نگاهی به فیلم ایستاده در غبار

محمدحسین مهدویان توانسته در اولین تجربه سینماییش به موفقیت بزرگی دست پیدا کند . این موفقیت هم در فرم و ساخت فیلم مشهود است ، هم در انتخاب موضوع و داستان فیلم ، هم در بازخوردِ فیلم در مقابله با مردم و منتقدان . بطوریکه هم منتقدان فیلم را دوست داشتند هم مردم .

فیلم ، داستانِ زندگی حاج احمد متوسلیان است از روزهای کودکی و نوجوانی تا جوانی و جبهه و جنگ و در انتها آن روزِ تلخ در سال شصت و یک که رفتنی بدون بازگشت به لبنان داشت .

بگذارید ابتدا از فرم فیلم شروع کنم ، فرم فیلم ترکیب هنرمندانه ای است از داستانی و مستند . دوربین از ابتدا تا انتها مستند است ، شیوه فیلم برداری روی دست ، تکان های جزئی دوربین ، مخفیانه فیلم گرفتن ، وجود برخی اجزا و اشیاء جلوی قاب که به صورت عمدی چیده شده است و غیره بر مستند بودن فیلم مُهر تایید می زنند . اما در عین حال داستانی هم است ، مخاطب شاهد داستان زندگی حاج احمد است ، داستان زندگی او از زبان دوستان و خانواده اش . آن صحنه گلباران بیمارستان ، سحنه ای که حاج احمد به سمت محسن وزوایی می رود تا از او دلجویی کند ، آن صحنه فوق العاده و بسیار زیبای بالا نگه داشتن بیسیم و غیره بر داستانی بودن فیلم تاکید دارند .

در اصل ، ایستاده در غبار نه مستند است و نه داستانی ، اما هم مستند است و هم داستانی ! .

فیلم ، تاثیرگذار است و روی مخاطب اثر می کند . از همان ابتدا مخاطب را بدرستی وارد زندگی حاج احمد می کند . این که میگویم بدرستی منظور این است که نمی گذارد مخاطب قضاوت کند ، خودِ متوسلیان راوی نیست . درباره اش حرف می زنند ، خاطرات می گویند ، اصلا انگار ما هم یکی از همان آدم هایی هستیم که منتظریم نوبتمان بشود تا درباره اش حرف بزنیم . فیلم تا انتها همین مسیر را بدرستی می رود و لحظه ای درجا نمی زند .

یکی از نکات قوت فیلم شخصیت پردازی است . نویسنده شخصیت حاج احمد را فرشته وار وصف نکرده است . حاج احمد هم میل به قدرت دارد ، ناراحت می شود ، دعوا می کند ، داد می زند ، مانند خودِ ما .

برخلاف دیگر فیلم های این ژانر که افراد را قدیس وار توصیف می کنند در اینجا شخصیت ، بسیار طبیعی و رئال خلق شده است ، و همین حاج احمد متوسلیان را برای ما ارزشمند و جذاب کرده است .

توجه به جزئیات یکی دیگر از نکات مثبت فیلم است . پانویس های فیلم به صورت ماشین دستی قدیمی و با همان صدا است ، صدای حاج احمد در فیلم ، صدای واقعی اش است ، در برخی صحنه ها گوشه های کادر اشیاء اضافی ای می بینیم که گاهی دوربین از پشت آن ها فیلم گرفته است . از این دست جزئیات در فیلم زیاد است ، توجه به این جزئیات سمعی و بصری نشان تیزهوشی و استعداد مهدویان است .

در کنار همه این نکات مثبت ریز و درشت ، بازی هادی حجازی فر یکی از برگ های برنده فیلم است . حجازی فر با آن گریم بسیار حرفه ای ، انگار خودِ حاج احمد است ، انگار برخی صحنه ها واقعی است و اصلا بازی و بازیگری در کار نیست . طریقه راه رفتن ، حرف زدن ، نگاه کردنش ، همه و همه در خدمت اثر است و لحظه ای بیرون نمی زند . این فیلم و این نقش برای حجازی فر دستاورد بزرگی است و یک شروع فوق العاده برای او در حرفه بازیگری .

در این وانفسا که در سینمای کم جانِ ایران اثر خوب و چشمگیر کم تولید می شود ، ایستاده در غبار فیلم ارزشمندی است و حکم کیمیا را دارد . تماشایش لذت بخش و تجربه ای کم نظیر است . محمدحسین مهدویان با اولین اثرش خودش را به سینما اثبات کرد ، منتظر اثر بعدیش هستیم . . ./

محمد زندی ./