چگونه فیلم علمی‌تخیلی Sunshine قربانی موفقیت هری پاتر شد؟
ترجمه اختصاصی سلام سینما – نگار رعنایی: فیلم (Sunshine) ساخته دنی بویل در سال ۲۰۰۷، یکی از بلندپروازانه‌ترین آثار علمی‌تخیلی دهه ۲۰۰۰ بود؛ فیلمی که می‌خواست ژانر علمی‌تخیلی را از نمایش صرفِ جلوه‌های بصری نجات دهد و دوباره به ریشه‌های فلسفی و انسان‌محور خود بازگرداند. اما هم‌زمانی اکران آن با موج عظیم بلاک‌باسترهایی مانند «هری پاتر و محفل ققنوس» (Harry Potter and the Order of the Phoenix) و «تغییرشکل‌دهندگان» (Transformers)، باعث شد این اثر در گیشه نادیده گرفته شود.
خورشید، انسان و مرز باریک میان علم و ایمان
در نگاه اول، (Sunshine) فیلمی درباره‌ی گروهی از فضانوردان است که برای نجات زمین باید خورشید در حال خاموشی را با بمبی هسته‌ای دوباره مشتعل کنند. اما در واقع، داستان درباره‌ی انزوا، ترس از شکست و ایمان به انسانیت است.
بویل در نیمه نخست فیلم، با نگاهی شاعرانه و ریتمی آرام، شخصیت‌های خدمه سفینه Icarus II را می‌سازد: کیلین مورفی در نقش کاپا، فیزیکدانی که مسئول بمب خورشیدی است؛ کریس ایوانز در نقش مهندس سختگیر و عمل‌گرا؛ میشل یئو، رز بیرن، بندیکت وانگ و هیرویوکی سانادا از دیگر اعضای تیم هستند.
فیلمنامه الکس گارلند (خالق Ex Machina) به هر یک از این شخصیت‌ها فرصت می‌دهد تا پیش از فاجعه، چهره انسانی خود را نشان دهند، تا زمانی که سکوت فضا جای خود را به وحشت و جنون بدهد.
اما در نیمه دوم، فیلم ناگهان از تأملات فلسفی به دلهره‌ای تمام‌عیار تغییر مسیر می‌دهد. بازمانده‌ای از سفینه پیشین، Icarus I، به نام کاپیتان پین‌باکر (با بازی مارک استرانگ) به داستان وارد می‌شود؛ انسانی سوخته و دیوانه که خود را پیامبر خورشید می‌داند. این چرخش ناگهانی از درام فکری به وحشت اسلشری، مخاطبان را دو دسته کرد: عده‌ای آن را خیانت به ایده اولیه دانستند و عده‌ای دیگر، اوج خلاقیت بویل.
چرا (Sunshine) شکست خورد و چگونه دوباره زنده شد؟
با وجود جلوه‌های بصری خیره‌کننده و طراحی رنگ و نور استادانه (که در آن هیچ رنگ گرمی درون سفینه دیده نمی‌شود)، فیلم در زمان اکران شکست تجاری خورد.
اکران آن در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۷، تنها یک هفته پس از «هری پاتر و محفل ققنوس»، و هم‌زمان با (Live Free or Die Hard) و اندکی پیش از (The Simpsons Movie)، بدترین زمان ممکن برای عرضه اثری تأمل‌برانگیز بود.
فیلم در آمریکا تنها ۱۰ میلیون دلار فروش داشت و مجموع فروش جهانی‌اش به میلیون دلار رسید؛ چیزی کمتر از بودجه ۴۰ میلیون دلاری آن. اما در بازار DVD و Blu-Ray جبران کرد؛ طی دو سال بیش از ۲۰ میلیون دلار فروش خانگی داشت و کم‌کم به یکی از محبوب‌ترین آثار علمی‌تخیلی میان طرفداران تبدیل شد.
میراث نادیده‌گرفته شده یک فیلم
امروز، نزدیک به بیست سال بعد، (Sunshine) در میان منتقدان و سینمادوستان به عنوان یکی از آثار نادیده‌گرفته‌شده ژانر علمی‌تخیلی مدرن شناخته می‌شود؛ فیلمی که با جسارت درباره ایمان، علم، و مسئولیت انسان در برابر نابودی خود سخن می‌گوید.
شاید در زمان خود زیر سایه‌ی «هری پاتر» و «تغییرشکل‌دهندگان» دفن شد، اما اکنون (Sunshine) درخشش دوباره‌ای یافته است؛ یادآوری‌ای از این‌که حتی در تاریکی، نوری برای دیدن باقی می‌ماند.
دانش‌آموخته ادبیات انگلیسی و مترجمی با هفت سال تجربه کار. یک سال است در «سلام سینما» به تولید محتوا درباره سینمای جهان مشغولم. همیشه دنبال داستان‌های جدید و تجربه‌های متفاوت در دنیای هنر هستم.