۳۰ سال با باز لایت‌یر؛ از اسباب‌بازی تا نماد علمی‌تخیلی
باز لایت‌یر نخستین بار در سال ۱۹۹۵ در انیمیشن «داستان اسباب‌بازی» (Toy Story) ظاهر شد؛ اثری که تاریخ سینما را با نخستین انیمیشن بلند سه‌بعدی کاملاً رایانه‌ای تغییر داد. شخصیت او، یک فضانورد خیالی با شعار معروف «تا بی‌نهایت و فراتر از آن»، به‌سرعت به یکی از محبوب‌ترین کاراکترهای پیکسار تبدیل شد.
در طول سه دهه گذشته، باز لایت‌یر نه‌تنها در چهار قسمت «داستان اسباب‌بازی» حضور داشته، بلکه در اسپین‌آف‌ها، سریال‌ها و حتی فیلم مستقل (Lightyear) محصول 2022 نیز دیده شده است. این فیلم تلاش کرد منشأ داستانی او را به‌عنوان یک فضانورد واقعی روایت کند، هرچند واکنش‌ها به آن متفاوت بود.
منتقدان معتقدند باز لایت‌یر توانسته پلی میان دنیای کودکانه و ژانر علمی‌تخیلی ایجاد کند. او هم‌زمان یک اسباب‌بازی است که با بحران هویت دست‌وپنجه نرم می‌کند و یک قهرمان فضایی که مخاطب را به ماجراجویی‌های بزرگ دعوت می‌کند. همین دوگانگی باعث شده شخصیت او در فرهنگ عامه جایگاهی ویژه پیدا کند.
در مقاله‌ی اخیر، باز لایت‌یر در کنار دیگر نمادهای علمی‌تخیلی مانند «لوک اسکای‌واکر» از دنیای «جنگ ستارگان» و «اسپاک» از دنیای «پیشتازان فضا» قرار گرفته است؛ نشانه‌ای از آن‌که این شخصیت انیمیشنی توانسته به اندازه قهرمانان کلاسیک ژانر، الهام‌بخش باشد.
سی‌امین سالگرد حضور باز لایت‌یر فرصتی است تا دوباره به تأثیر او بر سینما نگاه کنیم؛ شخصیتی که نشان داد حتی یک اسباب‌بازی می‌تواند به نماد فرهنگی و علمی‌تخیلی جهانی بدل شود.