دنیای مجازی دی سنترا لند (DECENTRALAND)
اخیراً یک قطعه زمین دیجیتالی در محیط آنلاین و مجازی "دی سنترا لند" (Decentraland) به ارزش ۲.۴۳ میلیون دلار ارز دیجیتال فروخته شد که قرار است در آینده از این زمین، به عنوان یک مرکز خرید مجازی استفاده شود. قیمت این زمین کمی بیشتر از قیمت متوسط خانه در منهتن و برخی دیگر از مناطق آمریکا، چون سانفرانسیسکو و غیره است. برخی از ایرانیان نیز اخیراً به خرید زمین در این فضای مجازی اقدام کرده اند. سوالی که این روزها برای خیلی ها مطرح است اینکه، اصولا "دی سنترا لند" چیست، در کجا قرار دارد، کارکرد احتمالی و آتی آن چگونه خواهد بود، چگونه میتوان در آنجا زمین خرید، ارز مورد نظر برای خرید زمین کدام است و ده ها سوال مشابه دیگر... گزارش مبسوطی در منابع فارسی زبان هنوز در این زمینه وجود ندارد، نگارنده در گزارش حاضر سعی می کند تا ضمن استفاده از منابع انگلیسی، توضیح کاملی در این زمینه ارائه نماید.
اگر فیلم های سینمائی فضائی را دیده باشید؛ و یا بازی های کامپیوتری را تجربه کرده باشید، فضانوردان و گیمرها، بعضاً در فضای لایتناهی، وارد کرات و مکان های عجیب و غریبی می شوند که بسیار پیشرفته تر از کره زمین هستند؛ همه اجرام و اجسام موجود در آنجا، مدرن، بدون وجود نمونه مشابه روی زمین و با شکل و فرم خاص بوده؛ و ما آلات و ادوات و اسبابی را در آنجا می بینیم که آنها را تا کنون نه دیده ایم و نه لمس کرده ایم. "دی سنترا لند" همان فضا، اجرام و اجسام را، در یک دنیای مجازی سه بعدی غیر متمرکز ایجاد نموده؛ و در فضای طراحی شده برای این مکان با عظمت، اقدام به فروش زمین می کند، در آینده نزدیک ما شاهد احداث اماکن و مراکز مختلف تجاری، علمی، فرهنگی، ورزشی، هنری و ..... توسط خریداران این زمین ها در آنجا خواهیم بود. بعنوان مثال، در ژوئن سال جاری (٢۰٢۱) خانه حراج معروف ساتبی لندن، کپی دیجیتالی دفتر مرکزی خود را در "دی سنترا لند" بعنوان یک گالری مجازی برای نمایش آثار هنری ایجاد (تاسیس) نمود که الان قیمت آن سر به میلیون ها دلار می زند؟!
ایده ساخت "دی سنترا لند" ابتدا در سال ٢۰۱۵ توسط دو کارشناس نرم افزار از آرژانتین ریخته شد. Ari Meilich (سرپرست پروژه) و Esteban Ordano (رهبر فنآوری) کسانی بودند که این ایده را طراحی و به تدریج اجرا نمودند. آنها ابتدا یک شبکه پیکسلی مبتنی بر الگوریتم بلاک چین را ایجاد کردند و سپس در سال ٢۰۱٨ با توسعه آن، دنیای سه بعدی "دی سنتر لند" را بوجود آوردند. سپس در ادامه با سرمایه گذاری در این فضا از طریق ارزهای دیجیتالی، توانستند سرمایه گذاران را به شرکت در این پروژه ترغیب نموده و نیم میلیون دلار برای توسعه پروژه خود جذب کنند.
"دی سنترا لند" بعد از تاسیس، شروع به فروش قطعات زمین در آن عرصه مجازی نمود. در سال ٢۰۱٧ هر کدام از زمین ها در این دنیای خیالی دیجیتالی، حدود ٢۰ دلار به فروش می رسید، اما بعد ها با تبلیغاتی که صورت گرفت؛ و شناخت بیشتری که از این مکان در میان کاربران اینترنت در دنیا و خصوصا علاقمندان به بازی های کامپیوتری که بخشی از این بازی ها در همان فضا و مکان انجام می شد؛ بعمل آمد "دی سنترا لند" خود را بیشتر آشکار و عرضه نمود و در نتیجه، املاک مرغوب در آن، از رشد قابل ملاحظه ای برخوردار شدند و بعضاً حتی تا ۱۰۰.۰۰۰ دلار هم به فروش رسیدند؟!
خرید زمین در "دی سنترا لند" از فوریه سال ٢۰٢۰ بود که برای عموم آزاد شد، در نتیجه با هجوم مردم از کشورهای مختلف، از جمله ایران، برای خرید زمین در این مکان، قیمت ها روز بروز افزایش پیدا کرد. شایان ذکر است که همه این خرید ها، از طریق ارزهای دیجیتال"MANA"،"مانا" ( پول اختصاصی "دی سنترا لند") و بیت کوین مبتنی بر بستر بلاک چین صورت گرفت. "دی سنترا لند" در فضای مجازی محیطی را بوجود می آورد که اگرچه واقعیت وجودی ندارد، اما نمایش سه بعدی این فضا و ترفند هائی که برای شناسائی آن از طریق اینترنت و بازی های کامپیوتری صورت می گیرد، باور پذیری وجود آن، بعنوان یک مکان جدید را برای هر کسی ممکن می سازد و حاضرین در این مکان، در حالی که در زمین، املاک و مستغلات خود، به فعالیت های مختلف می پردازند، با سایر کاربران در دنیای مجازی ارتباط برقرار کرده؛ و از امکاناتی چون پرداخت های مالی، خرید و فروش زمین، تبادل ارز، کسب درآمد، انجام بازی، نمایش کالا، آثار، خرید و فروش و هر کار دیگری که دوست دارند، برخوردار شده و از آن لذت می برند.
"دی سنترا لند" با ساختار حاکمیت غیر متمرکز خود که در آن قدرت در دستان کاربران و دارندگان زمین و یا ارز دیجیتالی "مانا" است، اولین سیستم حاکمیتی در دنیاست که کنترل کامل آن، دست کاربران و در واقع صاحبان زمین در آن است، لذا هیچ کس صاحب این فضای مجازی نبوده؛ و همه امور آن توسط کاربران انجام می پذیرد. دارندگان زمین و املاک و مستغلات در " دی سنترا لند" صاحب دو علامت و یا ویژگی خاص هستند: ۱. داشتن "مانا" بر حسب قیمت روز املاک خود. ٢. داشتن "لند" به معنی دارا بودن زمین در آنجا. کاربران این فضای مجازی باید ارز دیجیتال خود (مانا) را در حساب سپرده مبتنی بر سیستم بلاک چین نگاه دارند تا فرآیند اقدام همواره کارآمد باقی بماند.
"دی سنترا لند" از یک طراحی چند لایه برای پشتیبانی عملیات، حفظ و نگهداری سپرده های اشخاص، ثبت سند مالکیت و عملکردهای مختلف برخوردار است. "دی سنترا لند" در واقع شباهت زیادی به شیوه تکامل زندگی انسان در اعصار گذشته، در چارچوب مفهوم توسعه و پیشرفت اجتماعی دارد، بگونه ای که هر آپدیت آن نیز با عصر آهن، عصر مس، عصر برنز و... نامگذاری می شود؟!
در "دی سنترا لند" سیستم طوری طراحی شده؛ که مالکیت فرد بر زمین، ملک و مستغلات ثبت شده در هر لحظه قابل اثبات بوده و خرید و فروش و تبادلات مالی در آن از امنیت کامل برخوردار است، در این سیستم داده های مالکیت، مبتنی بر اطلاعات فردی و یا حقوقی، از طریق قراردادهای هوشمندی که بر روی بلاک چین عمل می کنند، ثبت می شوند، در عین حال خود سیستم نیز هر اقدام و تعاملی را بلافاصله ثبت می کند. سیستمی که از چند لایه مختلف تشکیل شده است:
لایه اول، مالکیت را از طریق قراردادهای هوشمند ثبت و پیگیری می کند.
لایه دوم، محتوای "لند" و هر نوع داده آپلود شده در سیستم را میزبانی می کند.
لایه سوم، آپدیت اطلاعات در کل جهان در لحظه است.
و در آخرین لایه، سیستم از یک برنامه دیجیتالی متمرکز برای تعامل با سایر اعضای آن جامعه استفاده می کند. "دی سنترا لند" در واقع ارزش ذاتی خود را از توانائی و پتانسیل فنی خود می گیرد، در این میان، منحصر بفرد بودن پروژه نیز ارزش بیشتری برای آن قائل می شود. "دی سنترا لند" را باید اولین فضای دیجیتالی سه بعدی تلقی نمود که فعلا رقیب جدی ندارد، چرا که، تنها پلتفرمی است که بستر کار خود را بر روی بلاک چین قرار داده است. این همان بلاک چین معروف است که دوروف موسس تلگرام قصد راه اندازی آن را داشت که با مخالفت شدید آمریکا روبرو شد و در نهایت از ادامه کار منصرف گردید.
قبل از "دی سنترا لند"، چندین شرکت دیگر به اسامی "Fortnite"و "Sansar" و "High Fidelity" با عنوان فضاهای مجازی فعالیت در دنیای مجازی و شهرهای خیالی و فضائی را آغاز کرده بودند که در یکی از مهمترین تجمعات در این فضا، کنسرت مجازی "تراویس اسکات" خواننده معروف رپ در "Fortnite" در آوریل ٢۰٢۰ برگزار شد که بیش از ۱٢.٣ میلیون نفر بیننده داشت، اما چون این سیستم ها هیچکدام در بستر بلاک چین قرار نداشتند، علیرغم داشتن حتی یک میلیون نفر عضو در اولین فضای دیجیتال دنیا (Second Life) که در سال ٢۰۱٣ ایجاد شده بود، از نظر توسعه و خلق موقعیت و ایجاد زمینه برای فروش فضاهای مختص به فضای سه بعدی مجازی خود، موفق نشدند. همه این پروژه ها در واقع تلفیقی از عملکرد ارزهای دیجیتال، چون بیت کوین و اتریوم، با کارکردهای جدید در عرصه سرمایه گذاری در فضاهای جدید است. لذا ورود به آن، هم به بالا رفتن ارزش ارزهای دیجیتال فوق و "مانا" که خرید زمین در "دی سنترا لند" فعلا عمدتا از طریق آن صورت می گیرد، می انجامد؛ و هم نوعی از سرمایه گذاری جدید را رقم می زند که مکان اصلی آن، فضای مجازی شکل گرفته بوده و دسترسی به این فضا هم جز از طریق پلتفرم های مشخص و اختصاصی در اینترنت امکان پذیر نیست.
به زبان ساده، می توان گفت که "دی سنترا لند" همان مکان و فضائی است که بازی های کامپیوتری در آن فضاها، مکان ها، پارک ها، فروشگاه ها، خیابان ها و.... انجام می پذیرد، در حالی که اصولاً چنین فضاهائی ماهیت و واقعیت وجودی ندارند و صرفا ذهنی و خیالی هستند. خریداران زمین در این فضا میتوانند با استفاده از قدرت تخیل خود، هر کسب و کاری را در زمین خریداری شده، بدون کوچکترین ممانعتی به راه بیاندازند و شکلی از زندگی نوین را ارائه دهند که نمونه آن بر روی کره زمین دیده نمی شود. در واقع کسی که در "دی سنترا لند" زمین می خرد، از چنان آزادی عمل برخوردار است که به راحتی میتواند بدون نیاز به رعایت قوانین و مقررات دست و پاگیر موجود در کشورهای مختلف دنیا، زمین خود را تبدیل به مکان مورد نظر نماید. طراحان "دی سنترا لند" با این ایده، در واقع این زرنگی را به خرج داده اند که بخشی از سرمایه راکد در جهان را به سمت ارزهای دیجیتال مورد نظر سوق دهند و منافعی را برای سرمایه گذاران خود متصور نمایند که قبلاً آنرا در خواب هم نمی دیدند.
"دی سنترا لند" در حال حاضر ٢.۱٩ میلیارد "مانا" عرضه کرده است. ٧۰% از این پول دیجیتال عرضه شده، هم اکنون در گردش است که اعتبار و ارزش آن، همانند سایر ارزهای دیجیتال رمز گذاری شده موجود در بازار می باشد. ارز دیجیتال "مانا" همانند بیت کوین، از عرضه محدود برخوردار است و هربار شخصی زمینی را در "دی سنترا لند" خریداری می کند، درصدی از این ارز سوخته و از مدار خارج می شود، ضمن اینکه باید گفت: این ارز خارج از سیستم "دی سنترا لند" کاربرد دیگری ندارد، مگر اینکه در بازار ارزهای دیجیتال، برای کسب سود مورد معامله قرار گیرد. محدودیت عرضه "مانا" و هر بار سوختن مقداری از آن در نتیجه خرید زمین، ارزش آن را همچون بیت کوین مرتبا بالا می برد. "دی سنترا لند" در واقع همان راهی را دارد می رود، که قبلا بیت کوین رفته بود. کسی در ابتدا، اهمیتی به ارز های دیجیتال و خصوصاً مطرح ترین آنها، بیت کوین نمی داد، اما بعد دیدیم که این ارز از چنان رشد باور نکردنی برخوردار شد که در مخیله هیچ کسی نمی گنجید.
در سال ٢۰۱٢ هر بیت کوین ۵ دلار بود، در سال ٢۰۱۶ ارزش هر بیت کوین به ٩۶۰ دلار رسید، اما این پایان ماجرا نبود، در سال ٢۰۱٨ ارزش هر بیت کوین تا ۱۰.۰۰۰ دلار بالا رفت و در سال ٢۰٢۱ هر بیت کوین ۵۰.۰۰۰ دلار معامله شد. یعنی اگر در سال ٢۰۱٢ (٩ سال پیش) کسی یک بیت کوین به قیمت ۵ دلار (۱۶.۵۰۰ تومان) خریده بودد، الان صاحب ۵۰.۰۰۰ دلار آمریکا (۱.۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰ میلیون تومان) پول شده بود؟!
در پایان باید گفت: فلسفه تاسیس"دی سنترا لند" بر این پایه استوار است که مردم کنترل اینترنت را پس گرفته و خود تصمیم بگیرند که در کدام جهت حرکت کنند، نه با تاثیر پذیری از اینترنت بعنوان یک رسانه در خدمت حکومت ها و نهاد های منطقه ای و بین المللی. سیستم هائی چون "دی سنترا لند" نسل بعدی شبکه های اجتماعی هستند که در بستر بلاک چین شکل خواهند گرفت، آنها ما را از دنیای غیر مجازی به یک دنیای مجازی سه بعدی با قابلیت تعامل بیشتر خواهند برد، دنیائی که همه جانبه بوده و حتی میتواند به یک مقصد بالفعل برای کسب و کار تبدیل شود.
اگر در آینده " سلام سینما " صاحب یک فضای اختصاصی در "دی سنترا لند" شد و هنرمندان و دست اندرکاران سینمای کشورمان را در آنجا صاحب جا، مکان، برنامه، اجرا و نمایش دیدید، چندان تعجب نکنید، این دنیایی است که در هر حال، چه با طرح صیانت و چه بدون آن، شکل خواهد گرفت. جلوی علم، تکنولوژی، پیشرفت و ترقی را نمی توان گرفت، سرعت عمل و حرکت آن، بمراتب سریع تر از عکس العمل برخی ذهنیت هاست که همچنان به باور احتمال کنترل اینترنت نشسته است، آنها نیز در نهایت چاره ای جز تعامل با چنین رویدادهایی را نخواهد داشت.
محمود نامی
کارشناس ارشد روابط بین الملل
نویسنده و منتقد فیلم و سینما