در سلامسینما جستجو کنید
اختصاصی سلام سینما - در روزهای گذشته، سینمای ایران با یکی از محیرالعقولترین خبرهای این چند سال گذشته دستوپنجه نرم کرده است. خبری مبنی بر صدور حکم قانونی برای سعید روستایی کارگردان جوان کشورمان که حضور فیلمش «برادران لیلا» در جشنواره فیلم کن حواشی زیادی را برایش به دنبال آورد. محکومیت او هرچند که تلخ و تأسفبرانگیز است؛ اما در جهان یک فیلم فانتزی به یک شوخی میماند...
بیانیه خانه سینما در اعتراض به احکام توهین آمیز علیه هنرمندان
سعید روستایی که میتوان او را موفقترین کارگردان تازهوارد به سینمای ایران دانست که با اولین فیلم بلندش «ابد و یک روز» سیمرغهای جشنواره فجر را درو کرد، باید یک دورهی آموزش فیلمسازی در دانشگاه صداوسیمای قم بگذراند. ایدهای بامزه برای شروع یک فیلم فانتزی که البته باید پرسید در دنیای واقعی خودمان چطور میتواند کارکردی بازدارنده داشته باشد؟
یکی دیگر از این حکمها عدم ارتباط او با دوستان و همکاران سینمایی به مدت پنج سال است. حکمی که صورت قضایی ابهام آمیزش کلی خوراک دراماتیک به یک ایدهی داستانی میداد. هرچند ممنوعیت فعالیت برای او در دنیای واقعیمان کموبیش قابلپیشبینی بود. (جدای از اینکه درست یا غلط است)
باز باید این پرسش اساسی را مطرح کرد که جنبه سلبی و تحقیرآمیز احکام اخیر علیه سینماگران چطور میتواند تأثیرگذار باشد؟ هرچند به دلیل همه حساسیتهای فزایندهای که این روزها با آنها مواجهیم صحبتکردن از یک احکام قضایی کار راحتی نیست...
در توضیح حکم سعید روستایی آمده که مستند آن ساخت و پخش فیلم «برادران لیلا» در جشنواره کن بوده است. باید منتظر ماند تا قوه قضاییه در تایید این حکم و تشریح آن چند ابهام اساسی را مشخص کند. البته حقیقتا هنوز دقیقا نمیدانیم که حکم نهایی است یا نه. هرچند خبرگزاریها به نقل از دادگاه انقلاب آن را بازنشر دادهاند، اما دقیق معلوم نیست چهخبر است. خصوصا که خبرگزاری میزان، وابسته به قوهی قضاییه هنوز نه دراینباره خبری منتشر کرده و نه چیزی را تایید یا تکذیب کرده است.
در وهله اول؛ از همان روزهای پخش فیلم در کن که حواشی شروع شد و جان گرفت، عوامل اصلی فیلم واکنشهایی جستهوگریخته نشان دادند. روستایی از تصمیم شجاعانه خود رونمایی کرد که ترجیح میدهد فیلمش توقیف شود و امکان پخش داخلی پیدا نکند تا اینکه سانسور شود. از سوی دیگر جواد نوروز بیگی در مصاحبههای خود ضمن تأکید بر قانونمداری، اظهار کرد که به دلیل تأخیر در آمادهشدن فیلم و ارسال شتابزده به کن فرصت دریافت پروانه نمایش نبوده است؛ اما در تمام این مدت تیم تولید کار را به شکل تعاملی با شورای پروانه نمایش جلو میبرده.
یعنی «برادران لیلا» ناگهان و بدون خبر و با دورزدن به کن نرسیده و تا رسیدنش به فرانسه، افرادی از درون سازمان سینمایی در جریان پروسه ارسال فیلم به کن بودهاند.
چطور در پروسهای که مسئولان سازمان سینمایی در جریان آن بودهاند، در نهایت حکمها فقط نصیب عوامل فیلم شده؟ گویی همه ماجرا بیشتر به یک گوشمالی شبیه است تا حساب کار دست کارگردانان جوان و بدون پشتوانهای که رویکردشان ساخت فیلمهای جشنوارهای است، بیاید.
و در نهایت چیزی که باید به آن فکر کرد و احتمالاً زودتر از موعد برایش تأسف خورد این است که بعدازاین ماجرا سعید روستایی چند قدم به مهاجرت از ایران نزدیکتر خواهد شد؟ فیلمسازی که اساساً نقطهٔ مثبت آثارش ارتباطی است که میتواند از نظر اجتماعی میان جامعهٔ ایران و شخصیتهای فیلمهایش برقرار کند، فیلمسازی که در سینمای ایران نهتنها جایگاهش را ساخته (مهم نیست طرفدار فیلمهای او باشیم یا نه) که بعد از سالها توانسته خیل زیادی از تماشاگران را با داستانهای اجتماعی و غیر کمدی آشتی دهد، در صورت اینکه بهخاطر کارش مجبور به ترک موطنش شود، چه سرنوشتی در فیلمسازی پیدا خواهد کرد... اگر چنین چیزی عملی شود سعید روستایی متحمل شکست خواهد شد یا سینمای ایران؟
و باز اگر چنین فرضیهای محقق شود، این سبک از بازدارندگی واقعاً به ثمر نشسته یا دستیدستی یک استعداد دیگر را فراری داده؟
گیرم سعید روستایی هم ممنوعالخروج شد اصلاً یا به هر دلیل شخصی و غیرشخصی ماند، همین خبر متناقض از محکومیت او در روزهای گذشته چند فیلمساز جوان و استعداد تازهنفس را سرشار از سرخوردگی و میل به مهاجرت کرده است؟
این همه سؤال پرابهام و شوکی از این خبر که رد آن را در بیانیه اعتراضی کانون کارگردانان، خانه سینما و یا انتقادات حقوقدانان از خود حکم قابلردیابی است به کنار... بگذارید با بازگشتن به تصمیم شجاعانه روستایی و تکرار مکررش، یک پایان خوش برای این یادداشت تلخ و اسفبار سرهم کنیم...به اندازه چند جمله با این پایان خوش (هپی اند) از جهان واقعی خودمان کنده شویم... باید یادمان بماند که روستایی پای توقیف فیلم و همه دردسرهایش ایستاد؛ اما زیر بار سانسور نرفت و برخلاف روحیهٔ بارز این زمانهٔ شکننده و متزلزل پای تصمیم خود و عواقبش ایستاد.