ترسناک ترین فیلم های ایرانی در ژانر وحشت
اختصاصی سلام سینما- ژانر وحشت همواره یکی از ژانرهای جذاب سینمایی بوده که مخاطبان خاص خود را داشته است. فیلم‌های ترسناک از همان سال‌های آغازین پیدایش سینما در قالب آثاری مانند «نوسفراتو» با سینما پیوند خوردند و امروزه می‌توان ژانر وحشت را یکی از انواع محبوب فیلم‌های جریان اصلی دانست.
ویدیو بهترین فیلم‌های ترسناک ایرانی در کانال یوتیوب سلام سینما
در ایران اما فیلم‌های ترسناک بسیار دیر ساخته شدند و در اکثر مواقع نتوانستند آنچنان که در سینمای جهان مرسوم بود تماشاگر را به‌سوی خود جلب کنند. نمونه‌های معدود فیلم‌های ترسناکی که در سینمای بعد از انقلاب ساخته شده‌اند، عموما کیفیت رضایت بخشی نداشتند و در مقایسه با فیلم‌های ترسناک آمریکایی، اصلا ترسناک نبودند. در سال‌های اخیر اما می‌بینیم که با به‌روز شدن امکانات تولید و ساخت، دست فیلمسازان برای ساختن فیلم‌هایی که احتیاج به تکنولوژی‌های روز دارند بازتر از هروقت دیگری است. پرداخت دوباره به ژانر وحشت و ساخت فیلم‌های ترسناک هم از جمله پیامدهای به‌روز شدن امکانات تولید در ایران است و به‌نظر می‌رسد از این به بعد باید فیلم‌های ایرانی ترسناک بیشتر و وحشت‌زا تری را ببینیم.
ژانر وحشت چیست؟
خب اولین ویژگی هر اثری که عنوان «ترسناک» به آن اطلاق شود این است که تماشاگر را مضطرب و دل‌نگران کند و او را بترساند. فیلم‌های ترسناک معمولا ویژگی‌های مشترکی دارند که با دیدن پنج یا شش فیلم ترسناک می‌توانید به راحتی آن‌ها را برشمرید. استفاده از جلوه‌های صوتی خاصی که ایجاد دلهره و ترس کند، نماهایی با حرکت‌های دوربین خاص،لوکیشن‌های رعب‌آور، نورهای پرکنتراست و تاریکی‌های زیاد و فضای مرموز از جمله ویژگی‌های فرمی ژانر وحشت است. ضمن اینکه فیلم‌های این ژانر عموما داستان‌هایی ماوراطبیعی و کابوس‌گونه دارند و درباره موجوداتی مانند جن و ارواح یا طلسم‌ها و کابوس‌ها هستند.
پس در اولین قدم درواقع فیلم ترسناک، ترس و دلهره اصلی خود را از داستان و مضمونش به عاریه می‌گیرد نه المان‌های فرمی تکرارشونده‌ای چون صدای راه رفتن کسی در خانه یا نمایش ناگهانی تکان خوردن تعمدی یک شی به دست موجودی غیر قابل دیدن و نامرئی.
در این یادداشت بهترین و ترسناک‌ترین فیلم‌های سینمای ایران که در دسته‌بندی ژانر وحشت قرار می‌گیرند را مرور کرده‌ایم. از فیلمی قدیمی مانند «طلسم» تا «آن شب».
سال تولید: ۱۳۶۵
کارگردان: داریوش فرهنگ
بازیگران: جمشید مشایخی, سوسن تسلیمی, پرویز پورحسینی, آتیلا پسیانی
از جمله اولین تجربیات ایرانی در ژانر وحشت همین فیلم داریوش فرهنگ است. فیلمی که فضایی بی‌زمان و بی‌جغرافیا داشت. «طلسم» در زمان ساخت خود و در میان فیلم‌های بی‌بضاعت آن سال‌ها توانست موفق عمل کند و تماشاگران زیادی را به خود جلب کزد. البته مخاطب دهه شصت که البته فیلم‌های ترسناک آمریکایی زیاد ندیده بود، راحت‌تر از یک تماشاگر امروزی می‌ترسید و تحت تاثیر دلهره قرار می‌گرفت.
داستان فیلم درباره عروس جوان «قسم رحمانی» است که بـه بهای خونی ریخته‌شده بـه عقد مردی جوان «آتیلا پسیانی» از خانواده مقتول درمی‌آید.در راه بازگشت بـه خانه، عروس و شوهرش و خانواده داماد دچار توفان و حمله گرگ ها می‌شوند و دراین میان مرد و عروسش از دیگران جدا می‌شوند و مسیرشان بـه قصری می‌افتد کـه اهالی آنجا را شوم می‌دانند. دراین خانه یک شازده بریده از دنیا بـه همراه پیشکارش زندگی میکند.
همسر شازده پنج سال پیش گم‌شده اسـت. سرانجام مشخص میشود کـه این گم شدن توطئه پیشکارش اسـت کـه در ایام جوانی پدر شازده وی را مقطوع‌النسل کرده اسـت و او نیز کـه پسر معمارباشی سازنده خانه اسـت، دست بـه تلافی زده و عروس شازده را در گوشه‌اي از این خانه پنهان کرده اسـت.
سوسن تسلیمی از جمله بازیگران فیلم، با گریمی سنگین و جالب در فیلم حضور داشت و یکی از اصلی‌ترین عوامل جذابیت «طلسم» بود. فیلم توانست نامزد دریافت ۴ سیمرغ بلورین از جشنواره فجر همان سال بشود.
سال تولید: ۱۳۶۸
کارگردان: حمید رخشانی
بازیگران: حسین گیل, رضا رخشانی, رضا رویگری, ژیلا موسوی, مرجانه گلچین, حمیده خیرآبادی, منصور حیدری
محترم و اسماعیل مطابق یک سنت خانوادگی، از کودکی برای یکدیگر در نظر گرفته می‌شوند تا در جوانی با هم ازدواج کنند. والدین محترم هنگام به دنیا آمدن محترم و خاک کردن جفت او، با دیدن شبحی نگران آینده هستند. در تابستان ۱۳۴۲، شایعه‌ای راجع به زلزلهٔ تهران بر سرِ زبان‌ها می‌افتد. شهر تخلیه میشود. محترم در راه بازگشت به خانه، میان خیال و واقعیت، شبحی را بر بام خانه‌شان می‌بیند و دقایقی بعد در چندمتری خود در آشپزخانه با شبح روبه‌رو میشود که با صدایی وحشتناک به سوی او می‌آید. آنچنان هراس وجودش را دربرمی‌گیرد که ابتدا یارای حرکت ندارد و بعد….
جالب است بدانید که بعضی از صحنه‌های فیلم سیاه و سفید هستند. تصویر شبح روی پشت بام از جمله تصاویری است که مدت‌ها بعد از اکران «شب بیست و نهم» در ذهن تماشاگران این فیلم باقی ماند. هنوز هم بعد از این‌همه سال درباره این فیلم صحبت میشود و می‌توان ردش را در صحبت‌ها و مرور خاطرات سینمایی تماشاگرانی که همان زمان فیلم را دیدند، پی گرفت.
فیلم در زمان اکران خود و سال‌های بعدترش احتمالا بیشتر از هر فیلم ترسناک ایرانی دیگر دیده شد و مورد توجه تماشاگران قرار گرفت.
سال تولید: ۱۳۸۵
کارگردان: فریدون جیرانی
بازیگران: بیتا فرهی, محمدرضا شریفی نیا, رعنا آزادی ور, نیما شاهرخ شاهی
از معدود فیلم‌های اسلشری سینمای ایران. اسلشر به دسته‌ای از فیلم‌های ترسناک گفته میشود که در آن‌ها صحنه‌های آزاردهنده خون و خونریزی و کنده شدن اعضای بدن و... عامل وحشت‌زای اصلی هستند. حتی اگر بگوییم «پارک وی» تنها فیلم اسلشر سینمای ایران است، هم بیراه نگفته‌ایم. البته جیرانی در همه فیلم‌های خود گوشه‌هایی از علاقه‌اش به ژانر وحشت و این گونه سینمایی را در معرض نمایش می‌گذارد. «پارک وی» را می‌توان فحش‌خورده‌ترین فیلم فریدون جیرانی دانست. فیلمی که بیش از هر فیلم دیگر او مورد استهزا و تمسخر قرار گرفته اما در بررسی دوباره، اتفاقا می‌تواند جز فیلم‌های جالب و ویژه جیرانی دسته‌بندی شود که بسیار مهجور باقی مانده است. دیدگاه انتقادی محدود سینمای ایران، دست و پا زدن همیشگی در ملودرام و درام‌های اجتماعی، عدم وجود سنت فیلم‌های هارور و اسلشر همگی دست در دست هم می‌دهند تا فیلمی مانند «پارک‌وی» اصلا جدی گرفته نشود.
داستان فیلم درباره دختر و پسری است که باهم آشنا می‌شوند و پسر بسیار عاشق‌پیشه به‌نظر می‌رسد اما خیلی زود می‌فهمیم که یک بیمار روان‌پریش است. مشکل اصلی فیلم انتخاب رعنا آزادی‌ور و نیما شاهرخ‌شاهی است که هیچ‌کدام برای نقش‌هایشان مناسب نیستند. ضمن اینکه همه عوامل فیلم مانند خود جیرانی به کاری که دارند می‌کنند و محصول خرق عادتی که دارند برای سینمای ایران می‌سازند اطمینان نداشتند. فیلم به این‌واسطه دچار دوگانگی بیان سینمایی است و وقت‌هایی که به سمت ملودرام شدن جهت می‌گیرد، ناگهان تبدیل به یک سوپر فاجعه میشود. ولی فیلم در درآوردن صحنه‌های پر از احساس و خشونت و در بازسازی یک فاز اسلشر بسیار خوب عمل میکند و نفس‌گیر میشود. فیلمبرداری فرج حیدری فقید تکاندهنده است و می‌تواند عنوان بهترین فیلمبرداری در میان همه آثار جیرانی را از آن خود کند.
این فیلم، در بخش مسابقه‌ی بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت.
سال تولید: ۱۳۸۳
کارگردان: محمدحسین لطیفی
بازیگران: باران کوثری, مجید صالحی, صادق صفایی, نگار جواهریان, اسماعیل پوررضا
فیلمی محصول سال ۱۳۸۳ که بعد از مدت‌ها دوباره توجه تماشاگران سینمای ایران را به ژانر وحشت جلب کرد. فیلمی که نسخه قاچاقش همزمان با اکران روی پرده، به بازار آمد و خیلی‌ها فیلم را دیدند و صحبت‌های زیادی را در میان مردم باب کرد.
این فیلم داستان دو دوست را روایت میکند که در شهری نزدیک تهران برای دانشگاه قبول شده‌اند و بعد از نقل مکان به آنجا به دلیل آماده نشدن خوابگاه دانشگاه به اجبار اقدام به اجاره خانه‌ای که روبه روی آن خرابه‌ای وجود داشت می‌کنند، آن‌ها متوجه اتفاقات ناگوار در آنجا و گم شدن عروس‌ها در روز عروسیشان می‌شوند و …
چند صحنه فیلم واقعا شوکه کننده و ترسناک از آب درآمده. هرچند هنوز بین یک فیلم ترسناک خوب و ژانریک و فیلم ترسناکی ایرانی فاصله زیادی بود. الان اگر فیلم را ببینید بازی باران کوثری و نگار جواهریان بسیار جوان احتمالا توجهتان را جلب خواهد کرد. فیلم تلاش میکند با طرح موضوعاتی مانند جن و جن‌زدگی و پررنگ کردن حضور آن‌ها در جای‌جای فیلم ترسناک‌تر از معمول ژانر وحشت ایرانی به‌نظر برسد.
سال تولید: ۱۳۸۷
کارگردان: حسن فتحی
بازیگران: محمدرضا فروتن, باران کوثری, رویا تیموریان, امیر جعفری, لیلا زارع, علی نصیریان, پانته آ بهرام
«پستچی سه‌بار در نمی‌زند» هم از جمله فیلم‌هایی بود که تماشاگر انتظار نداشت این شکلی باشد و درنتیجه مواجهه با آن برایش غافلگیرکننده می نمود. فیلمی که سه زمان مختلف تاریخی را در سه ظبقه یک ساختمان وحشت‌انگیز قدیمی روایت میکند و هر طبقه‌ی زمانی، داستان خودش را دارد. از جمله نکات جالب توجه فیلم جنس دیالوگ‌نویسی حسن فتحی خصوصا در دوران پهلوی و قاجار است.
قصه از یک گروگانگیری شروع میشود. محمدرضا فروتن کارگر یک کارخانه است و دختر صاحب کارخانه را گروگان می‌گیرد تا با او تسویه حساب کند. از جایی که معلوم نیست کجاست صدای ترسناک خنده یک بچه می‌آید؛ تابلوهای روی دیوار خانه جا به جا می‌شوند و صداهای عجیب و غریب ادامه پیدا میکند. در ۲ طبقه دیگر ساختمان آدم‌هایی از زمان گذشته زندگی می‌کنند که با باران کوثری و محمدرضا فروتن درگیر می‌شوند و در نهایت به توطئه‌ها و قتل‌هایی دلخراش در دوران قاجار می‌رسد.
این فیلم نامزد دریافت ۸ سیمرغ بلورین از بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر شد.
سال تولید: ۲۰۱۵
کارگردان: بابک انوری
بازیگران: نرگس رشیدی ، آوین منشادی
«زیر سایه» فیلم یک کارگردان ایرانی است که در سینمای انگلستان ساخته شده. اما از آنجایی که زبان فیلم فارسی و ملیت فیلمساز هم ایرانی است می‌توان آن را در این لیست قرار داد. اما «زیر سایه» ربطی به مناسبات سینمای ایران ندارد و کیفیت ساخت‌اش در همان حد و اندازه‌های سینمای اروپاست. به هر حال فیلم با امکانات استودیویی اروپایی ساخته شده و شاید مقایسه‌اش با فیلم‌های ترسناک قبلی چندان ثمربخش نباشد. فیلم با ترکیب عناصر وحشت‌زا با تاریخ و سیاست به ترکیب جالب و متفاوتی در ژانر وحشت دست می‌یابد.
«زیر سایه» روایتی از سال‌های جنگ ایران و عراق و موشک‌باران تهران است. بمبی به خانه یک مادر و پسر می‌خورد و انگار موجود شومی را از دل دیوارهای کهنه آن خانه به درون زندگی این مادر و پسر دعوت میکند.
این اثر از فیلم‌های قابل توجه جشنواره سینمایی ساندنس بود که در بخش جنبی میدنایت به نمایش درآمد و توسط شبکه نت فلیکس خریداری شد. این فیلم از مارس ۲۰۱۶، درسینماهای آمریکا به نمایش گذاشته شد. فیلم فارسی‌زبان «زیر سایه» محصول مشترک قطر، اردن و بریتانیا است و به عنوان نماینده بریتانیا در فیلم‌های غیرانگیسی زبان هشتاد و نهمین دوره جایزه اسکار شرکت کرد اما میان نامزدهای نهایی قرار نگرفت. این فیلم همین‌طور برنده جایزه بفتای بهترین فیلم اول یک نویسنده، کارگردان یا تهیه‌کننده بریتانیایی در هفتادمین دوره جوایز بفتا شده‌است.
سال تولید: ۱۳۹۷
کارگردان: کوروش آهاری
بازیگران: شهاب حسینی, نیوشا جعفریان, امیرعلی حسینی
آن شب اولین فیلم کوروش آهاری، محصول مشترک سینمای ایران و آمریکاست. یک فیلم ترسناک که کمپانی فیلمسازی تازه‌تاسیس شهاب حسینی آن را تولید کرده است. همین‌که یک فیلمساز جوان و تازه‌کار تصمیم می‌گیرد یک فیلم ترسناک برای سینمای ایران بسازد، اقدامی شجاعانه محسوب میشود.
فیلم از همان آغاز شروع به نشانه‌گذاری میکند. رابطه شکراب زن و شوهر، یک نقطه ضعف در اختیار فیلمساز قرار می‌دهد تا داستانش را روی آن سوار کند و اتفاق شوم با روی دادنش در مسیر برگشت به‌خانه، فیلم را وارد یک چرخه هولناک میکند.
آن شب هم از اصول ژانریک مشخص استفاده میکند: عاملی ماورایی و فرازمینی، ضعف قهرمان، افکت‌های صوتی انبوه و هراس‌انگیز، یک مورد پنهانی، یک عمل شوم و گناه‌آلود که تقاص دارد، نورپردازی بیانگرانه و پرکنتراست و…
همچنین فیلم پا را فراتر می‌گذارد تا به یک ساحت روانکاوانه هم برسد که البته در این مورد خام‌دستانه عمل میکند. خب نباید از یک فیلم بیش از پتانسیلش انتظار داشت و باید فیلم اولی بودن آهاری را هم در نظر گرفت. همین که به “چیزی فراتر” فکر میکند و به عنوان یک فیلمساز آنقدر جاه‌طلب است که فراتر ببیند و خلق کند، خودش خبر خوبی برای سینمای ایران است که نسل جدیدش همه معتاد فیلم‌های اجتماعی، طبقه متوسط/ گداگرافی و سندروم فرهادی شده‌اند.
این فیلم در بخش مسابقه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت.
خبرهای مرتبط:
ویدیوی بهترین فیلم‌های ترسناک تاریخ سینما در کانال یوتیوب سلام سینما