بررسی فروش آثار درام سینمای ایران در 5 سال اخیر؛ از قهرمان اصغر فرهادی تا پیرپسر و زن و بچه

اختصاصی سلام سینما – فرزین محمدی: با وجود اینکه فیلم‌های کمدی طلایه‌دار گیشه و جدول فروش در سال‌های اخیر بودند اما سینمای درام همچنان توانسته حرفی برای گفتن داشته باشد. بررسی جدول فروش 5 سال اخیر سینمای ایران نشان می‌دهد فیلم‌های درام عاشقانه و اجتماعی همچنان برای مخاطبان سینما جذاب است. اختلاف فروش فیلم‌های کمدی و درام چشمگیر است اما فروش آثار درام به قدری است که بتوان به زیست این ژانر در سینمای ایران امید داشت. با توجه به اینکه عمده کارگردانان به‌نام سینمای ایران در ژانر درام فعالیت می‌کنند بیم آن می‌رفت که آثار درام از صف پرفروش‌های سینما خارج شوند اما بررسی‌ها نشان می‌دهد مردم همچنان پای فیلم‌های درامی که بازتاب‌دهنده زندگی اجتماعی آن‌ها هستند، ایستاده‌اند. با این حال در سال‌های 1402 و 1403 تنها یک اثر درام در بین 10 فیلم پرفروش جدول قرار دارند و گیشه این سال‌ها در اختیار فیلم‌های کمدی قرار دارد. فیلم «پیر پسر» تا به این‌جای کار توانست رتبه پرفروش‌ترین اثر درام سینمای ایران در 5 سال اخیر را به خود اختصاص دهد. 

بیشتر بخوانید:

گزارشی از فروش سینمای ایران در قرن جدید | از ظهور انیمیشن‌ها تا ناکامی فیلم‌های ارگانی

1400؛ سال سینمای درام در اوج کرونا

در سال 1400 فیلم‌های درام «قهرمان» اصغر فرهادی با 12 میلیارد تومان، «بی‌ همه‌چیز» محسن قرایی با 9میلیارد و 500 میلیون تومان، «آتابای» نیکی کریمی با 5میلیارد و 500 میلیون تومان، «درخت گردو» محمدحسین مهدویان با 3 میلیارد و 700 تومان، «عنکبوت» ابراهیم ایرج‌زاد با 2 میلیارد و 700 میلیون تومان و «گربه سیاه» کریم امینی با دو میلیارد و 700 میلیون تومان فروش جزو 10 فیلم پرفروش سال شدند.

فیلم «قهرمان» ساخته اصغر فرهادی در آن سال به دلیل شهرت کارگردان و جوایز بین‌المللی مورد توجه بیشتری قرار گرفت. گرچه پس از مدتی با اتهام دزدی فیلمنامه روبه‌رو و درگیر حواشی شد.

نکته قابل توجه فیلم موفقیت فیلم اقتباسی «بی‌ همه‌چیز» است که درمورد یک قاضی روستایی ساخته شد؛ قاضی که پس از مدتی مردم روستا در صدد کشتن او برمی‌آیند. این فیلم توانست در گیشه پس از «قهرمان» جزو پرفروش‌های سال سینما باشد.

«آتابای» درام پرفروش بعدی است؛ فیلمی عاشقانه که درمورد مردی است که پس از شکست عاطفی در دوران جوانی، در میانسالی با چالش عاطفی دیگری روبه‌رو می‌شود. کارگردانی نیکی کریمی در این فیلم مورد توجه منتقدان مجله فیلم قرار گرفت.

«درخت گردو» محمدحسین مهدویان نیز که درمورد حملات شیمیایی عراق به شهرهای غربی کشور ساخته شده بود در جشنواره فیلم فجر مورد توجه داوران قرار گرفت.

«عنکبوت» هم که درمورد قاتل سریالی سعید حنایی بود به دلیل جذابیت و حساسیت موضوع در بین تماشاگران از توفیق خوبی برخودار شد.

«گربه سیاه» توانست با موفقیت از بین نوجوانان دهه هشتاد مخاطبان خود را جذب کند. داستان چند نوجوان که در مسیر تلاش برای آرزوهایشان و ماجراجویی در فضای مجازی با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند که مسیر زندگی آن‌ها را به کلی تغییر می‌دهد. 

1401؛ توجه به درام‌‌های اجتماعی

در سال 1401 نسبت به سال‌های دیگر درام‌های کمتری اکران شد. «ملاقات خصوصی» به کارگردانی امید شمس با نزدیک به 34 میلیارد تومان فروش، «علف‌زار» به کارگردانی کاظم دانشی با 22 میلیارد تومان فروش، «تی‌تی» به کارگردانی آیدا پناهنده با 21 میلیارد و 500 میلیون تومان فروش و «ابلق» به کارگردانی نرگس آبیار با 20 میلیارد تومان فروش درام‌هایی هستند که جزو 10 فیلم پرفروش سال قرار گرفتند. 

«ملاقات خصوصی» داستان پسری زندانی است که از طریق تلفن عاشق دختر یکی از هم‌بندی‌هایش می‌شود. فرهاد از پروانه می‌خواهد که به ملاقاتش بیاید و این عشق زندگی فرهاد و پروانه را بهم گره می‌زند. 

«علفزار» درمورد یک داستان واقعی در خمینی شهر اصفهان است. پرونده‌ای که در آن 6 مرد به صورت غیرقانونی وارد مراسم خانوادگی می‌شوند و پس از حبس کردن مردان، به زنان تجاوز می‌کنند.‌ یکی از خانواده‌ها به دلیل ترس از دست دادن موقعیت اجتماعی و آبرو مانع از شکل‌گیری پرونده می‌شود و برای بازپرس چالش ایجاد می‌کند. نام‌گذاری «علفزار» نیز به دلیل تشبیه و ترسیم جامعه ایران در این فیلم، به‌صورت علفزاری پُر از ناهنجاری‌های اجتماعی‌ است.

«تی تی» درامی متفاوت با فضایی انسانی است که در شمال کشور روایت می‌شود. ابراهیم، استاد فیزیک دانشگاه که روی تئوری پایان دنیا کار می‌کند، در بیمارستان با خانم نظافتچی عجیبی به نام تی تی آشنا می‌شود که به روش رحم اجاره‌ای، فرزند زوج ناباروری را باردار است. آشنایی این دو آغاز ماجرایی بزرگی است که زندگی هردوشان را تغییر می‌دهد. 

«ابلق» درام دیگر جدول پرفروش‌های سینما در سال 1401 است که درمورد غیرت و حساسیت جامعه روی مسائل ناموسی ساخته شده است. راحله به همراه همسرش علی و دختر کوچکش در یکی از محله‌های حاشیه‌ای تهران زندگی می‌کنند. شوهر خواهر علی، جلال فردی است که یک کسب و کار خانگی را برای خانم‌های محله ایجاد کرده است. او فردی هیز است و نگاه ناصوابی نسبت به راحله دارد. رفتارهای او و مزاحمت‌هایش برای راحله باعث می‌شود و حرف‌هایی پشت سر او در محل ایجاد شود. 

1402؛ آغاز افول درام

سال 1402 سال فیلم‌های کمدی بود و به غیر از «سه کام حبس» سامان سالور، 9 فیلم دیگر جدول فروش فیلم‌های کمدی بودند. «سه کام حبس» سامان سالور که درمورد اعتیاد است توانست با فروشی نزدیک به 20 میلیارد تومان در رتبه نهم جدول قرار بگیرد. «سه کام حبس» داستان زوجی است که تازه صاحب فرزند شده‌اند و در جنوب تهران زندگی خوب و ساده ای دارند. مجتبی ظروف پلاستیکی یکبارمصرف می‌فروشد و نسیم عروسک درست می‌کند و ترشی خانگی تهیه می‌کند. یک روز مجتبی تصادف می‌کند و نسیم تمام تلاش خود را برای نجات خانواده اش در غیاب او انجام می‌دهد، اما وقتی می‌فهمد شوهر محبوبش در واقع برای تهیه پول، موادمخدر خرید و فروش می‌کند و بیش از یک سال است که کار خود را از دست داده، همه چیز تغییر می‌کند. مجتبی مقدار زیادی پول به ارباب موادمخدر بدهکار است. نسیم در شرایط دشواری قرار می‌گیرد، برای نجات همسرش چاره ای نیست جز اینکه خود باقیمانده مواد را بفروشد و در کمترین زمان به یک قاچاقچی تبدیل شود.

1403؛ «مست عشق» و دیگر هیچ

فیلم‌ «مست عشق» حسن فتحی با 120 میلیارد تومان فروش تنها درامی است که بین 10 فیلم پرفروش 1403 قرار دارد. این فیلم که با همکاری مشترک ایران و ترکیه ساخته شد برداشتی آزاد از رابطه عارفانه شمس و مولانا است. مست عشق علاوه بر ایران توانست در اکران کشورهای دیگر نیز موفق باشد. 

1404؛ سال «پیر پسر» و «زن و بچه»

فیلم‌های «پیر پسر» به کارگردانی اکتای براهنی و «زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی دو فیلم درام در بین 10 فیلم پرفروش امسال هستند که هر کدام به ترتیب 181 میلیارد تومان و 100 میلیارد تومان فروش داشته‌اند. 
«پیر پسر» که فیلم پر سروصدای سینمای امسال بود درمورد رابطه یک پدر به نام غلام باستانی با پسرانش است. غلام باستانی که مردی زنباره است در پی رابطه با زنی است عاشق پسر بزرگش است. این فیلم علاوه بر مخاطبان، توانست تحسین منتقدان سینما هم ازآن خود کند. لو رفتن نسخه قاچاق «پیرپسر» در آستانه اکران آنلاین یکی از حواشی بود که گریبان‌گیر فیلم شد با این حال پیرپسر توانست جایگاه دوم خود را در جدول فروش حفظ کند.
سعید روستایی که به ساخت فیلم‌های درام اجتماعی مشهور است امسال توانست با «زن و بچه» به جشنواره‌های بین‌المللی راه پیدا کند. این فیلم داستان پرستاری ۳۵ ساله و بیوه را روایت می‌کند که در نبود همسر، با ساختار مردسالار جامعه دست‌وپنجه نرم می‌کند. 

«زن و بچه» در ۲۲ مه ۲۰۲۵ در بخش مسابقهٔ اصلی جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ به نمایش درآمد و برای کسب نخل طلا در رقابت بود.