اختصاصی سلام سینما - تقسیم‌بندی و ژانربندی کردن فیلم‌ها گاهی سخت است؛ متر و معیار دقیقی در دست نیست، پای سلیقه به میان می‌آید. کار زمانی سخت‌تر می‌شود که نگاهی به سینمای ایران بیندازیم، سینمایی که ژانر در آن معنای چندانی ندارد. سلیقه بیش از هر زمان دیگر، در اینجا نمایان می‌شود.

دیوید بوردول در کتاب هنر سینما درباره ژانر این‌طور می‌نویسد: «ژانر یا نوع فیلم خواستگاه عمده انتظارات بیننده است. ژانرها بر اساس توافقی اعلام نشده بین سازندگان فیلم‌ها و تماشاگران بنا شده‌اند. یک اصل واحد برای شناخت ژانرها وجود ندارد. ژانرهای مختلف آزادانه در هم تداخل می‌کنند.»

در این یادداشت نگاهی انداخته‌ایم به نگاه و نظر شما در دهه ۹۰ که میلتان به کدام عاشقانه متمایل‌تر بوده است. عاشقانه‌هایی که گاهی حکم آن نرسیدن است، عشق‌هایی که گاهی کم‌رنگ، کور و خشن می‌شود، گاهی نیز به‌قاعده است و با سرانجامی خوش همچون آن مصرع معروف «یک‌دست جام باده و یک‌دست جعد یار».

بهترین فیلم‌های عاشقانه دهه ۹۰

۱۰- لانتوری (۱۳۹۵) | با سر اندر کوی دلبر عشق نتوان باختن

امتیاز سلام سینما: ۶.۹ (۵۳۱۲)

کارگردان: رضا درمیشیان

بازیگران: نوید محمدزاده، مریم پالیزبان، باران کوثری، بهرام افشاری و ... .

خلاصه داستان: گروهی خلافکار به نام لانتوری به سرقت و زورگیری مشغول هستند. یکی از اعضای این گروه به نام پاشا عاشق دختری به نام مریم می‌شود. مریم کنشگر و روزنامه‌نگار است ...

لانتوری در معنایی که بتوان آن را نوشت و بیان کرد یعنی فردی بی‌سروپا و با مرتبه‌ای بسیار پایین در جامعه. فیلم لانتوری درباره گروهی است که قربانی بی‌عدالتی شایع در جامعه است. این فیلم داستان دلدادگی کور، یک‌طرفه و بیمارگونه است، قصه عشقی که تنها در خیال عاشق وجود دارد و نتیجه‌اش تلخ و گزنده است؛ اسیدپاشی.

رضا درمیشیان کارگردان، تهیه‌کننده و نویسنده فیلم لانتوری است. این سومین فیلم بلند سینمایی او بود. لانتوری در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و درمیان سه نامزدی با یک جایزه سیمرغ بهترین صدا جشنواره را ترک کرد. کیهان کلهر نیز موسیقی متن این فیلم را ساخته است. فیلم در سال ۱۳۹۵ به فروشی بیش از ۶ میلیارد رسید.  

معروف‌ترین قربانی اسیدپاشی در ایران آمنه بهرامی بود. لحظاتی از لانتوری شبیه به زندگی او است. دقایقی که بهرامی در کتابش به نام «چشم در برابر چشم» نوشته بود. به گفته آمنه بهرامی درون‌مایه لانتوری برگرفته از کتاب او بوده است و به دلیل استفاده بی‌اجازه از آن از عوامل این فیلم شکایت کرد.

*****

۹- خشم و هیاهو (۱۳۹۵) | به جان او که دلم بر سر وفاست هنوز

امتیاز سلام سینما: ۶.۹ (۴۳۸۱)

کارگردان: هومن سیدی

بازیگران: نوید محمدزاده، طناز طباطبایی، رعنا آزادی‌ور و ... .

خلاصه داستان: همسر یک خواننده مشهور به قتل رسیده است. او و معشوقه پنهانی‌اش مظنونین اصلی این قتل هستند.

داستان قتل لاله سحرخیزان همسر ناصر محمدخانی، فوتبالیست، هیچگاه در ذهن چندین نسل فراموش نمی‌شود. شهلا جاهد، ضلع سوم این داستان در ذهن هم که فراموش بشود، بازهم نمی‌توان رد او را که در میان دنیای ۰ و ۱ ثبت شده است پاک کرد؛ نه حرف‌هایش را، نه دادگاه‌هایش را، نه نگاه‌هایش را و نه آن عشق و وفاداری عجیبش را.

تاثیر این زندگی در فیلم خشم و هیاهو نمایان است، هرچند در ابتدای فیلم این موضوع انکار شود. خشم و هیاهو چهارمین فیلم بلند هومن سیدی در مقام کارگردان است. فیلم در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر شرکت کرد که در نهایت از میان ۶ نامزدی سیمرغ به دو جایزه اکتفا کرد؛ از جمله جایزه ویژه هیئت داوران برای هومن سیدی.

همان‌طور که ماجرای شهلا جاهد پر از ابهام تمام شد، سیدی در فیلم با روایت غیرخطی داستان از زبان کاراکترهای اصلی سعی داشته است تا حقیقت را همان‌طور گنگ و گم نشان دهد. اسم فیلم نیز از رمان خشم و هیاهوی ویلیام فاکنر گرفته شده و کارگردان تلاش کرده در روایت خود از آن داستان هم کمک بگیرد. البته این تاثیرپذیری را همان ابتدا با جمله‌ای از ویلیام فاکنر بیان می‌کند: «زندگی به من آموخت که هیچ‌چیز از هیچ‌کس بعید نیست.»

خشم و هیاهو در سال ۱۳۹۵ به فروشی بالای یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان رسید.

*****

۸- بمب یک عاشقانه (۱۳۹۷) | از من چرا رنجیده‌ای؟

امتیاز سلام سینما: ۷.۱ (۸۴۹)

کارگردان: پیمان معادی

بازیگران: پیمان معادی، لیلا حاتمی، سیامک انصاری، حبیب رضایی و ... .

خلاصه داستان: قصه عشقی امیدبخش لابه‌لای صفحات خسته و تلخ تاریخ ایران است.

پیمان معادی بعد از عاشقانه برف روی کاج‌ها، دومین فیلم سینمایی بلند خود را نیز با مضمون عشق ساخت، بمب یک عاشقانه. فیلمی که در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد، در ۱۰ رشته نامزد سیمرغ شد و نهایتا با دو جایزه جشنواره را ترک کرد از جمله جایزه ویژه هیئت داوران برای پیمان معادی.

بمب یک عاشقانه همان‌طور که از اسمش پیداست داستان عشقی است که کم مانده لابه‌لای کدورت‌ها، رنجش‌ها و حرف نزدن‌ها پنهان شود اما جنگ و موشک‌باران، کوتاهی دقایق را یادآوری می‌کند. لحظاتی که باید به عشق سپری شود نه به قهر. این تمام داستان ساده و سرراست فیلم بمب یک عاشقانه است. انگار که تنها برای یادآوری این موضوعات ساخته شده باشد؛ در ستایش عشق و ضدجنگ که قد عشق باید بلندتر از جنگ باشد.

پیمان معادی در این فیلم جنگ را از زاویه‌ای متفاوت دیده و سرکی کشیده است به احوالات مردم، خانه‌ها و پناهگاه‌های آن روزگار. فیلمنامه این اثر را معادی بر اساس طرحی از مانی حقیقی نوشته و تهیه‌کننده‌های آن نیز معادی به همراه احسان رسول‌اف هستند. موسیقی متن فیلم را النی کارایندرو آهنگساز یونانی ساخته است. این فیلم با اکران خود در سال ۱۳۹۷ به فروشی بیش از ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیونی رسید.

*****

۷- رگ خواب (۱۳۹۶) | وز جفاها هرچه بتوان می‌کند

امتیاز سلام سینما: ۷.۱ (۴۴۹۱)

کارگردان: حمید نعمت‌الله

بازیگران: لیلا حاتمی، کوروش تهامی و ... .

خلاصه داستان: مینا بعد از جدایی از همسرش به دنبال کار می‌گردد. او با کامران مدیر رستورانی که در آنجا کار می‌کند، آشنا می‌شود و تحت تاثیر محبت‌ها و توجه‌های او قرار می‌گیرد اما تمام این‌ها در نهایت به جفاهای بعدی ختم می‌شود ...

حمید نعمت‌الله در سینما گزیده کار است، اما آنچه که می‌سازد برای ثبت و ماندگاری است، بدون ردی از تکرار در کارهایش؛ بوتیک، بی‌پولی، آرایش غلیظ و رگ خواب، چهار فیلم اول او، گواه این حرف هستند. کارگردان سریال وضعیت سفید در فیلم رگ خواب به سراغ عاشقانه‌ای غم‌انگیز و متفاوت رفته است. عشقی که به اوج می‌رسد و در سراشیبی و جفا قرار می‌گیرد.

رگ خواب از زبان اول‌شخص و کاراکتر اصلی بیان می‌شود. زنی که قدم‌به‌قدم از ویرانی و خلا‌های زندگی قبلی جدا شده، عشق را تجربه می‌کند و درنهایت به ویرانه‌ای تمام‌عیار تبدیل می‌شود اما به بلوغ عاطفی می‌رسد. مینا که زنی عاطفی و دچار خلاهای زیادی است و همین آسیب‌های زیادی را به او وارد می‌کند.

آنچه رگ خواب را دیدنی می‌کند همراهی مخاطب با احساسات این زن، ورود به دنیای ذهنی و لمس جهان او است. صدای همایون شجریان این تجربه را دیدنی‌تر و شنیدنی‌تر می‌کند. فیلم در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت که با سه جایزه جشنواره را ترک کرد از جمله سیمرغ بهترین بازیگر زن نقش اول برای لیلا حاتمی. رگ خواب سال ۱۳۹۶ اکران شد و فروشی نزدیک به ۵ میلیارد داشت.

*****

۶- نهنگ عنبر (۱۳۹۴) | درد عشقی کشیده‌ام که مپرس

امتیاز سلام سینما: ۷.۲ (۱۰۱۵۶)

کارگردان: سامان مقدم

بازیگران: رضا عطاران، مهناز افشار، ویشکا آسایش و ... .

خلاصه داستان: ارژنگ صنوبر مردی ۵۰ ساله است که زندگی‌اش را مرور می‌کند؛ از کودکی تا بزرگسالی و شرح عشقی که داشته است را بیان می‌کند.

نهنگ عنبر یک کمدی عاشقانه است به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سامان مقدم. این فیلم درباره عشقی است که دانه آن در کودکی کاشته شده، رشد کرده اما بعد از ۵۰ سال هنوز به وصال نرسیده است. آن‌قدر شرح این ماجرا برای مخاطب دلچسب بود که در سال ۱۳۹۴ ترکاند و به فروشی بالای ۷ میلیارد رسید. پرفروش‌ترین فیلم آن سال محمد رسول‌الله (ص) بود که ۱۴ میلیارد فروش داشت.

این استقبال از نهنگ عنبر منجر به ساخت سری دوم، نهنگ عنبر ۲؛ سلکشن رویا، آن شد. فیلمی که دست گذاشته بود روی نوستالژی‌های قدیم و درد عشق ارژنگ صنوبر را از خلال آن‌ها روایت کرده است. استفاده از تفاوت‌های زندگی قبل و بعد از انقلاب، آرایش و مدل موی آن دهه‌ها، منکرات و معروف‌هایش و تیپ زندگی جوانان آن دوره ویژگی‌های کمدی نهنگ عنبر است که باعث ایجاد موقعیت‌های خنده‌داری می‌شود.

برخی از منتقدان نهنگ عنبر را اقتباسی از فیلم «فارست گامپ» (Forrest Gump) می‌دانند.

*****

۵- لاتاری (۱۳۹۷) | خبرت هست که بی ‌روی تو آرامم نیست

امتیاز سلام سینما: ۷.۳ (۱۱۹۶)

کارگردان: محمدحسین مهدویان

بازیگران: ساعد سهیلی، زیبا کرمعلی، جواد عزتی، هادی حجازی‌فر و ... .

خلاصه داستان: امیرعلی و نوشین جوانانی هستند که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند و رویای برنده‌شدن لاتاری آمریکا را در سر می‌پرورانند اما مشکلات مالی خانواده نوشین سرنوشت متفاوتی را رقم می‌زند.

لاتاری سومین فیلم بلند محمدحسین مهدویان بود که فضایش از دو فیلم دیگر او متفاوت است؛ اگر آنها از جنگ و انقلاب و آدم‌هایش می‌گفتند، لاتاری اما از فضای سال‌ها پس از جنگ حرف می‌زد و این اولین فیلم اجتماعی او است. تکنیک دوربین روی دست مهدویان که باعث فضای مستندگونه آثار اوست در لاتاری هم تکرار شد.

لاتاری با سوژه قراردادن عشق بین دو جوان، عشقی که به سرانجام نمی‌رسد، عاقبتی تلخ دارد و باعث بی‌قراری و ناآرامی می‌شود، موضوعات خطرناکی دیگری را نیز مطرح می‌کند؛ همچون تحریک احساسات ملی، قتل مشروع به نام غیرت و خشونت. همین باعث انتقاداتی به لاتاری شد و در جشنواره فجر بازخوردهای متفاوتی گرفت.

این فیلم اجتماعی - عاشقانه در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد که سهم او تنها یک نامزدی در بخش جلوه‌های ویژه بصری بود. لاتاری اما در اکران عمومی با استقبال مردم مواجه شد و در سال ۱۳۹۷ به فروشی نزدیک به ۱۵ میلیارد رسید و سومین فیلم پرفروش آن سال بود.

روزبه بمانی خواننده موسیقی متن این فیلم با عنوان «کجا باید برم» بود.

*****

۴- شبی که ماه کامل شد (۱۳۹۸) | عهد با من بستی و از یاد بردی

امتیاز سلام سینما: ۷.۳ (۱۶۴۱)

کارگردان: نرگس آبیار

بازیگران: هوتن شکیبا، الناز شاکردوست، فرشته صدرعرفایی، شبنم مقدمی و ... .

خلاصه داستان: دختری اهل تهران عاشق مردی از شهرستان می‌شود و عهد عشق می‌بندند، عهدی که فراموش می‌شود و عشقی که بوی خون می‌دهد ...

شبی که ماه کامل شد فیلمی است به کارگردانی نرگس آبیار؛ چهارمین فیلم بلند اوست. آبیار در این فیلم به سراغ روایت یک ماجرای واقعی رفته است؛ داستان زندگی و ازدواج عبدالحمید ریگی و فائزه منصوری. عشقی که در ترکیب با ایدئولوژی به سرانجامی تلخ و تراژیک رسید.

آبیار با ساخت این فیلم نشان داد نمی‌توان او را به‌عنوان کارگردان زن و با عنوان سفارشی ساز نادیده گرفت. شبی که ماه کامل شد در ایران، پاکستان و بنگلادش ساخته شده و نیاز به توان و طاقت زیادی دارد. فیلم با عشق شروع می‌شود، به ازدواج می‌رسد و آرام، آرام مسیر بحران را طی می‌کند.

این فیلم در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت که با ۱۳ نامزدی و ۶ جایزه رکورددار جوایز سیمرغ بود؛ از جمله سیمرغ بهترین بازیگر نقش اصلی مرد و زن. هوتن شکیبا با این فیلم توانایی‌اش را ثابت کرد و گویی کارگردان‌ها به یکباره او را دیدند. الناز شاکردوست نیز از آن سینمای سوپرمارکتی جدا شد. بازی فرشته صدرعرفایی نیز که برنده سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد نیز از بازی‌های دیدنی این فیلم بود.

تهیه‌کنندگی شبی که ماه کامل شد به عهده محمدحسین قاسمی، همسر نرگس آبیار، است. مشاوره و نویسنده فیلمنامه علاوه بر نرگس آبیار نیز به عهدی فردی به اسم مرتضی اصفهانی بوده که رزمنده و چریک است. شبی که ماه کامل شد در اکران عمومی سال ۱۳۹۸ با استقبال مواجه شد و فروشی ۱۹ میلیاردی داشت.

*****

۳- عصبانی نیستم (۱۳۹۷) | غم زمانه خورم یا فراق یار کشم

امتیاز سلام سینما: ۷.۴ (۱۲۲۹)

کارگردان: رضا درمیشیان

بازیگران: نوید محمدزاده، باران کوثری و ... .

خلاصه داستان: نوید دانشجوی ممتاز دانشگاه است و عاشق ستاره. اما به دلیل فعالیت سیاسی از دانشگاه اخراج می‌شود و در تهیه مخارج زندگی‌اش به مشکل برمی‌خورد و از طرف پدر ستاره نیز تحت‌فشار است ...

رضا درمیشیان در بغض، اولین فیلم بلند سینمایی او، کارگردان و نویسنده بود. دومین فیلم بلند سینمایی‌اش را به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی خود ساخت و شد عصبانی نیستم. فیلمی که یکی از جنجالی‌ترین‌های سینمای ایران است. جنجالش از فجر شروع شد و به توقیف و سانسور فیلم رسید.

می‌توان گفت عصبانی نیستم را در جوانی ذبح کردند. فیلم در سی و دومین جشنواره فیلم فجر شرکت کرد اما دست‌خالی ماند. زمزمه اینکه جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد متعلق به نوید محمدزاده بود اما با فشار این جایزه تغییر و به رضا عطاران رسید همیشه وجود داشت تا آنکه فرامرز قریبیان در یکی از نشست‌های فیلم خروج آن را به طور رسمی تایید کرد.

بعد از مدت‌ها توقیف عصبانی نیستم سرانجام سال ۱۳۹۷ با سانسور‌های فراوان اکران شد و به فروش ۳ میلیاردی رسید. عصبانی نیستم عاشقانه‌ای است در دل زمانه‌ای که با سیاست گره‌خورده، عشقی که قربانی سیاست می‌شود.

*****

۲-ورود آقایان ممنوع (۱۳۹۰) | من همانم که پسندید و پسندیده نشد!

امتیاز سلام سینما: ۷.۷ (۶۷۰۹)

کارگردان: رامبد جوان

بازیگران: رضا عطاران، ویشکا آسایش، پگاه آهنگرانی، مانی حقیقی و ... .

خلاصه داستان: زمان المپیاد نزدیک است. معلم شیمی یک مدرسه دخترانه مرخصی می‌گیرد. مدرسه‌ای که مدیرش با ورود آقایان به آن مخالف است اما تنها گزینه‌ای که برای معلم شیمی وجود دارد یک نفر است؛ یک معلم مرد.

ورود آقایان ممنوع سومین فیلم رامبد جوان در مقام کارگردان است؛ فیلمی که فیلمنامه‌اش را پیمان قاسم‌خانی نوشته است. ورود آقایان ممنوع یکی از کمدی‌های ماندگار آغاز دهه ۹۰ است که به فروشی میلیاردی رسید و دومین فیلم پرفروش سال ۱۳۹۰ بود.

این فیلم توانست در بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر در دو بخش نامزد جایزه شود که در نهایت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را برای ویشکا آسایش به ارمغان آورد. ورود آقایان ممنوع با رقابت و تقابل شروع می‌شود اما به عشق می‌رسد. اما نه عشق و یاری که در آغاز پسندیده می‌شود! کمدی که در خلق موقعیت و دیالوگ کمدی دو عنصر مهم دارد، ویشکا آسایش و رضا عطاران.

*****

۱- سرخ‌پوست (۱۳۹۸) | عشق آموخت مرا شکل دگر خندیدن

امتیاز سلام سینما: ۸.۱ (۲۰۰۹)

کارگردان: نیما جاویدی

بازیگران: نوید محمدزاده، پریناز ایزدیار، ستاره پسیانی و ... .

خلاصه داستان: یک زندان در حال تخلیه است که یک زندانی به نام احمد ملقب به سرخ‌پوست گم می‌شود. سرگرد نعمت جاهد تمام زندان را برای پیداکردن او جستجو می‌کند.

نیما جاویدی بعد از ملبورن به سراغ ساخت دومین فیلم خود، سرخ‌پوست، رفت. فیلمی که در فرم و محتوا کاملا متفاوت با اثر اول او است. سرخ‌پوست یک عاشقانه معمایی است. عشقی که نجات‌بخش است و منجر به تغییر دیدگاه و بخشش می‌شود. عاشقانه زیبایی که به انتخاب کاربران سلام سینما بهترین فیلم عاشقانه دهه ۹۰ است.

عاشقانه سرخ‌پوست با ۶ نامزدی در جشنواره سی و هفتم فیلم فجر حضور داشت که در نهایت جایزه ویژه هیئت داوران به نیما جاویدی تعلق گرفت. سرخ‌پوست از آن فیلم‌هایی است که مخاطب و منتقدان بسیاری را راضی کرد. مسعود فراستی آن را بهترین فیلم جشنواره سی و هفتم خواند.

داستان آن هرچند روایت گم‌شدن یک زندانی و تلاش برای یافتن او است، اما بیش از این اتفاق انگار درون‌مایه اصلی آن همان عشق و محبتی است که بین شخصیت‌ها به وجود می‌آید و به‌درستی هم تصویر شده است. آن لحظه‌ای که صدای ویگن از بلندگوهای زندان پخش می‌شود، شوق سرگرد جاهد از ترفیع و شور او در عشقی که برایش اتفاق می‌افتد را به یادآورید و ببینید چقدر همه چیز زیبا و شورانگیز تصویر شده است.

همه چیز در مینیمال‌ترین حالت ممکن خود در فیلم سرخ‌پوست است اما درستی به‌تصویرکشیدن آن قدرتی دارد که در ذهن ما سرخ‌پوست را ماندگار می‌کند. همین قدرت در اکران سال ۱۳۹۸ خود را نشان داد و فیلم به فروشی نزدیک ۱۵ میلیارد رسید و جزو ده فیلم پرفروش سال شد.

*****

اگر این لیست را بادقت دیده باشید، می‌بینید نوید محمدزاده بازیگری که او را به عصیانگر سینما می‌شناسیم عاشق‌ترین بازیگر سینمایی دهه ۹۰ است با چهار فیلم، هرچند عصیان در بسیاری از عاشقانه‌هایش نیز عنصر بارز کاراکتر او است. رضا عطاران با دو فیلم نفر بعدی لیست است. در میان زنان نیز لیلا حاتمی و با کمی اغماض ویشکا آسایش و باران کوثری با دو فیلم رکورددار زنان عاشق‌پیشه هستند. رضا درمیشیان نیز کارگردان عاشقانه ساز منتخب شما است؛ با دو فیلم.

اگر فیلمی در ذهن شما بود و در لیست نه، بدانید که امتیاز بالایی از طرف مخاطبان سلام سینما نگرفته است.

لیست‌های پیشنهادی از «فیلم‌های عاشقانه‌ ایرانی»:

بهترین فیلم‌های کمدی رمانتیک ایرانی

10 فیلم برتر عاشقانه سینمای ایران

فیلم‌های عاشقانه جنگی ایرانی