ترتیب به سیارات بیگانه و مریخ جان بخشید. همچنین «تمام پولهای جهان» (۲۰۱۷) و «علاءالدین» (۲۰۱۹) از چشماندازهای اردن برای بازآفرینی خاورمیانه و خلق قلمروهای افسانهای بهره بردند.
اردن نه تنها میزبان پروژههای هالیوودی بوده، بلکه بستری برای روایتهای بومی نیز فراهم کرده است. فیلم «ذیب» (۲۰۱۴) ساخته ناجی ابو نوّار با حضور بازیگران غیرحرفهای بَدَوی، تحسین جهانی را برانگیخت و نامزد اسکار شد. سریال «جن» (۲۰۱۹) نیز نخستین تولید عربی نتفلیکس بود که تماماً در اردن فیلمبرداری شد، هرچند با واکنشهای بحثبرانگیز داخلی همراه شد.
کلید این موفقیتها، نقش کمیسیون سلطنتی فیلم اردن و مشوقهای مالی چشمگیر بوده است؛ عواملی که همراه با تیمهای حرفهای محلی، اعتماد سینماگران بینالمللی را جلب کردهاند. بدین ترتیب، اردن نه تنها پسزمینهای سینمایی، بلکه شریک خلاق پروژههایی است که به فرهنگ جهانی شکل دادهاند.